یکی از حواس مهم در بدن ما حس چشایی است. که به کمک آن می‌توانیم طعم و مزه غذاها را احساس کنیم. طعم مواد غذایی و نوشیدنیها توسط پرزهای چشایی که در دهان و روی زبان قرار دارند احساس می‌شود. پرزها برآمدگیهای کوچکی بر روی سطح زبان هستند که به آن‌ها پاپیلا گفته می‌شود. در درون هر پاپیلا تعداد بسیار زیادی جوانه مزه و طعم وجود دارد، این جوانه‌ها در قسمت‌های مختلف دهان اعم از گلو، سقف دهان، جلو زبان، پشت زبان و هر دو طرف دهان قرار دارند. هر یک از سلول‌های چشایی یکی از مزه‌های شوری، شیرینی، تلخی، ترشی و ترکیبی از این مزهها را تشخیص می‌دهد. اما ممکن است به دلایلی فرد بی‌مزه شدن غذا در دهان را تجربه کند.
با افزایش سن و رسیدن به سن 50 سالگی حس چشایی کم کم کاهش پیدا میکند که این کاهش به علت کم‌تر ترشح شدن بزاق دهان و همین‌طور کاهش پرزهای سطح زبان است اما علت‌های دیگری به غیر از افزایش سن نیز وجود دارد که باعث بی‌مزه شدن غذا در دهان می‌شود.
علل بی‌مزه شدن غذا و نداشتن طعم در دهان
از بی‌مزه شدن غذا در دهان علل متفاوتی دارد که برخی از آن‌ها سطحی بوده و به سرعت درمان می‌شود اما برخی دیگر پیچده‌تر بوده و نیازمند به تشخیص تخصصی پزشک هستند. شایع‌ترین علت‌های کاهش و از بین رفتن حس چشایی
- عدم رعایت بهداشت دهان
- ایجاد برفک در قسمت دهان
- ملتهب شدن زبان و دهان
- ابتلا به سرماخوردگی و کرونا
بیشتر بخوانیم: بیماری هیدروسفالی و اثرات آن بر روی بدن
بیشتر بخوانیم: خشکی دهان و هرآنچه که باید درباره آن بدانید
عواملی که باعث بی‌مزه شدن غذا در دهان می‌شود
سرد مزاجی و استفاده بیرویه از غذاها و نوشیدنی‌های با مزاج سرد
استفاده بیش از اندازه از خوراکیهای با طبع سرد به‌ویژه در افرادی که خود دارای مزاج سردی می‌باشند باعث افزایش غلظت مواد موجود در خون و رسوب آن‌ها در رگ‌ها و انسداد گیرنده‌های حسی می‌شود. در نتیجه ممکن است باعث بی‌مزه شدن غذا در دهان شود.
عدم خون‌رسانی به سلول‌های چشایی
گاهی اوقات به دلایل مختلف ممکن است خون‌رسانی به سلول‌های حس چشایی متوقف شود. این توقف خون‌رسانی باعث از بین‌رفتن همیشگی حس بویایی می‌شود.
بیشتر بخوانیم: بیماری منیر؛ علائم، دلایل، تشخیص و درمان
سکته مغزی می‌تواند علت بی‌مزه شدن غذا در دهان باشد!
سکته مغزی باعث قطع و آسیب رگهای مغزی می‌شود، این آسیب ممکن است از بین رفتن همیشگی یا کوتاه مدت حس چشایی و سایر حس‌های دیگر را به دنبال داشته باشد.
افزایش بلغم در بدن
غلبه بلغم در بدن و به غلظت رسیدن مواد در خون، موجب گرفتگی رگ‌ها و از کار افتادن گیرنده‌های حسی می‌شود، این از کار افتادن گیرندها موجب از بین رفتن حس چشایی می‌شود.
ضربه مغزی باعث بی‌مزه شدن غذا در دهان می‌شود!
گاهی اوقات با وارد شدن ضربه به مغز اختلاتی درگیرنده‌های حسی و در نتیجه از بین رفتن برخی حواس از جمله حس چشایی می‌شود.
سیگار کشیدن
قرار گرفتن در معرض مستقیم دود و مواد شیمیایی مانند سیگار تاثیر مستقیمی بر کاهش یا از بین رفتن حس بویایی و چشایی دارد.
