خلط گلو چیست و نشانه چه بیماری‌هایی است؟

خلط گلو از آن دست عارضه‌هایی است که اگر زیاد باشد، احساس خفگی به شما دست می‌دهد. انحراف بینی، آلرژی، سینوزیت و عفونت دستگاه تنفسی از رایج‌ترین دلایل آن هستند. معمولا با دارو و مراقبت‌های خانگی می‌توانید آن را کنترل کنید. با مطالعه این مقاله از مجله سلامت درمانکده با رنگ انواع و علائم خلط گلو، بافت و بیماری‌های مربوط به آنها آشنا می‌شوید.

خلط چیست؟

خلط نوعی موکوس(Mucus) است. موکوس ماده آبکی، ژلاتینی و لغزنده است که بوسیله سلول‌های مخاطی بینی و سینوس‌ها، در بدن تولید می‌شوند. البته باید بدانید موکوس چیزی بیشتر از یک مایع آبکی لغزنده است. این ماده نقش فیلتر را در بدن دارد و از ورود گرد و غبار، آلودگی و عوامل بیماری‌زا مانند ویروس و باکتری به بدن جلوگیری می‌کند.

همچنین خوب است بدانید این ماده دارای آنتی‌بادی و آنزیم‌های است که از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت خواهد کرد. این همه ماجرا نیست! موکوس‌ها با جذب آلودگی‌ها از دهان و بینی، از ریه‌ها نیز مراقبت می‌کنند. آنها لایه‌های مرطوب‌کننده اندام‌های بدن هستند.

می‌توانید حدس بزنید بدن روزانه چقدر مخاط تولید می‌کند؟ ۱.۵ لیتر! زیاد و شاید ناخوشایند به نظر می‌رسد. ولی اصلا متوجه آن نمی‌شوید؛ مگر اینکه بیمار شوید یا به هر دلیلی حجم تولید آن بیشتر شود.

بیشتر بخوانید: علت بروز گلو درد شدید چیست؟

بیشتر بخوانید: خشکی دهان و هرآنچه که باید درباره آن بدانید

دلایل ایجاد خلط گلو چیست؟

• بیماری‌های عفونی دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، ذات‌الریه و کرونا.
• رفلاکس اسید معده
• آسم و آلرژی
• استعمال دخانیات
• مصرف برخی داروهای خاص
• کم آبی بدن
• مصرف مایعاتی مانند قهوه، چای و نوشیدنی‌های الکلی که باعث از دست دادن آب بدن می‌شوند.

علائم خلط گلو چیست؟

• همواره احساس می‌کنید، چیزی در گلو وجود دارد.
• به طور مرتب مجبور هستید، مخاط اضافه گلو را با سرفه کردن خارج کنید.
• احساس می‌کنید مجاری تنفسی شما بسته شده است.
• تارهای صوتی تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند. در این حالت صدایی خشن خواهید داشت.
• ممکن است با بوی بد دهان مواجه شوید.

بیشتر بدانید:درمان فوری خلط پشت حلق

رنگ خلط گلو نشانه چیست؟

سفید

این رنگ به معنای احتقان بینی (گرفتگی) است. زمانی که رگ‌های خونی و غشاهای مخاطی در مسیرهای بینی و سینوس‌ها متورم می‌شوند، با این مشکل مواجه می‌شوید. عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، آلرژی، پولیپ و انحراف تیغه بینی (سپتوم) و حتی وضعیت قرار‌گیری بدن (بخصوص هنگام خواب) باعث بروز احتقان بینی می‌شوند.

بیشتر بخوانید : تلخی دهان به چه علت بروز می‌دهد؟

خلط گلو سبز رنگ

وقتی به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا می‌شوید، گلبول‌های سفید خون برای مبارزه و از بین بردن عامل بیماری‌زا دست به کار می‌شوند. این گلبول‌های خون انواع مختلفی دارند که در آزمایش cbc diff مورد بررسی قرار می‌گیرند. یکی از آنها نوتروفیل‌ها هستند.

