ناگهان احساس کردم، دنیا دور سرم می‌چرخد. سرم سبک شده بود. همه چیز خیلی سریع اتفاق افتاد. دچار حالت تهوع شده بودم. تعادلم را از دست دادم و بر زمین افتادم. چیز بیشتری یادم نمی‌آید. بیشتر افرادی که غش کرده‌اند، این تجربه را دارند. غش کردن یا سنکوپ به نظر نگران‌کننده می‌آید، اما در بیشتر مواقع مشکل پزشکی جدی نیست. این مقاله از درمانکده با شما درباره دلایل غش کردن صحبت می‌کند و می‌گوید چه زمانی باید به متخصص مغز و اعصاب یا متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: روش‌های تحریک مغز و تاثیر آن در سلامت مغزی
غش کردن چیست؟
به از دست دادن ناگهانی و موقتی هوشیاری غش کردن یا سنکوپ گفته می‌شود. در این حالت مغز با کمبود اکسیژن مواجه است. این عارضه تنها چند ثانیه طول خواهد کشید و پس از آن دوباره فرد هوشیاری خود را بدست می‌آورد. دقت کنید، غش کردن متفاوت از تشنج است. در تشنج بیمار معمولا با پرش و تکانه‌های شدید مواجه است در حالیکه در سنکوپ، بیهوشی موقتی رخ می‌دهد.
بیشتر بدانید: اسکن مغز چیست و به تشخیص و درمان چه بیماری‌های جسمی و روانی کمک می‌کند؟
بیشتر بخوانیم: سندروم پای بی‌قرار چیست؟ علل، علائم، تشخیص و درمان
علائم و نشانه های غش کردن
از دست دادن هوشیاری مهمترین نشانه غش است. قبل از سنکوپ، ممکن است با نشانه‌های زیر مواجه شوید:
- سرگیجه
- سبکی سر
- حالت تهوع
- تغییرات بینایی، مانند دید تونلی یا تاری دید
- احساس ضعف
- تغییر ریتم قلب
- افت فشار خون
- تعریق
هنگام غش کردن نیز ممکن است علائم زیر را ببینید:
- از دست دادن تعادل و سقوط ناگهانی
- کاهش فشار خون
- نبض ضعیف
- صورت رنگ پریده
اگر بیهوشی بیش از چند دقیقه ادامه داشته باشد، احتمال بروز تشنج یا حمله عصبی وجود دارد. نکته مهمی که باید بدانید این است که افرادی که غش می‌کنند، به ندرت کنترل مثانه و روده خود را از دست می‌دهند. در صورت بروز چنین مشکلی، احتمال سکته مغزی وجود دارد.
بیشتر بخوانیم: از سندروم تونل کارپال چه می دانید؟
دلایل غش کردن چیست؟
دلایل غش کردن می‌تواند به موارد زیر مربوط باشد:
سنکوپ نوروکاردیوژنیک (وازوواگال، Vasovagal syncope)
بروز هرگونه اختلال در سیستم عصبی خودمختار (ANS)، می‌تواند منجر به غش کردن، شود. این سیستم مسئول کنترل عملکرد‌های خودکار بدن مانند گوارش، تنفس و ضربان قلب است. در این سنکوپ، فشار خون یا ضربان قلب به طور ناگهانی افت می‌کنند. به همین دلیل خون و اکسیژن کافی در اختیار مغز قرار نمی‌گیرد. از این اختلال تحت عنوان سنکوپ رفلکسی هم یاد می‌شود. این عارضه به خودی خود نیاز به درمان ندارد. تنها موضوع مهم افتادن ناگهانی بیمار است که می‌تواند باعث آسیب شود. علت اصلی بروز این عارضه به واکنش بیش از حد بدن به محرک‌هایی مانند استرس، ناراحتی‌های عاطفی و ترس باز می‌گردد. جالب است بدانید برخی با دیدن خون دچار این عارضه می‌شوند. از دیگر دلایل بروز سنکوپ نوروکاردیوژنیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماندن در گرمای شدید
- اضطراب
- تغییر وضعیت ناگهانی از حالت دراز کش یا نشسته به حالت ایستاده
- حضور در مکان‌های بسیار شلوغ
- خستگی بیش از حد
