سوزش و درد شکمی در بارداری یکی از بخش‌های طبیعی از این دوران و به خاطر برخی تغییرات بدن برای سازگاری با رشد جنین در رحم است. درد شکمی در بارداری در حالت عادی هیچ مشکل خاصی ندارد؛ ولی در برخی موارد ممکن است این دردها حالت‌های غیرعادی و جدی‌تری داشته باشند که حتما با پزشک در این مورد باید مشورت کرد. شما به عنوان یک مادر باردار باید تمامی این علائم و دلایل دردها را بدانید تا در صورت نیاز با یک دکتر متخصص زنان مشورت کنید.
در ادامه این مقاله ما به صورت کامل در مورد خطرات درد شکمی در بارداری و تمامی علائم و دلایلی که موجب این درد در شما می‌شود، به صورت کامل توضیح داده‌ایم. در صورتی که نیاز به مشاوره‌های تخصصی‌تری داشته باشید، مشاوره آنلاین دکتر زنان و زایمان ما در درمانکده کنارتان هستند تا تمامی این موارد را به صورت کاملا تخصصی‌تر بررسی کنند.
دلایل درد شکمی در بارداری
برخی از سوزش و درد شکمی در بارداری به طور کلی هیچ تهدیدی برای شما و جنین ایجاد نخواهد کرد. ولی برخی موارد ممکن است بسیار خطرناک باشند. در ادامه بیشتر در این مورد توضیح داده شده است.
بیشتر بدانید: آرتروز در بارداری چه علائمی دارد؟ آیا زنان باردار با آرتروز دچار خطر سقط جنین می‌شوند؟
از جمله دلایل درد شکمی در بارداری که هیچ تهدیدی به شمار نمی‌آیند این موارد هستند:
1) درد ناشی از گاستریت یا یبوست
گاستریت یا یبوست در بارداری به دلیل ترشح هورمون پروژسترون موجب می‌شود که عضلات نرم مری و روده، شل شوند. با شل شدن این عضلات و کمتر شدن انقباض‌ها، بدن سخت‌تر می‌تواند مدفوع را به جلو براند و در نتیجه تجمع ضایعات سبب درد پایین شکم در بارداری می‌شود که ممکن است با درد همراه باشد. با داشتن رژیم غذایی سرشار فیبر و مصرف بیشتر مایعات این مشکل برطرف خواهد شد.
بیشتر بدانید: دل درد در کودکان نشانه چیست؟
2) احساسی شبیه تیر کشیدن
با بزرگ شدن شکم در دوران بارداری، رباط‌هایی که رحم را به دیواره شکم متصل می‌کنند، شروع به کشیده شدن می‌کند. در نتیجه باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌کند. این درد معمولاً در هفته‌های دوازدهم تا چهاردهم شروع و تا پایان سه ماه دوم ادامه خواهد داشت و دردی تیز یا کششی در نیمه پایین شکم در دو طرف رحم ایجاد می‌کند که با پیشرفت بارداری، به ندرت برطرف خواهد شد.
بیشتر بدانید: درمان دل درد چیست؟
3) انقباضات یک یا دو دقیقه‌ای
به این دردها انقباضات برکستون هیکس گفته می‌شود. این یکی از شایع‌ترین علائم آن درد در بالای راست شکم و معمولاً زیر دنده‌ها است. گاهی هم ممکن است با تهوع، استفراغ، سردردهای غیرقابل تحمل، مشکلات بینایی و تنگی نفس همراه باشد. در این حالت ممکن است رحم، سفت و سخت شود و دچار انقباض شود که ممکن است یک تا دو دقیقه به طول بی‌انجامد و سپس رحم شل شود. لازم به ذکر است که این انقباضات با نزدیک‌تر شدن به زمان زایمان، کمی شدیدتر یا چند بار در روز تکرار شود.
