در زایمان سزارین شکم و رحم بریده می‌شود تا نوزاد به دنیا بیاید. پزشک به دلایل مختلف، از جمله برعکس بودن نوزاد یا سابقه سزارین، این عمل را تجویز می کند. فتق یکی از عوارض احتمالی اما نادر سزارین است. در ادامه درباره علائم به وجود آمدن فتق بعد از سزارین بیشتر صحبت می‌کنیم.
فتق چیست؟
اگر قسمتی از بدن به جای دیگری از آن فشار وارد کند و برآمده شود، می گوییم فتق رخ داده است. در فتق برشی، دیواره شکم از جای برش سزارین بیرون می زند.
در شرایط زیر، خطر بروز این وضعیت در زنان افزایش می یابد:
- چاقی مفرط (اضافه وزن فشار بیشتری به شکم وارد می کند)
- جای برش بزرگ تر
- دیابت
- بافت ضعیف
اگرچه معمولا فتق برشی خارج از وضعیت فیزیکی باعث بروز علامت نمی شود، بدون درمان برطرف نخواهد شد. تنها راه درمان فتق برشی بعد از سزارین، جراحی است.
بیشتر بخوانید: علائم هماتوم مری
علائم فتق بعد از سزارین
برآمدگی شکم
شایع ترین علامت فتق بعد از سزارین برآمدگی بافتی است که به نظر می رسد از ناحیه زخم جراحی بیرون آمده است. یا ممکن است در محل زخم یا اطراف آن متوجه برآمدگی پوست شوید.
همیشه فتق بلافاصله بعد از زایمان سزارین رخ نمی دهد بنابراین ممکن است چند ماه بعد از زایمان متوجه این برآمدگی شوید. معمولا در شرایط زیر بیشتر به چشم می آید:
- وقتی صاف می ایستید
- وقتی فعالیت فیزیکی، مثل بلند کردن جسمی را انجام می دهید
- وقتی سرفه می کنید
پوست شکم (جایی که رحم بعد از زایمان کوچک می شود) شل، تورفته یا برآمده می شود. به همین دلیل به سختی می توان تشخیص داد آیا فرد دچار علائم فتق است یا صرفا پوست بعد از سزارین در حال ترمیم است.
این مطلب راهم مطالعه کنید: آیا دیدن لخته خون بعد از زایمان طبیعی است؟
احساس درد یا ناراحتی
گاهی فتق برشی باعث احساس درد یا ناراحتی می شود (مخصوصا وقتی برآمدگی شکم بارزتر است). کسی که به تازگی مادر شده، به سختی می تواند متوجه این علامت شود. فرایند درمان بعد از سزارین باعث حس درد و ناراحتی می شود. اما احساس ناراحتی ناشی از فتق بیشتر از پروسه درمان بعد از سزارین طول می کشد.
حالت تهوع و یا یبوست
فتق برشی ناحیه دور شکم را تحت الشعاع قرار می دهد بنابراین باعث ناراحتی مزاج می شود. این وضعیت شامل حالت تهوع و حتی استفراغ است. یبوست از دیگر علائم به هم خوردن مزاج است زیرا فتق باعث جابه جایی روده می شود. درنتیجه، تخلیه روده با مشکل روبه رو خواهد شد.
نرخ بروز فتق برشی بعد از سزارین چیست؟
تحقیقی که در مجله PLoS One منتشر شد حاکی از این است که از هر هزار عمل سزارین، دو مورد منجر به بروز فتق می شود که ظرف ۱۰ سال بعد از زایمان به جراحی نیاز دارند.
احتمال این که زنان بیشتری بعد از سزارین دچار فتق شوند وجود دارد اما ممکن است تا مدت ها جراحی نکنند یا هیچ وقت این کار را انجام ندهند.
براساس همین تحقیق، احتمال بروز فتق بعد از سزارین در زنانی که جای برش عملشان عمودی است بیشتر از زنانی است که تحت برش افقی قرار می گیرند. نیمی از فتق های پس از سزارین ظرف یک سال باعث بروز علامت شدند.
این فتق برشی نوعی فتق شکمی است. یعنی فتق از عضلات شکم بیرون می زند. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از موارد فتق در این دسته قرار می گیرند.
تشخیص فتق بعد از سزارین
بهترین دکتر زنان اغلب با دیدن ظاهر فتق و انجام معاینه فیزیکی می تواند آن را تشخیص دهد. اما بعد از سزارین شرایطی رخ می دهد که علائم مشابه با فتق دارد.
برای مثال:
- دمل
- هماتوم
- اندومتریت دیواره شکم
- پارگی روده
- عفونت جای زخم
گاهی پزشک برای رد کردن احتمال سایر مشکلات و تایید فتق یا بررسی این که آیا روده در فتق گرفتار شده، عکس برداری تجویز می کند. از جمله این روش ها می توان به سونوگرافی یا سی تی اسکن اشاره کرد.
این مطلب راهم مطالعه کنید: ۷ روش طبیعی برای درمان ورم بعد از زایمان
درمان فتق بعد از سزارین
معمولا برای درمان فتق برشی از جراحی کمک گرفته می شود. اما تا وقتی که فرد دچار علائم خاصی نشود، پزشک پیشنهاد جراحی نمی دهد.
از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فتق بزرگتر و بارزتر شده است
- فتق باعث ایجاد مشکل و ناراحتی شده و فرد نمی تواند فعالیت های روزمره خود را انجام دهد
- محبوس شدن فتق (روده در فتق گرفتار شده و جریان خون به اندازه کافی به آن نمی رسد درنتیجه فرد دچار درد شدید می شود)
محبوس شدن فتق امری نادر است و درصورت بروز، وضعیت اورژانسی تلقی می شود.
دارویی برای کوچک کردن فتق وجود ندارد. بعضی از زنان شکم بند می پوشند که نوعی کمربند ارتجاعی است و مانع از بیرون زدگی فتق می شود. این روش باعث از بین رفتن فتق نمی شود اما به تسکین علائم کمک می کند. فقط جراحی ظاهر فتق را کاهش می دهد.
جراح می تواند با معاینه فتق روش خاصی برای درمان آن پیشنهاد دهد. مثلا، بعضی از جراحان عمل باز را توصیه می کنند. در این روش برای درمان فتق برش بزرگتری لحاظ می شود. در عوض، لاپاروسکوپی یا روش هایی که کمتر تهاجمی است، شامل برش کوچک تر برای دسترسی به ناحیه مورد نظر، انجام می شود.
معمولا پزشک در هر دو روش روی ناحیه ضعیف مش جراحی می گذارد تا سر جای خود باقی بماند.
کلام آخر
معمولا درمان فتق برشی به کمک جراحی با موفقیت همراه است. برآوردها نشان می دهد ۵ تا ۲۰ درصد از بیمارانی که جراحی فتق برشی انجام دادند، دوباره دچار فتق می شوند.
اگر مادر به فکر حاملگی مجدد است، بیشتر در معرض خطر عود قرار می گیرد. گاهی پزشکان توصیه می کنند مادر تا زمانی که دیگر قصد حاملگی ندارد صبر کند تا خطر بروز مجدد فتق بعد از جراحی کاهش یابد.
منبع: healthline
[sibwp_form id=7]
