هر آنچه باید درباره گرفتگی بینی و راه‌های درمان آن بدانید

گرفتگی بینی یا کیپ شدن بینی مشکل شایعی است که در اثر انواع بیماری‌ها، شرایط و عوامل محیطی ایجاد می‌شود. در بیشتر موارد، گرفتگی بینی با گذشت زمان و به کمک درمان‌های خانگی بهبود می‌یابد. اما اگر برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، به درمان پزشکی نیاز دارد. در مقاله امروز مجله درمانکده برای شما توضیح می‌دهیم که چه عواملی باعث کیپ شدن بینی می‌شوند و چه راه‌هایی برای رفع این مشکل وجود دارد. با ما همراه باشید.

علائم گرفتگی بینی

گرفتگی بینی اغلب نشانه مشکلات دیگری مثل سرماخوردگی یا عفونت سینوسی است. معمولا افرادی که این مشکل آزاردهنده را تجربه می‌کنند علائم دیگری هم دارند که عبارتند از:

• آبریزش بینی
• درد سینوس
• افزایش ترشحات موکوسی
• تورم بافت بینی
• عطسه
• سرفه

در صورت داشتن چنین علائمی حتما از طریق مشاوره با دکتر متخصص گوش حلق بینی مشورت کنید.

بیشتر بدانید: شکستگی بینی چیست؟+ علائم شکستگی بینی و راه‌های درمان آن

زمان مراجعه به پزشک

اگر گرفتگی بینی در فعالیت‌های روزمره شما اختلال ایجاد کرد یا درمان‌های خانگی در رفع آن موثر نبودند، حتما با پزشک مشورت کنید. در شرایط زیر هم مراجعه به پزشک ضروری است:

• کیپ بودن بینی بیش از 2 هفته طول بکشد.
• علاوه بر گرفتگی بینی، تب بالا برای بیش از سه روز ادامه داشته باشد.
• علائمی مثل تب، درد سینوس و ترشحات سبز رنگ از بینی را تجربه کنید.
• به آسم یا آمفیزم مبتلا باشید یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید.

همچنین اگر اخیرا به سرتان ضربه وارد شده است و اکنون ترشحات خونی از بینی شما خارج می‌شود یا دائما ترشحات شفاف دارید، باید فورا نزد پزشک بروید.

بیشتر بدانید: بیماری منیر؛ علائم، دلایل، تشخیص و درمان

دلایل گرفتگی بینی

کیپ شدن بینی دلایل مختلفی دارد. چون وقتی قرار است از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا محافظت شود، بینی در خط مقدم قرار می‌گیرد. بینی شما هوایی را جذب می‌کند که ممکن است حاوی انواع آلودگی‌ها، ذرات و مواد آلرژی‌زا باشد.

داخل بینی موهای ریزی وجود دارد که ذرات خارجی را به دام می‌اندازند تا بعدا شما آن‌ها را با عطسه کردن از بدن‌ خارج کنید. گاهی اوقات، موهای بینی نمی‌توانند همه ذرات را جذب کنند. در نتیجه، پوشش داخلی بینی ملتهب و متورم می‌شود و سیستم ایمنی بدن سعی می‌کند با افزایش ترشحات موکوسی این ذرات مزاحم را شسته و از بین ببرد. تورم بینی و افزایش تولید مخاط دست به دست هم داده و باعث کیپ شدن بینی می‌شوند.

بیشتر بدانید: سرطان بینی چیست؟ علت، علائم و راه‌کارهای درمانی آن

گرفتگی بینی اغلب با مشکلاتی مثل رینیت (التهاب مخاط بینی) اتفاق می‌افتد. دو نوع رینیت وجود دارد: رینیت آلرژیک (تب یونجه) و رینیت غیرآلرژیک.

1. رینیت آلرژیک

رینیت آلرژیک زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به آلرژن‌ها یا مواد آلرژی‌زای موجود در هوا به شدت واکنش نشان می‌دهد. رایج‌ترین آلرژن‌ها عبارتند از:

• گرده گیاهان: گرده‌های تولید شده توسط گیاهان مختلف می‌توانند به بینی شما راه پیدا کرده و واکنش آلرژیک ایجاد کنند.
• مایت‌های گرد و غبار: مایت‌ها موجودات میکروسکوپی هستند که در فرش، مبلمان و ملحفه‌ها زندگی می‌کنند. مایت‌ها می‌توانند حتی در تمیزترین محیط‌ها هم وجود داشته باشند.
• کپک: کپک‌ها هاگ‌هایی منتشر می‌کنند که ممکن است به بروز واکنش‌های آلرژیک منجر شوند.
• شوره حیوانات خانگی: بعضی از افراد به شوره حیوانات خانگی حساسیت شدید دارند.