- در معرض سموم قرار گرفتن
بیشتر بخوانیم: تحریک مغناطیسی عمیق مغز (TMS) چیست و آیا می تواند به درمان افسردگی و دو قطبی کمک کند؟
بیشتر بخوانیم: فشار خون طبیعی چیست؟
سنکوپ موقعیتی (Occupational syncope)
این نوع سنکوپ به سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) که نوعی بیماری عصبی است، مربوط می‌شود. برخی از موقعیت و محرک‌های فیزیکی نیز می‌توانند منجر به بروز آن شوند:
- زور زدن هنگام مدفوع یا ادرار
- سرفه یا عطسه شدید
- استفراغ
- اختلالات گوارشی
- فعالیت بدنی شدید، مانند ورزش یا بلند کردن وزنه سنگین
- ایستادن در طولانی مدت
مصرف داروهای خاص
گاهی اوقات داروهایی که برای درمان بیماری‌های خاص مصرف می‌شوند، منجر به غش خواهند شد. این داروها می‌توانند مربوط به بیماری‌های زیر باشند:
- فشار خون بالا
- آلرژی
- افسردگی
- اضطراب
سندرم سینوس کاروتید
خونرسانی به مغز از طریق شریان کاروتید انجام می‌شود که شریان اصلی به‌شمار می‌آید. هرگونه فشار بر روی سینوس کاروتید می‌تواند باعث غش شود.
بیشتر بخوانیم: درمان کلسترول بالا با تغذیه مناسب
افت فشار خون ارتواستاتیک (Orthostatic hypotension)
اگر به افت فشار خون ارتواستاتیک (فشار خون وضعیتی) مبتلا هستید و به طور ناگهانی از جای خود برخیزید، احتمال غش کردن یا سنکوپ وجود دارد. در این حالت خون تحت تاثیر نیروی جاذبه قرار می‌گیرد و به سمت پاها کشیده می‌شود. سیستم عصبی در پاسخ به این محرک، رگ‌ها خونی را تنگ کرده و ضربان قلب را افزایش می‌دهد. به این ترتیب فشار خون تثبیت می‌شود اما سطح اکسیژن به مغز کاهش خواهد یافت. این امر منجر به غش می‌شود. عوامل زیر می‌توانند زمینه را برای افت فشار خون ارتواستاتیک مهیا کنند:
- حجم خون کمتر از حد طبیعی. کم آبی یا از دست دادن خون منجر به بروز این مشکل می‌شود.
- ابتلا به دیابت
- کمبود ویتامین B12
- آسیب سیستم عصبی
- مصرف داروهایی مانند دیورتیک‌ها (ادرار آور) یا داروهای ضد فشار خون
- بیماری پارکینسون یا سایر شرایطی که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارند
بیشتر بخوانیم: اسکن مغز چیست و به تشخیص و درمان چه بیماری‌های جسمی و روانی کمک می‌کند؟
سنکوپ قلبی
بیماری‌های قلبی در خونرسانی اختلال ایجاد می‌کنند. این امر سبب می‌شود تا اکسیژن به اندازه کافی در اختیار اندام‌های بدن قرار نگیرد. به همین دلیل غش کردن در افرادی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند، دیده می‌شود. این بیماری‌ها می‌توانند یکی از موارد زیر باشند:
- آریتمی، یا ضربان قلب نامنظم
- حمله قلبی
- تنگی یا انسداد دریچه های قلب
- آمبولی ریه
- فشار خون بالا
- نارسایی قلبی
بیشتر بخوانیم: علائم، علل و درمان واریس
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
بروز علائم زیر اورژانسی است و باید با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:
- بیمار نفس نمی‌کشد.
- مدت زمان بیهوشی طولانی شده است.
- بیمار در اثر افتادن آسیب دیده است و خونریزی دارد.
- باردار است
- دیابت دارد
- فرد بالای 50 سال است و سابقه غش کردن نداشته است.
- ضربان نامنظم قلب
- بیمار از درد یا فشار قفسه سینه رنج می‌برد.