این سلول‌های دفاعی آنزیم‌هایی به رنگ سبز دارند، به همین دلیل وقتی دچار این بیماری‌ها می‌شوند رنگ خلط گلو از سفید و شفاف به سبز تغییر پیدا می‌کند. هر بار که سرفه، عطسه یا فین می‌‌کنید، همراه این مخاط سبز رنگ عوامل بیماری‌زا از بدن خارج می‌شوند. هر چقدر گلبول‌های سفید بیشتر و سخت‌تر تلاش کنند به همان نسبت رنگ خلط سبزتر خواهد شد.

زرد

این رنگ یعنی اینکه بدن در حال مبارزه با یک عفونت خفیف است. گلبول‌های سفید خون هنگام مبارزه با عوامل بیماری‌زا در مخاط جمع می‌شوند. به همین دلیل رنگ آن به زرد تغییر پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید : بلع دردناک ؛ دلایل، علل احتمالی و نحوه درمان

خلط‌های قرمز گلو

وقتی صحبت از خلط قرمز می‌شود؛ یعنی در قسمتی از دستگاه تنفسی خونریزی وجود دارد. گاهی اوقات عفونت‌های تنفسی باعث آسیب رگ‌های خونی در راه‌های هوایی و ریه‌ها می‌شوند. مثلا متورم شدن مجرای بینی می‌تواند باعث خونریزی شود. این خون به سمت گلو حرکت می‌کند و باعث قرمز شدن خلط گلو می‌شوند.

بیماری‌هایی مانند سل، آبسه یا سرطان ریه نیز از دیگر دلایل قرمز بودن مخاط گلو هستند. در هر حال اگر با چنین مشکلی مواجه هستید بهتر است با پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مشورت کنید تا علت اصلی را تشخیص دهد. اگر شما استرس زیادی دارید و نگران هستید برای راهنمایی بیشتر میتوانید با مشاوره آنلاین دکتر فوق متخصص گوش، حلق و بینی مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: بیماری منیر؛ علائم، دلایل، تشخیص و درمان

خلط گلو قهوه‌ای و مشکی رنگ

این رنگ خلط می‌تواند نشان‌دهنده عفونت‌های مزمن باشد. خونریزی علت اصلی آن است. البته مصرف مواد دخانی مانند سیگار هم می‌تواند علت آن باشد. خوب است بدانید افرادی که به طور مداوم در معرض دود دوم سیگار قرار دارند، خلط قهوه‌ای یا مشکی دارند. برای رفع این مشکل بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: اختلال مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ چیست؟ علل، نشانه‌ها و راه‌های درمان آن

بافت خلط چگونه است؟

• خلط طبیعی بافتی نازک و حالتی آبکی دارد؛ این یعنی مشکلی در دستگاه تنفسی وجود ندارد.
• اگر مخاط بافتی ضخیم‌، چسبنده‌ و کدر داشته باشند، یعنی بدن دچار عفونت شده است. با عطسه و سرفه کردن می‌توانید آنها را از بدن خارج کنید. کم آبی و وضعیت بدن هنگام خواب نیز می‌توانند باعث ضخیم‌تر شدن مخاط گلو شوند.
• مخاط صورتی و کف آلود یعنی فرد به نارسایی قلبی مبتلا شده است. در این حالت احتمالا علائم دیگری مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و تعریق را نیز مشاهده می‌کنید.

بیشتر بخوانید : خارش گلو به چه علت ایجاد می‌شود و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

جدول رنگ خلط گلو و بیماری‌های مربوط به آن

	سبز یا زرد	قهوه‌ای	سفید	سیاه	شفاف	قرمز یا صورتی
برونشیت (التهاب نایژه‌ها در شش، bronchitis)	✔	✔	✔		✔
نارسایی احتقانی قلب			✔			✔
رینیت آلرژیک (Allergic rhinitis، تب یونجه)					✔
بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)			✔
عفونت قارچی				✔
فیبروز سیستیک (Cystic Fibrosis، نوعی اختلال ژنتیکی که به ریه‌ها آسیب می‌زند.)	✔	✔
رفلاکس معده (GERD)			✔
سرطان ریه		✔				✔
آبسه ریه
پنوموکونیوز (Pneumoconiosis، بیماری که به دلیل استنشاق غبارهای معدنی رخ می‌دهد.)		✔		✔
ذات الریه	✔	✔			✔	✔
سینوزیت	✔
آمبولی ریه (Pulmonary embolism، وجود چربی یا لخته خون در بافت شش و سرخرگ‌های ریه)						✔
سل						✔