بیشتر بدانید: سینوزیت قارچی؛ انواع، علائم، دلایل و راه‌کارهای درمانی

بیشتر بدانید: متداول ترین عارضه های تخصص گوش، حلق و بینی

2. رینیت غیرآلرژیک

رینیت غیرآلرژیک زمانی اتفاق می‌افتد که التهاب باعث تجمع مایع در بافت‌های بینی می‌شود و آن‌ها را متورم می‌کند. معمولا این التهاب به دلیل ابتلا به بیماری ویروسی یا مواجهه با بعضی از محرک‌ها رخ می‌دهد. این محرک‌ها عبارتند از:

• محرک‌های محیطی: استرس و دود از رایج‌ترین عواملی هستند که می‌توانند باعث گرفتگی بینی شوند.
• داروها: بعضی از داروهای ضددرد یا کاهنده فشار خون در کیپ شدن بینی نقش دارند.
• هورمون‌ها: در دوران بلوغ و دوران بارداری تغییرات هورمونی باعث گرفتگی بینی می‌شوند.
• عفونت: سرماخوردگی و عفونت سینوسی (سینوزیت) از دلایل رایج گرفتگی بینی هستند.
• بزرگ شدن آدنوئیدها: آدنوئیدها غددی هستند که درست در پشت مجرای بینی قرار دارند و میکروب‌ها را به دام می‌اندازند. گاهی اوقات، تورم آدنوئیدها باعث کیپ شدن بینی می‌شود.

نحوه تشخیص علت گرفتگی بینی

پزشک با بررسی علائم شما و معاینه بینی، گوش و گلو می‌تواند دلیل کیپ شدن بینی را تشخیص دهد. در بعضی موارد، پزشک برای رد سایر علل بالقوه از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

• کشت گلو: این آزمایش با کشیدن سواب پنبه‌ای استریل به پشت گلو انجام می‌شود و وجود باکتری‌ها را در گلو بررسی می‌کند.
• سی‌تی اسکن (CT): ممکن است پزشک سی‌تی اسکن را برای پیدا کردن انسداد در بینی توصیه کند.
• آندوسکوپی بینی: پزشک با استفاده از یک دوربین مخصوص داخل بینی را بررسی می‌کند.

بیشتر بدانید: پولیپ بینی ؛ علائم و راه‌کارهای درمان آن

راه‌های درمان گرفتگی بینی در نوزادان، کودکان و بزرگسالان  

پزشک گرفتگی بینی را با توجه به علت بروز آن درمان می‌کند.

1. دارو درمانی

برای درمان کیپ شدن بینی داروهای زیادی وجود دارد که می‌توانید بعضی از آن‌ها را بدون نسخه پزشک تهیه کنید. در ادامه مطلب، شما را با انواع دارو برای گرفتگی بینی آشنا می‌کنیم.

درمان رینیت آلرژیک

افراد مبتلا به رینیت آلرژیک ممکن است از آنتی‌هیستامین‌ها یا کورتیکواستروئیدها برای تسکین بافت‌های ملتهب بینی استفاده کنند. سایر داروهایی که برای درمان این عارضه به‌کار می‌روند عبارتند از:

• اسپری‌های ضداحتقان بینی: این داروها گرفتگی بینی را برطرف می‌کنند، اما نباید بیش از سه روز از آن‌ها استفاده کنید. چون استفاده طولانی‌مدت ممکن است باعث تشدید گرفتگی بینی شود.
• اسپری‌های آنتی‌کولینرژیک بینی: این داروها مخاط بینی را کاهش می‌دهند.

