خواص سماق | خواص و مضرات سماق برای مردان و زنان

مهم‌ترین خواص سماق مربوط به مواردی مانند خاصیت ضد اکسیدانی، ضد التهابی، ضد میکروبی و آنتی‌باکتریالی آن می‌شود. این ویژگی‌‌ها باعث شده است تا سماق ماده غذایی مناسبی برای تقویت سیستم گوارشی، کاهش وزن و کنترل چربی خون باشد. البته فواید سماق محدود به این موارد نمی‌شود. در این مقاله از مجله درمانکده سعی کرده‌ایم به‌ طور خاص به بررسی رایج‌ترین و مهم‌ترین فواید سماق بپردازیم.

خواص سماق چیست؟

سماق درختچه‌ای با میوه‌های قرمز کوچک است که به‌ صورت خوشه‌ای در کنار هم قرار می‌گیرند. این گیاه طعم ترش دارد و توسط بعضی از افراد جایگزین نمک می‌شود.

مصرف سماق فواید زیادی برای سلامتی به همراه دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‎‌کنیم.

بیشتر بدانید: خواص گلاب

۱. خواص سماق برای لاغری

حتما شنیده‌اید که می‌توان از خواص دانه چیا و تخم کتان برای لاغری استفاده کرد. اما آیا می‌دانید که سماق هم برای کاهش وزن مفید است؟ به نظر می‌رسد این گیاه با مکانیسم‌های زیر در حفظ تناسب اندام موثر باشد:

• تنظیم متابولیسم بدن: سماق هضم و جذب غذا را بهبود می‌دهد و باعث سوزاندن کالری و چربی می‌شود. همچنین از جذب چربی در روده کوچک جلوگیری می‌کند. بنابراین با قرار دادن این گیاه در رژیم غذایی خود به تدریج شاهد تجزیه چربی‌های شکمی خواهید بود.
• تنظیم قند خون: ترکیبات موجود در این گیاه به پایداری سطح قند خون در بدن کمک می‌کنند. این موضوع می‌تواند برای کنترل اشتها و کاهش وزن بسیار موثر باشد.

طریقه مصرف سماق برای لاغری به این صورت است که باید آن را با ماست ترکیب کنید. علاوه‌ بر افزایش چربی‌سوزی، این ترکیب از بروز سایر مشکلات مانند نفخ و یبوست هم جلوگیری می‌کند.

از دیگر خواص سماق با ماست می‌توان به تامین فیبر و پروتئین مورد نیاز بدن اشاره کرد. به همین دلیل، با مصرف آن در طی روز احساس گرسنگی نخواهید کرد.

میزان مصرف این گیاه به ‌طور روزانه سه گرم در روز پیشنهاد شده است. همچنین بهترین زمان مصرف سماق برای لاغری قبل از وعده اصلی غذا است. البته توجه داشته باشید که این توصیه عمومی است و برای تعیین مقدار دقیق باید با متخصص تغذیه مشورت کنید. برای این منظور می‌توانید با متخصص تغذیه درمانکده مشاوره آنلاین داشته باشید.

درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که با بهترین متخصصان آشنا شوید و از آن‌ها وقت بگیرید. در درمانکده امکان اخذ نوبت جهت ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین تغذیه وجود دارد.

بیشتر بخوانید: خواص کندر چیست؟

۲. خواص سماق برای کبد چرب

سماق می‌تواند برای کبد چرب مفید باشد. چون:

• سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب در کبد کمک می‌کنند. از جمله این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توان به فلاونوئیدها (Flavonoids) و پلی‌فنول‌ها (Polyphenols) اشاره کرد. استرس اکسیداتیو در بروز و پیشرفت کبد چرب نقش دارد. بنابراین مصرف گیاهان غنی از آنتی اکسیدان‌ مانند سماق به محافظت از کبد کمک می‌کند.
• خاصیت ضد ‌التهابی دارد. التهاب مزمن یکی از فاکتورهای مهم در ایجاد کبد چرب است. ترکیبات ضد ‌التهابی سماق می‌توانند در کاهش التهاب کبد و بهبود عملکرد آن موثر باشند.
• به تنظیم سطح چربی خون (کلسترول و تری‌گلیسیرید) کمک می‌کند. افزایش این چربی‌ها خطر بروز کبد چرب را افزایش می‌دهد.
• در بهبود حساسیت به انسولین موثر است. بهبود حساسیت به انسولین به تنظیم سطح قند خون و کاهش تجمع چربی در کبد کمک می‌کند.

برای بهبود سلامت کبد می‌توانید از سماق به روش‌های مختلف مانند دمنوش یا چاشنی در کنار غذا استفاده کنید. اگر به فکر بهره‌مندی از خواص سماق دم‌کرده هستید، کافی است یک قاشق چای‌خوری از آن را در یک لیوان آب جوش بریزید و اجازه دهید به مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد.

