اختلال شخصیت اسکیزوئید (Schizoid personality disorder) وضعیتی است که در آن فرد علاقه و توانایی کمی برای ایجاد روابط با دیگران دارد. افراد مبتلا به این اختلال معمولا نمی‌توانند به راحتی احساسات خود را بیان کنند. این افراد علاقه‌ای به برقراری ارتباط نزدیک و روابط عاشقانه ندارند و ازآنجایی‌که احساسات خود را بروز نمی‌دهند، این‌طور به نظر می‌رسد که به دیگران اهمیت نمی‌دهند. اختلال شخصیت اسکیزوئید نسبت به سایر اختلالات شخصیت کمتر شایع است، اما از اسکیزوفرنی بسیار شایع‌تر است. علت بروز این مشکل هنوز شناخته‌شده نیست. آمارها نشان می‌دهد که شیوع این اختلال در مردان کمی بیشتر است. اما مهم‌ترین علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست و این اختلال چطور درمان می‌شود؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با نکاتی مهم در مورد این اختلال آشنا شوید.
فهرست محتوا
اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
اختلال شخصیت اسکیزوئید (ScPD) یک مشکل مربوط به سلامت روانی است که منجر به جدایی و بی‌علاقگی فرد نسبت به دیگران و کاهش روابط اجتماعی او می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال در هنگام تعامل با افراد دیگر دارای طیف محدودی از احساسات هستند و بسیار سرد به نظر می‌رسند.
اختلال شخصیت اسکیزوئید در دسته اختلالات شخصیت خوشه‌ای A قرار دارد که شامل تفکر یا رفتارهای غیرعادی است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید ممکن است گوشه‌گیر، بی‌تفاوت و بی‌احساس به نظر برسند. آن‌ها اغلب متوجه نمی‌شوند که رفتارشان غیرعادی یا مشکل‌ساز است.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت چیست؟
علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید
افرادی که به اختلال شخصیت اسکیزوئید مبتلا هستند، معمولا علائم متفاوتی را تجربه می‌کنند. برخی از علائم در مبتلایان به این اختلال مشترک هستند. بیشترین علائم مربوط به اختلال شخصیت اسکیزوئید زمانی شروع می‌شود که فرد در سنین پایین یا نوجوانی قرار دارد. برخی علائم نیز ممکن است در دوران کودکی مشاهده شوند. بیشتر افراد مبتلا به این اختلال معمولا در انجام امور کاری، موقعیت‌های اجتماعی، درس خواندن و سایر امور زندگی با مشکل روبرو می‌شوند. در ادامه می‌توانید با برخی از رایج‌ترین علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید آشنا شوید.
در صورت لزوم می توانید با دکتر روانپزشک آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص روانپزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟
- تمایل به تنها بودن و انجام کارها به تنهایی
- علاقه نداشتن به برقراری رابطه نزدیک با دیگران و حتی افراد نزدیک خانواده
- عدم تمایل به رابطه جنسی
- لذت نبردن از فعالیت‌های روزمره
- مشکل در بروز احساسات
- سرد رفتار کردن با دیگران
- نداشتن انگیزه برای رسیدن به اهداف
- عجیب و غیرعادی به نظر رسیدن از نظر دیگران
- بی‌تفاوت بودن نسبت به انتقاد یا تشویق دیگران
- نداشتن دوست صمیمی
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چیست؟
علت بروز اختلال اسکیزوئید
شخصیت هر فرد ترکیبی از افکار، احساسات و رفتارهایی است که او را نسبت به دیگران خاص می‌کند. این روشی است که فرد با دنیای بیرون ارتباط برقرار می‌کند. این که ما خود را چگونه می‌بینیم و چطور با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم، شخصیت ما را شکل می‌دهد. اما نکته مهم این است که شخصیت از طریق ترکیبی از عوامل محیطی و ژن‌هایی که از والدینتان به شما منتقل شده‌اند، در دوران کودکی شکل می‌گیرد. هر چند علت بروز اختلال شخصیت اسکیزوئید مشخص نیست، اما محققین بر این باور هستند که این اختلال در اثر ترکیبی از عوامل محیطی و ژن‌هایی که از والدین به شما می‌رسند، ایجاد می‌شوند. معمولا داشتن والدین یا خویشاوندی که به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی یا اسکیزوفرنی مبتلا هستند و تجربه یک کودکی سخت یا والدینی سرد و بی‌عاطفه خطر بروز این اختلال را افزایش می‌دهد.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت نمایشی چیست؟
آیا اسکیزوئید درمان دارد؟
درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید متاسفانه به طور قطع مشخص نیست و از همین رو گزینه‌های درمانی محدودی برای این اختلال وجود دارد. به‌طورکلی روان‌درمانی بهترین درمان برای اختلالات شخصیت است، اما این روش ممکن است برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید دشوار باشد، زیرا این افراد تمایلی به برقراری ارتباط ندارند و از بیان احساسات خود اجتناب می‌کنند. به علاوه ازآنجایی‌که این افراد تنهایی را ترجیح می‌دهند، ممکن است انگیزه‌ای برای تغییر نداشته باشند.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟
کمک گرفتن از روش‌های روان‌درمانی می‌تواند تا حد زیادی به افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید کمک کند. در ادامه می‌توانید با روش‌های روان‌درمانی این اختلال بیشتر آشنا شوید.
