سندروم ری با نام پزشکی Reye’s Syndrome اختلال نادری است، که بیشتر در کودکان و نوجوانانی دیده می‌شود که برای درمان بیماری‌های عفونی از «آسپرین» استفاده می‌کنند. این سندروم مغز و کبد کودک را هدف گرفته و در صورت عدم رسیدگی به موقع باعث آسیب جدی به مغز و حتی در موارد نادری منجر به مرگ می‌شود.
در واقع می‌توان گفت این سندروم در افراد زیر ۱۸ سال که درگیر بیماری‌های عفونی مانند آبله مرغان یا آنفولانزا بوده و از آسپرین یا سایر داروهای مشابه برای درمان استفاده کرده‌اند، دیده می‌شود. هنوز دلیل اصلی ابتلا به این بیماری مشخص نیست، به‌همین دلیل باید در استفاده از آسپرین و مصرف خودسرانه آن برای کودکان بسیار دقت داشت.
در این مطلب از وبلاگ «درمانکده» با ما همراه باشید تا با این بیماری، علائم آن، راه‌های تشخیص و جلوگیری از ابتلا به سندروم ری بیشتر آشنا شوید.
علائم سندروم ری چیست؟
این بیماری فرد را در هر سنی می‌تواند درگیر خود کند، به ویژه اگر فرد عادت به استفاده خودسرانه از مسکن‌های حاوی آسپرین داشته باشد. نشانه‌های این بیماری معمولا بسیار سریع و در فاصله ۳ تا ۵ روز پس از شروع بیماری عفونی یا در دوران نقاهت خود را نشان می‌دهند. در مورد سندروم ری باید به این نکته اشاره کرد که حتی یک سرماخوردگی ساده و استفاده از آسپرین برای درمان سردرد در کودکان و افراد زیر ۱۸ سال می‌تواند باعث ابتلا به این بیماری شود.
سندروم ری با تاثیر بر متابولیسم بدن، سطح قند خون را به شدت کاهش داده و در عوض سطح آمونیاک خون را افزایش می‌دهد که اسیدیته شدن خون را در پی دارد. این مورد می‌تواند باعث تورم کبد و تولید رسوبات چربی شود.
علائم ابتدایی سندروم ری در کودکان زیر ۲ سال بسیار سریع و در فاصله چند ساعت پس از مصرف دارو خود را نشان می‌دهد، اسهال شدید، تنفس سریع و نامنظم از جمله نشانه‌های اولیه ابتلا به این بیماری است.
علائم این سندروم در سنین مختلف، متفاوت بوده و می‌تواند نشانه‌های گوناگونی داشته باشد که عبارت است از:
- احساس حالت تهوع، استفراغ مکرر و بی‌اشتهایی شدید
- خواب آلودگی بیش از حد، بی‌حالی و ضعف
- لکنت زبان، خیره شدن و بی‌حرکتی
- تحریک پذیری شدید و پرخاشگری
- توهم و گیجی
- ضعف عضلانی و حرکتی
- کاهش سطح هوشیاری
- بی‌هوشی
- تشنج و کما
در چنین حالتی فرد نیاز به کمک‌های فوری دارد، آرامش خود را حفظ کرده، کودک را در وضعیت مناسب قرار دهید، با اورژانس تماس گرفته و منتظر رسیدن کمک‌های پزشکی باشید.
از آنجاییکه سندروم ری، کبد و مغز را هدف قرار می‌دهد، لذا ممکن است نشانه‌های ابتلا به آن با بیماری‌هایی مانند ورم مغزی (آنسفالیت)، مننژیت، دیابت، مسمومیت دارویی و حتی بیماری‌های روانی در کودکان اشتباه گرفته شود، به همین دلیل بسیار مهم است که با مشاهده نشانه‌های اولیه برای تشخیص دقیق سریعا به پزشک مراجعه کنید.
Widget not in any sidebars
عوامل موثر بر ابتلا به بیماری سندروم ری
پیش از این هم اشاره شد که هنوز دلیل اصلی ابتلا به این سندروم مشخص نیست، اما موردی که می‌توان با اطمینان درباره آن صحبت کرد تاثیر عوامل مختلف بر ابتلا به این بیماری است. کودکان و نوجوانان دچار اختلال اکسیداسیون چرب یا اختلالات متابولیسمی بدن بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. از دیگر عوامل موثر بر ابتلا به این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از آسپرین برای درمان بیماری‌های عفونی
- مصرف داروهای بدون نسخه حاوی سالیسیلات مانند: داروی بیسموت ساب سالیسیلات (Bismuth Subsalicylate)
- عملکرد نامناسب کبد (این مورد باعث افزایش سطح آمونیاک در بدن شده که می‌تواند به مرگ مغزی منجر شود.)
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند سم‌های علف‌کش و تینر
- ابتلا به روتاویروس Rotavirus که باعث اسهال، استفراغ و التهاب روده می‌شود.
- مصرف داروهای گیاهی حاوی «وینتر گرین» WinterGreen که به‌صورت موضعی استفاده می‌شود.