بیشتر بخوانید: مشکلات شایع دوران بارداری و علل آنها را بشناسید
سوزش و درد شکمی در بارداری
اگرچه بسیاری از مادران باردار دردهای شکمی را در این دوران تجربه می‌کنند و در بیشتر مواقع بارداری‌های سالمی دارند؛ ولی در برخی موارد خاص ممکن است این دردها عادی نباشد و برای مادر و جنین خطر جدی به شمار می آیند. در صورتی که علائم شدیدی مانند مواردی که در زیر توضیح داده شده است را در خود احساس کردید، در کوتاه‌ترین زمان ممکن باید با پزشک‌تان مشورت کنید:
1) دردهای ناگهانی و تیز و کرخت‌کننده در سمت راست شکم
درد ناگهانی و تیز و کرخت‌کننده در سمت راست شکم، می‌تواند علامت آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس باشد. این عارضه در سه ماهه دوم بارداری بسیار متداول است. درد ناشی از این عارضه ممکن است ناگهانی باشد. ممکن است تیر بکشد یا دردی بی‌حس‌کننده داشته باشد. گاهی هم همراه با تب و عدم توانایی برای خوردن و استفراغ همراه باشد. روش درمان هم یا انجام دادن عمل جراحی است. این عمل برای جنین بی‌خطر خواهد بود. در برخی موارد با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و موکول کردن عمل جراحی بعد از بارداری خواهد بود.
2) احساس درد تیز و شدید در قسمت بالای سمت راست شکم
درد تیز و شدید در قسمت بالای سمت راست شکم در دوران بارداری، موجب کند شدن گوارش و کند کردن تخلیه کیسه صفرا و در نتیجه ابتلا به سنگ صفرا خواهد بود. گاهی هم این درد ممکن است در وسط شکم و یا پشت و میان دو کتف و درد در شانه راست به همراه حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.
در بسیار موارد با تغییر رژیم غذایی و پرهیز از مصرف غذاهای چرب و سرخ شده این درد قابل کنترل است. ولی گاهی برخی از بیماران به عمل جراحی نیاز پیدا می‌کنند. در بیشتر موارد، خارج کردن سنگ صفرا را می‌توان به بعد از زایمان موکول کرد.
3) حالت تهوع به همراه درد ناگهانی در بالای راست شکم
به این درد پره اکلامپسی گفته می‌شود. این یکی از عوارض خاص بارداری است که با افزایش ناگهانی فشارخون و نوعی آسیب به اندام‌هایی مانند کلیه‌ها و کبد همراه است. ریسک فاکتورهای پره اکلامپسی شامل داشتن سابقه فشارخون مزمن است. این عارضه با درد در بالای راست شکم و معمولاً زیر دنده‌ها همراه است و ممکن است موجب تهوع، استفراغ، سردردهای غیرقابل تحمل، مشکلات بینایی و تنگی نفس همراه باشد.
بیشتر بدانید: هر آنچه باید درباره عفونت در دوران بارداری بدانید
4) شکم‌درد همراه با خونریزی واژینال
گاهی علت ایجاد سوزش و درد شکمی در بارداری ممکن است با خونریزی واژینال همراه باشد که نشان‌دهنده بارداری خارج از رحم است. زمانی این مشکل به وجود می‌آید که تخمک بارور به جای رحم، در لوله فالوپ لانه‌گزینی کرده باشد. علاوه بر شکم‌درد ممکن است مادر احساس سبکی در سر، درد شانه و غش کردن را نیز تجربه کند. این درد ممکن است به سقط جنین یا زایمان زودرس منتهی شود که هر چه سریع‌تر باید با پزشک در این مورد مشورت کرد.
5) سفت شدن ناگهانی معده و جدا شدن جفت
از اصلی‌ترین علائم جدا شدن جفت سفت شدن ناگهانی معده و درد زیاد و یا پاره شدن کیسه آب و خارج شدن خون از رحم است. در صورتی که این مشکل به وجود بیاید، هرچه سریع‌تر باید با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: دلایل درد سمت راست شکم
6) کمر درد به همراه دل‌درد
چنانچه احساس دل درد به همراه کمر درد خفیف تا شدید را تجربه کردید، ممکن است دچار سقط جنین شده باشید. این درد به صورت انقباضاتی است که هر 5 تا 20 دقیقه اتفاق می‌افتد. ممکن است به همراه خونریزی قهوه‌ای یا قرمز روشن و یا بیرون آمدن لخته‌های خون از واژن باشد. در بسیاری موارد هم متاسفانه سقط جنین را با خود به همراه خواهد داشت.
7) عفونت‌های دستگاه مجاری و دردهای شدید زیر شکم و پایین کمر
اگر با دردهای زیر شکم و ناراحتی و یا سوزش در هنگام ادرار کردن مواجه شدید، این می‌تواند علائمی از عفونت‌های مجاری ادراری باشد. از جمله علائم‌های دیگر این درد این است که در قسمت پایین کمر احساس درد کنید. گاهی هم دو طرف بدن در زیر قفسه سینه یا بالای استخوان لگن احساس تیر کشیده شدن داشته باشد. در برخی موارد هم این درد با تب، حالت تهوع، تعریق یا لرز همراه باشد.