خانواده درمانی
اغلب افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید بنا به درخواست اعضای خانواده برای درمان به روانشناس مراجعه می‌کنند. در برخی موارد، خانواده درمانی می‌تواند رفتار با اسکیزوئید را تا حد زیادی به خانواده‌ها آموزش دهد. در این دوره‌ها خانواده افراد مبتلا به اختلال یاد می‌گیرند که از رفتارهایی که موجب تشدید علائم و کناره‌گیری فرد از جامعه می‌شود، دوری کنند.
گروه درمانی
گروه درمانی نوعی از روان‌درمانی است که در آن گروهی از افراد با هم ملاقات می‌کنند تا مشکلات خود را با هم زیر نظر یک درمانگر یا روانشناس شرح دهند و به بحث بگذارند. شرکت در جلسات گروه درمانی ممکن است به فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی را توسعه دهد.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت وابسته چیست؟
درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری یک نوع درمان ساختاریافته و هدف‌گرا است. یک درمانگر یا روانشناس به شخص کمک می‌کند تا نگاه دقیق‌تری به افکار و احساسات خود بیندازد تا بفهمد افکارش چگونه بر اعمالش تأثیر می‌گذارد.
روش تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید
شخصیت در دوران کودکی، نوجوانی و اوایل بزرگسالی به تکامل خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید تا قبل از 18 سالگی بسیار مشکل است. معمولا در اسکیزوئید خفیف علائم فرد کمتر است و از همین رو تشخیص این مشکل سخت‌تر می‌شود و زمانی که علائم پیشرفت کند، بیشتر روی زندگی شخصی فرد و روابط او تاثیر می‌گذارد.
اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود دارد و تمایلی به تغییر دادن رفتارهایشان ندارند. در بسیاری از مواقع افراد مبتلا به این اختلال به اضطراب و افسردگی مبتلا می‌شوند و در این شرایط ممکن است که این افراد از روانشناسان کمک بگیرند. اغلب اوقات یک روانشناس یا روانپزشک برای تشخیص شخصیت اسکیزوئید در مورد شرایط کودکی، روابط و شرایط کاری فرد سوالاتی می‌پرسد.
ازآنجایی‌که فردی که مشکوک به اختلال شخصیت اسکیزوئید است ممکن است بینشی نسبت به رفتارهای خود نداشته باشد، متخصصان سلامت روان اغلب با خانواده و دوستان فرد کار می‌کنند تا اطلاعات بیشتری در مورد رفتارها و تاریخچه او جمع‌آوری کنند.