- بروز تشنج و آسیب دیدن زبان
- عدم توانایی در کنترل مثانه و روده
- بیمار اختلالات گفتاری و بینایی دارد.
- تداوم گیجی
- بیمار نمی‌تواند اندام‌های خود را حرکت دهد.
بیشتر بخوانیم: علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟
روش‌های درمان غش چیست؟
شیوه درمان غش به علت آن بستگی دارد. چنانچه مشکل زمینه‌ایی خاصی وجود نداشته باشد، به درمان خاصی نیاز نخواهید داشت و صرفا با رفع محرک‌ها غش کردن نیز کنترل می‌شود.
گاهی اوقات پزشک متخصص برای درمان بیماری زمینه‌ای مصرف دارو را توصیه می‌کند.
روش‌های تشخیص غش کردن چیست؟
در صورتیکه قبلا سابقه غش کردن نداشته باشید و حالا با این مشکل مواجه هستید، پزشک از شیوه‌های مختلفی برای تشخیص علت استفاده خواهد کرد:
تاریخچه پزشکی
در ابتدا متخصص مغز و اعصاب، شرح حال پزشکی شما و داروهای مصرفی را مورد بررسی قرار می‌دهد تا عوامل احتمالی را بررسی کند. در ادامه برای تایید تشخیص آزمایشاتی را تجویز خواهد کرد.
آزمایش EKG
این تست همان آزمایش الکتروکاردیوگرام است که فعالیت الکتریکی قلب را مورد بررسی قرار می‌دهد. درد قفسه سینه، دشواری در تنفس و ضربان قلب نامنظم از جمله دلایل مهمی هستند که پزشک با مشاهده آنها این تست را تجویز می‌کند.
آزمایش اکوکاردیوگرافی
در این تست (اکو قلب) با استفاده از امواج صوتی، تصاویر متحرکی از قلب در اختیار متخصص قرار می‌گیرد. قدرت پمپاژ قلب، اندازه قلب و دریچه‌های آن در این تست بررسی می‌شوند.
بیشتر بخوانیم: نشانه ها، علائم و راه های درمان میگرن
آزمایش الکتروانسفالوگرام (EEG)
در آزمایش الکتروانسفالوگرام یا همان نوار مغز فعالیت الکتریکی مغز بررسی می‌شود.
سی‌تی اسکن سر (Computed Tomography scan)
در سی‌تی اسکن، با استفاده از اشعه ایکس تصاویر دقیقی از وضعیت مغز تهیه می‌شود.
روش های پیشگیری از غش کردن چیست؟
- اگر سابقه غش کردن دارید، در مرحله اول باید علت آن را بدانید و از محرک‌ها دوری کنید.
- سعی کنید از حالت درازکش یا نشسته به آرامی به حالت ایستاده تغییر وضعیت دهید.
- اگر دیدن خون شما را منقلب می‌کند، هنگام آزمایش خون حتما در این مورد با پزشک یا تکنسین آزمایشگاه مشورت داشته باشید.
- وعده‌های غذایی خود را حذف نکنید.
- به محض اینکه با علائم غش کردن مواجه شدید، به آرامی بنشینید و سر خود را بین زانو‌ها قرار دهید. به این ترتیب خونرسانی به مغز انجام می‌شود. احساس چرخش محیط اطراف، سبکی سر و ضعف از نشانه‌های ابتدایی غش است.
بیشتر بخوانیم: بیماری ام اس (MS) چیست؟
سخن آخر
غش کردن می‌تواند یک مشکل گذرا باشد که نیازی به درمان پزشکی نداشته باشد. اما گاهی اوقات نشان دهنده یک اختلال جدی است. بنابراین اگر به تازگی دچار این مشکل شده‌اید، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.
شما عزیزان می‌توانید از طریق سایت درمانکده به مشاوره آنلاین با دکتر متخصص مغز و اعصاب یا مشاوره آنلاین با دکتر قلب و عروق بپردازید. در آخر از اینکه تا پایان این مطلب با مجله درمانکده همراه بودید از شما متشکریم.
منبع: Health Line