بیشتر بخوانید : آدنوئید و آدنوئیدکتومی چیست؟

درمان خلط گلو چگونه است؟

پزشک متخصص با بررسی علائم، گرفتن شرح حال و آزمایش علت اصلی افزایش مخاط گلو را تشخیص می‌دهد و براساس آن درمان را آغاز می‌کند. اگر عفونت سینوسی باکتریایی علت آن باشد، پزشک احتمالا داروهای آنتی‌بیوتیک را تجویز می‌کند. اگر عفونت به دلیل ویروس ایجاد شده باشد، مراقبت از بیمار بهترین درمان خلط است.

نکته مهم این است که اگر با افزایش مخاط در گلو مواجه شدید، خود درمانی نکنید. برخی افراد گمان می‌کنند آلرژی و حساسیت تنها دلیل آن هستند و به همین دلیل شروع به مصرف داروهای ضد حساسیت مثل آنتی هیستامین می‌کنند. این داروها باعث خشک شدن مخاط بینی و افزایش خلط می‌شوند.

بیشتر بخوانید : حس بویایی در کرونا؛ علامتی دیگر از کرونا …

معرفی دارو‌های خلط گلو

پزشک ممکن است از داروهای زیر برای درمان خلط گلو استفاده کند:

اکسپکتورانت که جز داروهای بدون نسخه است. این دارو مخاط گلو را رقیق و شل می‌کند. به این ترتیب راحت‌تر از بدن خارج می‌شوند. این دارو را می‌توانید به شکل شربت و قرص تهیه کنید. این دارو برای کودکان زیر چهار سال توصیه نمی‌شود. زنان باردار نیز باید با مشورت پزشک متخصص از آن استفاده کنند.

گایافنزین نیز نوعی اکسپکتورانت است، یعنی به رقیق شدن مخاط کمک می‌کند. این دارو را می‌توانید به صورت شربت مصرف کنید.

سودافد (شبه‌افدرین) و ویکس سینکس (اکسی متازولین) از داروهای ضد احتقان هستند که به توقف تولید مخاط کمک می‌کنند.

داروهای موکولیتیک‌ها که جز داروی استنشاقی هستند. آنها باعث رقیق شدن مخاط در راه‌های هوایی می‌شوند.

بیشتر بخوانید : علل، دلیل ها و راه های درمان سرگیجه

درمان خانگی خلط

• مایعات گرم بنوشید
• رژیم غذایی مناسب داشته باشید. برخی مواد غذایی مانند عسل برای درمان خلط گلو مفید هستند.
• از بخور استفاده کنید. مرطوب نگه داشتن گلو و مسیرهای هوایی دستگاه تنفسی به خارج شدن مخاط اضافی کمک می‌کنند.
• آب گرم همراه با نمک غرغره کنید.
• از روغن اکالیپتوس استفاده کنید. استعمال آن روی سینه می‌تواند به خروج مخاط کمک کند.
• سیگار را ترک کنید.

سخن آخر

بدن همواره در حال تولید مخاط است. خلط گلو اغلب به دلیل بیماری‌های جزیی ایجاد می‌شود که درمان‌های شناخته شده برای آنها وجود دارد. اگر به طور مکرر با تولید بیش از حد مخاط و علائم خلط گلو مواجه هستید؛ بهتر است برای درمان با پزشک متخصص مشورت کنید. شما میتوانید برای نوبت گیری از دکتر متخصص گوش، حلق و بینی مورد نظرتان، به سایت نوبت دهی آنلاین درمانکده مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: درمان خلط پشت حلق با سریع‌ترین روش‌های درمان خانگی

سوالات رایج

منبع: healthline | everydayhealth |‌ geisinger.org