۳. تاثیر سماق روی فشار خون

بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که این گیاه می‌تواند در اتساع عروق (گشاد شدن رگ‌ها) موثر باشد. این ویژگی به بهبود جریان خون در بدن کمک می‌کند و می‌تواند برای فشار خون بالا مفید باشد. علاوه ‌بر این، خواص ضد‌ التهابی سماق در رفع التهاب‌های احتمالی رگ‌های خونی تاثیرگذار است و همین موضوع به کاهش سطح فشار خون در بدن کمک می‌کند.

بیشتر بدانید:  خواص زردچوبه

۴. خواص سماق برای پوست صورت

اگر به فکر جوانسازی پوست صورت خود هستید و می‌خواهید به ‌طور طبیعی و با کمترین هزینه این کار را انجام دهید، شاید بهتر باشد نگاهی به فواید سماق برای پوست صورت داشته باشید. این گیاه به شکل‌های زیر می‌تواند در جوانسازی پوست به شما کمک کند:

• لایه‌برداری: سماق دارای اسیدهای طبیعی مانند اسید سیتریک (Citric acid) است که می‌تواند به لایه‌برداری ملایم پوست کمک کند. در لایه‌برداری، سلول‌های مرده از بین می‌روند و منافذ پوست باز می‌شوند. این عمل به گردش خون مناسب هم کمک می‌کند.
• از بین بردن کک‌‌ومک صورت: خواص ضد اکسیدانی سماق به تقویت و بهبود بافت پوست منجر می‌شود. این ویژگی فرآیند ترمیم پوست را سرعت می‌بخشد و اثرات زخم‌ها و لکه‌های کک‌و‌مک را کاهش می‌دهد.
• کاهش چین‌وچروک‌های صورت: این ماده غذایی دارای ویتامین C است و به همین دلیل می‌تواند در از بین بردن چروک‌های کم‌عمق پوست موثر باشد.

اگر قصد استفاده از ماسک سماق برای پوست صورت را دارید، حتما مقدار کمی از ماسک را روی ناحیه کوچکی از بدن امتحان کنید تا مطمئن شوید که نسبت به آن حساسیت ندارید.

۵. کاهش درد عضلانی با مصرف سماق

محققان به منظور بررسی تاثیر سماق بر تسکین درد عضلانی، ۴۰ فرد سالم را به ۲ گروه تقسیم کردند و به یک گروه نوشیدنی حاوی سماق و به گروه دیگر دارونما دادند.

پس از چهار هفته، گروهی که نوشیدنی حاوی سماق مصرف کرده بودند، در مقایسه با گروه دارونما، پس از ورزش درد عضلانی کمتری را تجربه کردند. همچنین سطح آنتی‌اکسیدان‌های آن‌ها در خون به طور قابل‌توجهی افزایش یافت. محققان تسکین درد عضلانی را به افزایش آنتی‌اکسیدان‌ها نسبت می‌دهند.

اگر می‌خواهید دردهای خود را با روش‌های طبیعی تسکین دهید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «خواص سنجد» را بخوانید. چرا که این ماده غذایی هم می‌تواند به کنترل دردهای عضلانی کمک کند.

۶. خواص سماق برای چربی خون

همان‌طور که از خواص تخم شنبلیله برای کاهش چربی خون استفاده می‌شود، از خواص سماق هم می‌توان برای این منظور استفاده کرد. شواهد نشان می‌دهد که مصرف مداوم این گیاه در تنظیم متابولیسم چربی‌ها به‌ویژه تری‌گلیسرید، کلسترول بد (LDL) و کلسترول خوب (HDL) موثر است. این تاثیرات به بهبود سلامت قلب و عروق منجر می‌شود.

۷. سماق و کنترل قند خون

تحقیقات نشان می‌دهد که سماق به کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کند. در یک مطالعه، ۴۱ فرد مبتلا به دیابت به ۲ گروه تقسیم شدند. یک گروه به مدت سه ماه روزانه سه گرم سماق خوردند و گروه دیگر دارونما دریافت کردند. در پایان، نتایج نشان داد که سطح آنتی‌اکسیدان‌ها و قند خون در گروه مصرف‌کننده سماق کاهش یافته است.

بیشتر بدانید: چه کسانی نباید انبه بخورند؟

خواص سماق برای زنان

از خواص این گیاه برای زنان می‌توان به قطع خونریزی‌های رحمی اشاره کرد. اگرچه در این زمینه باید تحقیقات بیشتری انجام شود، اما به نظر می‌رسد که سماق دارای ترکیباتی با خاصیت قابض‌ است که می‌توانند به سفت شدن و انقباض بافت‌ها کمک کنند. این ویژگی به‌طور بالقوه در کاهش خونریزی‌ها از جمله خونریزی رحم موثر است.

از سوی دیگر، سماق به دلیل داشتن خواص ضد ‌التهابی و ضد میکروبی از سلامت کلی رحم حمایت می‌کند. همچنین خطر بروز عفونت‌هایی که منجر به خونریزی غیر طبیعی می‌شوند را کاهش می‌دهد.