نحوه برخورد با شخصیت اسکیزوئید
ازآنجایی‌که افراد مبتلا به اسکیزوئید بسیار درون‌گرا و منزوی هستند، از بودن در جمع و برقراری ارتباط اجتناب می‌کنند. از همین رو نحوه برخورد با این افراد اهمیت زیادی دارد و می‌تواند روی شدت علائم تاثیر بگذارد. اولین نکته برای برخورد با این افراد تشویق کردن آن‌ها برای مراجعه به مراکز درمانی و صحبت با یک روانشناس است. سعی کنید اطلاعات خود را در مورد این اختلال افزایش دهد و با کسب آگاهی بیشتر به این افراد کمک کنید تا بتوانند ارتباطات خود را گسترش دهند. باید بپذیرید که فرد مبتلا به اسکیزوئید تا آخر عمر درمان نمی‌شود و از همین رو باید به زندگی با اسکیزوئید عادت کنید و از فرد مبتلا به این اختلال حمایت کنید. زمانی که این موضوع را پذیرفتید، درگیری‌ها کاهش پیدا می‌کند و آسیب‌های کمتری به دو طرف وارد می‌شود.
اگر یکی از دوستان یا اعضای خانواده شما به اسکیزوئید مبتلا است، باید او را به صحبت با روانشناس تشویق کنید. به خاطر داشته باشید که فرد مبتلا به اسکیزوئید نباید در شرایط ناراحت‌کننده و فشار قرار بگیرد. زمانی که می‌دانید او از بودن در جمع معذب می‌شود، از او نخواهید که همراه شما به مهمانی و شب‌نشینی بیاید و در جمع باشد. این کار موجب آزردگی و آسیب به این افراد می‌شود که هیچ تاثیری بر بهبود علائم نخواهد داشت.
تفاوت اختلال شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوفرنی
اگرچه ممکن است نام‌های این دو اختلال کمی شبیه به هم به نظر برسند، اما اختلال شخصیت اسکیزوئید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و اختلالات طیف اسکیزوفرنی همه انواع مختلفی از شرایط سلامت روان هستند. اما این اختلالات ممکن است علائم مشابهی داشته باشند.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت وسواسی اجباری چیست؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید برخلاف مبتلایان به اسکیزوفرنی احساس شک و باورهای توهمی و عجیب ندارند. این افراد در صحبت کردن کاملا عادی صحبت می‌کنند و تنها لحن آن‌ها سرد و بی‌احساس به نظر می‌رسد.
عوارض اختلال شخصیت اسکیزوئید
در صورتی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید درمان نشوند ممکن است با مشکلات اختلالات دیگری روبرو شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوارض این اختلال اشاره شده است.
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی یا اسکیزوفرنی
- سایر اختلالات شخصیتی
- افسردگی شدید
- اختلالات اضطرابی
سخن نهایی
اسکیزوئید یک اختلال روانی است که موجب می‌شود فرد از اجتماع دوری کند و در روابط بسیار گوشه‌گیر، بی‌تفاوت و بی‌احساس به نظر می‌رسد. این افراد خود نیازی به درمان احساس نمی‌کنند، اما لازم است اطرافیان و خانواده این افراد آن‌ها را به شرکت در جلسات روان‌درمانی تشویق کنند. درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده است که از طریق تماس صوتی و تصویری با بهترین متخصصین کشور ارتباط برقرار کنید و مشاوره دریافت کنید.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت مرزی چیست؟
سوالات متداول
حقیقت این است که فرد مبتلا به اسکیزوئید خودش متوجه اختلال خود نیست و نیازی به درمان احساس نمی‌کند. این افراد معمولا برای درمان باید در جلسات روان‌درمانی شرکت کنند و درمان این علائم با طب سنتی معمولا چندان موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
ابتلا به اسکیزوئید و ازدواج می‌تواند کمی با هم در تداخل باشند. ازآنجایی‌که افراد مبتلا به اسکیزوئید احساسات خود را بروز نمی‌دهند، بسیار بی‌تفاوت و سرد به نظر می‌رسند و از منزوی بودن لذت می‌برد، معمولا در زندگی مشترک با شکست روبرو می‌شوند.
اختلال شخصیت اسکیزوئید در کودکان موجب می‌شود کودک به برقراری ارتباط با دوستان و هم سن و سالانش بی‌علاقه باشد و دائما خود را با بازی‌های تک نفره مشغول کند. این کودکان معمولا به‌ندرت احساسات خود را بروز می‌دهند و در مهارت‌های کلامی نیز مشکل دارند.
منابع: mayoclinic، clevelandclinic، webmd