بیشتر بخوانیم: راهنمای کامل مغز و سیستم عصبی انسان [به زبان ساده]
افزایش سن یکی از دلایل مهم بی‌مزه شدن غذا در دهان
با افزایش و بالارفتن سن پرزهای موجود بر سطح زبان کاهش یافته و به مرور باعث احساس بی‌مزه شدن غذا در دهان می‌شود.
عفونت سینوس‌ها
بیماری و التهاب سینوس‌ها ممکن است منجر به عفونت آن‌ها شود. یکی از علل از بین رفتن حس چشایی همین عفونت سینوس‌ها است.
عفونت دستگاه تنفسی و در پی آن سرماخوردگی
با ابتلا به بیماری سرماخوردگی دستگاه تنفسی و ریه‌ها دچار عفونت می‌شوند، با ایجاد عفونت و گرفتگی بینی، حس بویایی و چشایی از بین می‌رود.
ابتلا به کوید 19 شایع‌ترین علت بی‌مزه شدن غذا در دهان
اکثر افرادی که به کوید 19 مبتلا شدند به علت عفونت دستگاه تنفسی برای مدتی حس بویایی و چشایی خود را از دست داده‌اند و بی‌مزه شدن غذا در دهان را تجربه می‌کنند.
بیشتر بخوانیم: درمان سکته مغزی چقدر زمان می‌خواهد؟
بیشتر بخوانیم: اختلال مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ چیست؟ علل، نشانه‌ها و راه‌های درمان آن
در صورت داشتن علائمی که به مغز مرتبط است بیمار باید به فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کند، اگر در این زمینه سوالی ذهنتان را درگیر کرده می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با فوق تخصص مغز و اعصاب سوالات خود را بپرسید.
همچنین تخصص دیگری که در از بین رفتن حس چشایی می‌تواند به شما کمک کند دکتر فوق تخصص گوش، حلق و بینی است که درمانکده امکان مشاوره آنلاین با دکتر گوش، حلق و بینی را نیز برای شما عزیزان فراهم کرده است.
بیشتر بخوانیم: غش کردن یا سنکوپ چیست و چرا غش می‌کنیم؟
روش‌های پیشگیری جهت از بین نرفتن حس چشایی
حس چشایی یک حس بسیار مفید در همه افراد است که ازبین رفتن آن تنها به ازبین رفتن حس‌چشایی ختم نشده و حس بویایی نیز همراه با آن ازبین می‌رود. برای جلوگیری از کاهش و یا نداشتن این حواس لازم است اقداماتی صورت گیرد. این اقدامات شامل موارد زیر است:
- عدم مصرف دخانیاتی مانند سیگار و هرگونه دود و آلودگیهای شیمیایی
- ورزش مرتب و نوشیدن آب بعد از ورزش زیرا بعد از فعالیتهای ورزشی گیرنده‌های حسی بسیار فعال هستند.
- مصرف بهاندازه آب درطول روز. وجود آب کافی در بدن باعث بیشتر حس کردن مزهها می‌شود.
- مصرف غذاهای تقویت کننده حس چشایی مانند سوپهای گوشتی و دمنوشهای گیاهی( گلگاوزبان، گل محمدی و بادرنجبویه)
- استفاده نکردن از غذاهای داغ زیرا حرارت بیشاز حد باعث ازبین رفتن حس چشایی در دهان می‌شود.
بیشتر بخوانیم: همه آن چیزی که باید در مورد بوی بد دهان یا هالیتوزیس بدانید + راه‌کارهای درمان آن
نحوه تشخیص ازبین رفتن حس بویایی توسط پزشک
پس از احساس ازبین رفتن حس چشایی توسط بیمار و مراجعه به پزشک، سوالاتی در مورد حس‌چشایی بیمار پرسیده می‌شود و براساس جواب‌ها و شدت و ضعف این بیماری، برای تشخیص دقیق علت بیماری از آندوسکوپی درون بینی، سی‌تی‌اسکن و امآرای استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانیم: سندروم پای بی‌قرار چیست؟ علل، علائم، تشخیص و درمان
درمان مشکلات بی‌مزه شدن غذا در دهان
نحوه درمان بیماری نداشتن حس چشایی و بی‌مزه شدن غذا در دهان با توجه به میزان و علت بیماری طبق تشخیص پزشک متخصص متفاوت است. به‌طور کلی مشکلات حس چشایی به دو دسته قابل درمان و غیرقابل درمان تقسیم می‌شود. چشایی غیرقابل درمان بیشتر در مواردی دیده می‌شود که علت آن افزایش سن و یا به‌طور مادرزادی باشد. حس چشایی قابل درمان به دو روش دراوریی و غیر دارویی درمان می‌شود. در برخی موارد با انجام اقداماتی در خانه میتوان به بازگشت حس چشایی کمک کرد این روش‌های درمانی غیر دارویی شامل موارد زیر می‌شود:
- ترک سیگار و قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی
- رعایت بهداشت دهان و دندان به وسیله مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان‌شویه
- استفاده از آنتی هیستامین‌ها یا بخار سازهای بدون نسخه برای کاهش التهاب در بینی
- جلوگیری از چاقی و افزایش وزن
- در درمان دارویی نیز پزشک با توجه به علت بیماری داروهایی تجویز میکند.