به غیر از سماق،‌ سایر ادویه‌ها و گیاهان دارویی هم می‌توانند برای سلامت دستگاه تناسلی زنان مفید باشند. برای مثال، می‌توان به خواص فلفل سیاه برای رحم اشاره کرد که شامل کاهش ناراحتی‌های قاعدگی می‌شود.

بیشتر بدانید: عرق بیدمشک را کی بخوریم؟

خواص سماق برای مردان

اگرچه شواهد علمی کافی برای تایید تاثیر سماق بر بهبود کیفیت اسپرم وجود ندارد، اما بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که این گیاه می‌تواند بر قدرت باروری مردان اثر مثبت داشته باشد.

آسیب DNA اسپرم توسط رادیکال‌های آزاد یکی از مشکلاتی است که ممکن است مردان با آن مواجه شوند. سماق به دلیل داشتن مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان به خنثی‌سازی این رادیکال‌های مضر کمک کرده و از آسیب‌ اسپرم جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، التهاب هم می‌تواند روی کیفیت اسپرم تاثیر داشته باشد. سماق به دلیل خواص ضد التهابی خود قادر است التهاب‌های مزمن را کاهش دهد و بدین ترتیب از سلامت باروری حمایت کند.

بیشتر بدانید: خواص زعفران

مضرات مصرف سماق

سماق به طور کلی ایمن محسوب می‌شود و تاکنون در هیچ تحقیقاتی واکنش نامطلوب ایجاد نکرده است. با این حال، از آنجا که با بادام هندی و انبه هم‌خانواده است، افرادی که به این مواد غذایی حساسیت دارند بهتر است از مصرف سماق بپرهیزند تا از بروز واکنش‌های آلرژیک احتمالی جلوگیری کنند.

سماق می‌تواند سطح قند خون را کاهش دهد. به همین دلیل، مصرف آن به کسانی که از داروهای کاهنده قند خون استفاده می‌کنند، توصیه نمی‌شود. مصرف هم‌زمان سماق با این داروها به افت شدید قند خون منجر می‌شود.

سماق ممکن است با داروهای دیگری هم تداخل داشته باشد. اگر داروی خاصی برای شما تجویز شده است، از این گیاه بدون مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه در مقادیر زیاد استفاده نکنید.

بیشتر بدانید: خواص نارگیل

چگونه از سماق استفاده کنیم؟

شما می‌توانید این گیاه را به شکل‌های مختلف در برنامه غذایی خود قرار دهید و از مزایای منحصر‌به‌فرد آن بهره‌مند شوید. در ادامه به چند روش رایج و فواید آن‌ها اشاره می‌کنیم.

۱. خواص خوردن سماق ناشتا

از خواص این گیاه به صورت ناشتا برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• سم‌زدایی بدن
• کاهش مقاومت به انسولین و کنترل قند خون
• بهبود عملکرد کبد

۲. خواص سماق بعد از غذا

فواید مصرف این گیاه بعد از غذا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی
• بهبود هضم غذا
• کاهش علائم گوارشی مانند نفخ و سوء‌ هاضمه

۳. خواص سماق با آب

کمک به هضم غذا یکی از مهم‌ترین خواص سماق دم‌کرده است. دمنوش سماق به طور سنتی به عنوان تقویت‌کننده دستگاه گوارش معرفی شده است. این دمنوش علاوه‌ بر رفع مشکلات گوارشی مانند نفخ، با افزایش تولید صفرا در حفظ سلامت کبد و کیسه صفرا هم موثر است.

بیشتر بدانید: خواص رزماری

۴. خواص سماق با ماست

این ترکیب برای افرادی که می‌خواهند کاهش وزن داشته باشند، توصیه می‌شود. ترکیب ماست و سماق علاوه‌ بر رفع مشکلات گوارشی می‌تواند حس گرسنگی را هم کاهش دهد.

از ماست و سماق برای کبد چرب هم استفاده می‌شود. سماق با خواص آنتی‌اکسیدانی خود و ماست با تاثیر مثبت بر میکروفلور روده به صورت هم‌افزا عمل کرده و به کاهش چربی کبد کمک می‌کنند.

بیشتر بدانید: خواص سیر سیاه

کلام پایانی

سماق ماده غذایی ترش مزه‌ای است که می‌توانید آن را به شکل‌های مختلف مانند ادویه و دمنوش در رژیم غذایی خود داشته باشید. فواید سماق بسیار گسترده است. با این حال، مصرف این ماده غذایی نمی‌تواند برای همه مفید باشد.

اگر مطمئن نیستید که سماق برای شما مناسب است یا خیر،‌ با متخصص تغذیه در مورد فواید و عوارض آن مشورت کنید. برای این کار می‌توانید به سایت درمانکده سر بزنید و از متخصص مورد نظر خود برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.

بیشتر بدانید: دمنوش اسطوخودوس برای چی خوبه؟

سوالات متداول

منبع: sciencedirect | mindbodygreen | healthline