درمان رینیت غیرآلرژیک

اگر کیپ شدن بینی به آلرژی مربوط نباشد، می‌توانید از داروهای زیر برای رفع آن استفاده کنید:

• آنتی‌هیستامین‌ها: این داروها باعث می‌شوند سیستم ایمنی بدن واکنش‌ کمتری به آلرژن‌ها و سایر عوامل محرک نشان دهد.
• اسپری کورتیکواستروئیدی بینی: این دارو به کاهش التهاب کمک می‌کند.
• اسپری ایپراتروپیوم بروماید: این اسپری می‌تواند آبریزش بینی را برطرف کند.

بیشتر بدانید: شایع ترین عمل های جراحی در تخصص گوش، حلق و بینی

2. جراحی

اگر با سایر راه‌کارها نتوان علائم ناشی از وجود پولیپ در سینوس‌ها یا مجرای بینی را برطرف کرد، ممکن است پزشک آن‌ را با جراحی بردارد. همچنین اگر در مجرای بینی تومور وجود داشته باشد، پزشک برای تشخیص بدخیم یا خوش‌خیم بودن آن بیوپسی انجام می‌دهد و ممکن است برای برداشتن آن جراحی را توصیه کند.

3. درمان خانگی کیپ شدن بینی

راه‌کارهای خانگی زیر به رفع گرفتگی بینی کمک می‌کنند:

• بخور بدهید. بخار آب با رقیق کردن مخاط به تخلیه آن از بینی کمک می‌کند. اگر آسم دارید، قبل از انجام این کار با پزشک مشورت کنید.
• با استفاده از نتی پات (neti pot) و محلول سالین داخل بینی خود را بشویید. شست‌وشوی بینی به رقیق شدن مخاط کمک کرده و گرفتگی بینی را برطرف می‌کند.
• هنگام خواب سر خود را بالاتر بیاورید. زیر سرتان یک یا دو بالش اضافی قرار دهید تا مخاط راحت‌تر از مجرای بینی خارج شود.
• چای نعناع بنوشید. یک قاشق چای‌خوری نعناع خشک را داخل یک لیوان آب جوش بریزید و 10 دقیقه دم کنید.
• سوپ مرغ بخورید. غذاهای گرم مثل سوپ مخاط را رقیق می‌کنند و گرفتگی بینی را کاهش می‌دهند.

بیشتر بدانید: عفونت بینی بعد از عمل؛ علت، علائم و درمان

درمان گرفتگی بینی در نوزادان و کودکان

کیپ شدن بینی در بین نوزادان و کودکان رایج است. چون نوزادان در چند ماه اول زندگی عمدتا از طریق بینی خود نفس می‌کشند، گرفتگی بینی می‌تواند به طور بالقوه در تغذیه آن‌ها اختلال ایجاد کند و باعث مشکلات تنفسی شود. بنابراین اگر بینی فرزند شما کیپ شده است، بهتر است فورا با متخصص اطفال تماس بگیرید. این امر به ویژه برای شیرخواران زیر سه ماه و کودکانی که علائم دیگری مانند سرفه مداوم، تب یا مشکلات تنفسی دارند، بسیار مهم است.

راه‌های پیشگیری از گرفتگی بینی

از آنجا که گرفتگی بینی دلایل مختلفی دارد، پیش‌گیری از آن دشوار است. با این حال، با رعایت نکات زیر می‌توانید دفعات ابتلا به این عارضه را کاهش دهید:

• اگر در فصل خاصی بینی شما کیپ می‌شود، با پزشک در مورد آلرژی‌های فصلی مشورت کنید. پزشک می‌تواند به شما در شناسایی آلرژن‌های بالقوه و درمان علائم کمک کند.
• از خودتان در برابر عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا محافظت کنید.

سوالات متداول

کلام پایانی

گرفتگی بینی مشکل رایجی است که به دلایل مختلف مثل سرماخوردگی، آلرژی‌های فصلی، تغییرات هورمونی و مصرف بعضی از داروها رخ می‌دهد. این مشکل به ندرت روی سلامتی تاثیر منفی می‌گذارد و معمولا بلافاصله با درمان مناسب بهبود می‌یابد. اگر کیپ بودن بینی بیش از دو هفته ادامه پیدا کرد، با پزشک صحبت کنید تا از نظر ابتلا به عفونت بررسی شوید. برای این کار می‌توانید از طریق سایت درمانکده از بهترین متخصصان گوش، حلق و بینی وقت بگیرید یا با آن‌ها به صورت آنلاین مشورت کنید.

منابع: webmd, healthline, my.clevelandclinic