درمان فوری یبوست کودکان؛ بهترین راهکار خانگی و دارویی برای یبوست

یبوست (Constipation) یک مشکل نسبتا شایع در بین کودک‌ها است. تخمین زده می‌شود که حدود پنج تا ۳۰ درصد از کودکان نوپا دچار یبوست می‌شوند. برای درمان یبوست کودکان روش‌های بسیاری از جمله تغییر رژیم غذایی، نوشیدن مایعات، ورزش و مصرف دارو وجود دارد. در ادامه این مقاله از مجله درمانکده به بررسی بهترین روش‌های درمان این عارضه می‌پردازیم.

درمان یبوست کودکان در خانه

برای درمان این عارضه توصیه می‌کنیم به یک متخصص اطفال مراجعه کنید. با این حال، چندین درمان خانگی وجود دارد که می‌توانید برای مدیریت یبوست در کودک استفاده کنید. این روش‌ها عبارت‌اند از:

۱. تغییر رژیم غذایی

مصرف غذاهای فیبردار مانند سبزیجات، غلات کامل و حبوبات می‌تواند به درمان یبوست کمک کند. همچنین، بهتر است برای رفع یبوست، غذاهای فرآوری‌شده، قندهای تصفیه‌شده و لبنیات را به‌طور موقت از رژیم غذایی کودک حذف کنید.

بیشتر بخوانید: یبوست در کودکان

۲. درمان یبوست کودکان با میوه

میوه‌ها به‌دلیل داشتن فیبر و آب زیاد می‌توانند به کاهش یبوست کودک کمک کنند. برای رفع یبوست پیشنهاد می‌کنیم میوه‌های زیر را به رژیم غذایی فرزند خود اضافه کنید: 

• آلو
• گلابی
• سیب
• انواع توت (توت فرنگی، شاتوت، تمشک و…
• کیوی
• هندوانه
• پرتقال
• موز

هنگام اضافه کردن میوه به رژیم غذایی کودک دقت داشته باشید که میوه برای سن کودک مناسب باشد.

بیشتر بخوانید:دل درد در کودکان چگونه درمان می شود؟

۳. مصرف مایعات

مصرف آب و سایر مایعات طبیعی مانند آبمیوه می‌تواند به مدیریت عارضه یبوست کمک کند.

۴. درمان یبوست کودکان با گیاهان دارویی

برخی از داروهای گیاهی می‌توانند به رفع یبوست کمک کنند؛ اما به‌خاطر داشته باشید که ممکن است کودکان نسبت به برخی از گیاهان دارویی حساسیت نشان دهند. داروهای گیاهی‌ای که برای درمان یبوست مفید هستند، عبارت‌اند از:

• رازیانه (Fennel)
• زنجبیل (Ginger)
• بابونه (Chamomile)
• سنا (Senna)

۵. درمان یبوست کودکان با خاکشیر

یکی از روش‌های درمان یبوست کودکان در طب سنتی، استفاده از داروی گیاهی خاکشیر است. برای رفع یبوست، ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر را در یک لیوان آب گرم ریخته و بهم بزنید. بعد از حل شدن کامل دانه‌های خاکشیر در آب، شربت را به کودک بدهید. بهتر است این شربت ۲ بار در روز (صبح و شب) مصرف شود.

۶. تنظیم زمان خوردن غذا و میان وعده

یکی از راه‌های رفع یبوست کودک، داشتن یک برنامه‌ غذایی منظم است. غذا خوردن در یک ساعت مشخص می‌تواند به تنظیم حرکات روده کمک کند.

بیشتر بخوانید:علائم آپاندیس در کودکان چیست؟

۷. فعالیت بدنی و ورزش کردن

فعالیت‌های هوازی مانند پیاده‌روی سریع، آهسته دویدن، شنا و دوچرخه‌سواری با کاهش استرس، افزایش جریان خون، تنظیم حرکات روده و بازجذب مجدد مایعات به درمان قطعی یبوست کودکان کمک می‌کنند.

۸. ماساژ شکم

یکی از درمان خانگی یبوست کودکان ۲ ساله، ماساژ دادن آرام شکم در جهت عقربه‌های ساعت است. ماساژ شکم می‌تواند باعث تسکین دل‌درد کودکان نوپا نیز شود.