به نکات زیر توجه داشته باشید:
- در مورد استفاده از داروهایی که برای درمان بیماری‌های عفونی استفاده می‌شوند (مانند موارد نام برده) باید دقت داشت که مصرف این دسته از داروها در کودکانی که به عفونت ویروسی مبتلا بوده یا سابقه ابتلا به بیماری‌هایی این چنینی را دارند ممنوع است.
- چندین هفته پس از تزریق واکسن آبله مرغان نباید داروهای حاوی آسپرین یا آ.اس.آ را برای کاهش درد یا تب بعد از تزریق واکسن خودسرانه استفاده کرد.
- از مصرف خودسرانه داروهای نامبرده برای درمان سردرد یا تب‌های ساده در کودکان جدا خودداری کنید.
- در صورتیکه کودک شما در حین ابتلا به بیماری و استفاده از داروها مرتباً دچار تشنج، بی حالی، ضعف یا تغییر رفتار ناگهانی شده است، سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص به موقع بیماری از عواقب جبران ناپذیر آن جلوگیری کنید.
- بهترین راه پیشگیری از ابتلا به سندروم ری در کودکان، اجتناب از مصرف خودسرانه داروهای حاوی آسپرین است.
- بهتر است برای جلوگیری از ابتلای افراد زیر ۱۸ سال به این بیماری با مشورت پزشک از داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد.
توجه: مصرف ایبوپروفن در کودکان دچار تب و بیماری ویروسی زیر ۶ ماه ممنوع است.
عوارض سندروم ری
بهتر است بدانید هرچند که میزان امید به زندگی برای مبتلایان به این بیماری بیش از ۸۰ درصد بوده اما در مواردی باعث آسیب جدی به بخش‌های از مغز و اختلال در سیستم عصبی می‌شود. در خصوص این بیماری و اهمیت جدی گرفتن نشانه‌های آن کافی است به این نکته اشاره کرد که هرچند اغلب کودکان و نوجوانان از این بیماری نجات می‌یابند اما برای همیشه دچار آسیب‌های مغزی خواهند شد، بنابراین با دیدن نشانه‌ها هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
در صورت عدم رسیدگی به موقع به این بیماری می‌تواند ظرف مدت چند روز باعث مرگ ناگهانی کودک یا نوجوان شود. بنابراین نشانه‌های بیماری را جدی بگیرید.
راه‌های تشخیص سندروم ری
از آنجایی که هنوز دلیل اصلی ابتلا به این بیماری مشخص نیست، لذا راه تشخیص و درمان قطعی نیز برای آن وجود ندارد. اگر پزشک تشخیص دهد که کودک به بیماری اکسیداسیون کبدی مبتلا است، معمولاً از آزمایش «غربالگری» برای تشخیص بیماری و انتخاب بهترین راه درمان استفاده می‌شود. در سایر موارد معمولا پزشک آزمایش‌های ذیل را برای تشخیص بیماری تجویز می‌کند:
- بیوپسی کبدی یا نمونه‌برداری از کبد
- اسکن توموگرافی (CT)
- بیوپسی پوستی
- آنالیز و کشت مایع نخاعی
- تصویربرداری مغناطیسی یا همان “MRI”
راه‌های درمان سندروم ری
بیماران مبتلا به سندروم ری، پس از تشخیص نهایی در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شده و تحت درمان قرار می‌گیرند. هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و شدت آسیب و امید به زندگی بیمار، به موارد مختلفی از جمله میزان آسیب نشانه‌ها به عملکرد مغز و کبد بستگی دارد، اما با این حال راه‌های برای کنترل، کاهش آسیب و درمان این بیماری نیز وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از داروهای مدر ، داروهای کاهش فشار داخل جمجمه و ادرار آور
- تجویز داروهای جلوگیری از خونریزی و انعقاد خون
- پلاسما درمانی، درمان با ویتامین K و پلاکت درمانی به منظور کاهش ناهنجاری‌های کبدی
- استفاده از انسولین برای تنظیم کاهش قند خون
- استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدها برای کاهش تورم مغز
- تزریق وریدی شامل تزریق سرم گلوکزی به همراه یک محلول الکترولیت برای کاهش میزان اسیدیته شدن خون
نتیجه‌گیری
امروزه سطح آگاهی والدین نسبت به استفاده خودسرانه از داروها و پرهیز از دادن آسپرین به کودکان بسیار افزایش داشته که خود نقش مهمی در کاهش آمار مبتلایان به این بیماری دارد.
این سندروم هرچند یک بیماری نادر است اما وضعیت سلامتی و پزشکی جدی است که در صورت عدم رسیدگی به آن می‌تواند باعث مرگ و آسیب‌های جدی به مغز کودکان و حتی مرگ شود. بنابراین همانطور که بارها در این متن اشاره شد، از مصرف خودسرانه هرگونه آسپرین یا داروهای حاوی سالیسیلات در کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال مبتلا به بیماری‌های ویروسی خودداری کرده و با دیدن نشانه‌های اولیه بیماری با مراجعه به موقع به پزشک، تا حد زیادی موفق به کنترل و درمان این بیماری شوید. جهت کسب مشاوره‌های آنلاین و دریافت نوبت، می‌توانید با پزشکان متخصص عفونی درمانکده در ارتباط باشید.
[sibwp_form id=5]