بیشتر بدانید: سردرد پس از زایمان از علل تا درمان
خطرات درد شکمی در بارداری
سوزش و درد شکمی در بارداری در حالت عادی و در صورتی که با علائمی که بالاتر به آن اشاره کردیم همراه باشد، مشکل جدی نیست و هیچ خطری ندارد و نیاز به نگرانی نیست. ولی در صورتی که این درد به صورت مکرر و همراه با علائم زیر همراه باشد، جزء خطرات درد شکمی در بارداری به بشمار می‌آیند که برای آن مراجعه به دکتر متخصص زنان الزامی است.
- درد شدید یا مداوم
- لکه بینی یا خونریزی
- تب
- لرز
- ترشحات واژن
- احساس سبکی در سر
- درد و سوزش در هنگام ادرار کردن
- تهوع و استفراغ
- ورم شدید دست‌ها، پاها یا صورت
- اختلالات بینایی
- داشتن بیش از چهار انقباض در ساعت به مدت دو ساعت
بیشتر بدانید: هماتوم بارداری چیست و چه عوارضی دارد؟ + راهنمایی کامل
درمان سوزش و درد شکمی در بارداری
درمان سوزش و درد شکمی در بارداری با توجه به نوع درد شکم و عوامل ایجاد کننده آن متفاوت است. ولی به طور کلی با رعایت نکات زیر، می‌توان تا حدی سوزش و درد شکمی در بارداری را کنترل کرد:
- کم کردن حجم وعده‌های غذایی
- افزایش مصرف آب و مایعات
- خودداری از انجام حرکات سریع مانند چرخش سریع شکم
- داشتن فعالیت‌های بدنی ملایم مثل پیاده‌روی برای کمک به خروج گازهای موجود در دستگاه گوارش
- داشتن رژیم‌های غذایی سرشار از فیبر و سبزیجات
بیشتر بدانید: درد زایمان چگونه است؟ انواع و روش کاهش دردها
بیشتر بدانید: رحم اجاره‌ای چیست؟
جمع‌بندی
سوزش و درد شکمی در بارداری علائم و دلایل بسیار زیادی دارد که در این مقاله به صورت کامل در مورد علائم عادی و علائم خطرناک و روش‌های درمانی و خطرات ناشی از آن پرداختیم. در صورتی که با هر یک از علائم زیر مواجه شدید، بهترین کار معاینه توسط پزشک زنان و زایمان است. ما در مجله درمانکده در کنارتان هستیم تا به سلامت این دوران را سپری کنید و فرزند دلبندتان را در آغوش بگیرید.
اگر شما هم تجربه این دردها در دوران بارداری داشتید، حتما تجریبات‌تان را در انتهای همین مقاله با ما به اشتراک بگذارید تا دیگران هم از آنها نهایت استفاده را ببرند.
سوالات متداول
از مهم‌ترین خطرات می‌توان به خونریزی‌های شدید، سقط جنین، آسیب به جنین، بروز بیماری‌های عفونی خطرناک، آسیب به مادر و به خطر افتادن سلامت مادر اشاره کرد.
در سه‌ماهه اول دردها به دلیل تغییرات شرایط بدن و سازگار شدن بدن با وجود جنین است. در سه ماه دوم دردها به دلیل بزرگ‌تر شدن جنین و فشاری که به لگن و رحم وارد می‌شود، مربوط است. در سه ماه سوم به دلیل آماده‌شدن لگن برای زایمان و فشار ناشی از بزرگ‌شدن جنین است.
در صورت عادی و بی‌خطر بودن دردها تغییر در برنامه غذایی، افزایش مصرف مایعات خصوصا آب، افزودن فیبر بیشتر به غذا و انجام تمرین‌های کششی روزانه درمان درد زیر شکم است. ولی در برخی موارد قرار دادن کمپرس‌های آب گرم و گرم نگه‌داشتن نواحی دردناک نیز می‌تواند در تسکین دردهای زیر شکم در بارداری موثر باشد. در موارد جدی‌تر، بسته به دلیل اصلی درد جراحی یا درمان دارویی برای کورتاژ و … انجام می‌شود.