بیشتر بخوانید:التهاب روده در کودکان

۹. درمان فوری یبوست کودکان با صابون

درمان یبوست با صابون، یکی از روش‌های درمان فوری یبوست کودکان است، به‌ویژه زمانی که سایر روش‌ها باعث رفع یبوست نمی‌شوند. در روش تنقیه، باید مقداری صابون استفاده‌نشده را با آب مقطر مخلوط کرده و کف آن را به‌آرامی وارد مقعد کودک کنید.

آب صابون، روده را تحریک کرده و به دفع مدفوع کمک می‌کند. دقت داشته باشید که نباید از روش تنقیه صابون بدون توصیه پزشک استفاده کنید. 

درمان پزشکی یبوست کودکان

بهترین درمان یبوست کودکان مراجعه به پزشک متخصص اطفال است. فوق تخصص اطفال رویکردی جامع برای مدیریت یبوست کودک اتخاذ کرده و برنامه درمانی را با توجه به سن، وضعیت سلامت عمومی و علت اصلی یبوست تنظیم می‌کند. اقداماتی که این متخصص برای درمان یبوست کودک انجام می‌دهد، عبارت‌اند از:

۱. ارزیابی عادات توالت رفتن

پس از معاینه فیزیکی، پزشک عادت توالت رفتن کودک را بررسی می‌کند. روال توالت رفتن کودک از جمله رفتار خودداری کودک برای رفتن به توالت می‌تواند یکی از علت‌های اصلی یبوست باشد. نگه داشتن اجابت مزاج، می‌تواند منجر به خشک و سفت شدن مدفوع و در نهایت یبوست شود.

در این صورت پزشک به شما توصیه می‌کند که یک برنامه منظم برای دفع مدفوع کودک در نظر گرفته و او را تشویق به توالت رفتن کنید. این روش برای درمان یبوست در کودکان 7 ساله و پایین‌تر کاربرد دارد.

بیشتر بخوانید:بیماری زونا در کودکان قابل درمان است؟

۲. تجویز دارو

در برخی موارد، پزشک اطفال ممکن است به‌منظور رفع یبوست برای کودک دارو تجویز کند. برخی از این داروها عبارت‌اند از:

• درمان یبوست کودکان با پودر پیدرولاکس (Pidrolax): پیدرولاکس یک داروی ملین با اثرات بسیار قوی است که برای درمان یبوست‌های مزمن استفاده می‌شود.
• لوبیپروستون (Lubiprostone): این دارو برای درمان یبوست‌های مزمن که علت مشخصی ندارند، تجویز می‌شود.
• پوسته پسیلیوم (Psyllium Husk): این دارو حجم مدفوع را افزایش داده که باعث می‌شود مدفوع در طول روده حرکت کند و راحت‌تر دفع شود.
• شیاف گلیسیرین (Glycerin Suppositories): این شیاف از جمله داروهای مسهلی است که باعث باز شدن بنداره مقعد و تحریک احساس دفع مدفوع می‌شود.
• لاکتولوز (Lactulose): این دارو یکی از داروهای گروه ملین‌ها بوده و به‌دلیل عوارض کمی که ایجاد می‌کند، اغلب پزشکان آن را برای کودکان نیز تجویز می‌کنند.
• سدیم دوکوزات (Docusate Sodium): این دارو با اضافه کردن آب و چربی به بافت مدفوع از خشک شدن آن جلوگیری کرده و دفع مدفوع را آسان می‌کند.

جمع‌بندی

برای درمان یبوست کودکان ترکیبی از تغییرات رژیم غذایی، هیدراتاسیون (Hydration)، تنظیم سبک زندگی، مصرف داروهای گیاهی و مراجعه به پزشک می‌تواند موثر باشد. یبوست در بین کودک‌های نوپا و سنین پیش‌دبستانی شایع‌تر است؛ زیرا این کودک‌ها به‌تازگی مصرف غذاهای جامد را شروع کرده و در حال یاد گرفتن استفاده از توالت هستند.

اگر کودک شما به‌طور مزمن دچار یبوست می‌شود، توصیه می‌کنیم برای ارزیابی علل یبوست و درمان قطعی به یک متخصص کودکان مراجعه و یا با مشاوره تلفنی دکتر کودکان مشورت کنید. همچنین، می‌توانید از متخصصان اطفال سایت درمانکده نیز مشاوره آنلاین یا نوبت حضوری دریافت کنید.

بیشتر بخوانید: دارو برای یبوست | معرفی موثرترین و بهترین داروها

سوالات متداول