بیشتر بخوانیم: سندروم سوزش دهان چیست؟
سوالات متداول
آیا میتوان از آسیب گیرنده‌های حسی چشایی و ازبین رفتن آن‌ها در پیری جلوگیری کرد؟
راه پیشگیری به صورت قطعی برای این بیماری بی‌مزه شدن غذا در دهان وجود ندارد اما راههایی مانند عدم مصرف دخانیات، تمیز نگه داشتن دهان و دندانها و همچنین مراجعه مداوم به دندانپزشکی میتوانند راه‌های مناسبی برای کاهش خطر در زمان افزایش سن باشند.
با از دست دادن حس چشایی چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کرد؟
درصورتی که از بین رفتن حس چشایی یعنی بی‌مزه شدن غذا در دهان در مدت زمان طولانی وبدون وجود علتی مانند سرماخوردگی یا ابتلا به کرونا ادامه پیدا کند، لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه شود.
چه زمانی از بین رفتن حس چشایی خطرناک می‌شود؟
برخی اوقات از بین رفتن حس بویایی و چشایی امری طبیعی است مانند زمان سرماخوردگی که این از بین رفتن بهصورت موقت بوده و پس از زمانی دوباره به حالت اولیه خود باز می‌گردد اما گاهی این ازبین رفتن علل جدیتری داشته و نیازمند به درمان است زیرا ممکن است به علت سبک زندگی غلط و بروز یک بیماری باشد.
از بین رفتن ناگهانی حس بویایی و همراهی با علائمی چون درد در قفسه سینه، احساس خفگی، مشکل در تنفس، کاهش هوشیاری، احساس گیج بودن،کبودی صورت، ضعف، بیحالی و بیحسی بدن می‌تواند به معنای یک بیماری و مشکل جدی در بدن باشد.
آیا از دستدادن حس چشایی عوارضی دارد؟
اگر علت ازدست دادن حس چشایی مسئلهای جدی باشد، از دست دادن آن ممکن است عوارضی چون کاهش آب بدن، سوءتغذیه و کاهش وزن شدید داشته باشد.
آیا ازدست دادن حس چشایی به معنای ابتلا به بیماری‌های خطرناک است؟
خیر. هر ازدست دادن حس چشایی به معنای خطر نبوده و لازم است علت آن بررسی شود.
چه کسانی حس چشایی قویتری دارند؟
معمولا افراد دارای تناسب وزن و اندام حس چشایی بهتری از افراد چاق دارند.
بیشتر بخوانیم: تلخی دهان به چه علت بروز می‌دهد؟
سخن پایانی
از دست دادن حس چشایی و بی‌مزه شدن غذا در دهان اختلالی است که ممکن است به علت ابتلا به برخی بیماریها مانند سرماخوردگی و یا بیماری‌های جدی‌تر بهوجود بیاید. حس چشایی زمانی ازبین می‌رود که گیرنده‌های حسی دچار اختلال شده و یا پرزهای روی زبان از بین برود. این بیماری در اکثر مواقع به راحتی و پس از مدتی درمان می‌شود. از اینکه تا پایان این مطلب همراه مجله درمانکده بودید از شما سپاسگزاریم.
درمانکده با در اختیار گذاشتن امکان نوبت‌دهی آنلاین بهترین دکتر‌ها توانسته این روند را برای مراجعین آسان کند همچنین می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با بهترین دکتر‌ها در ارتباط باشید.
