RDW در آزمایش خون؛ (نشانه بالا و پایین بودن + رنج نرمال)

آزمایش خون یکی از ابزارهای تشخیصی مهم در پزشکی مدرن است که اطلاعات بسیار دقیقی درباره سلامت عمومی بدن در اختیار پزشکان قرار می‌دهد. یکی از فاکتورهایی که در گزارش آزمایش خون (CBC) اهمیت زیادی دارد، شاخص RDW یا Red Cell Distribution Width است. شاخص rdw در آزمایش خون بیانگر دامنه تغییرات حجم و اندازه گلبول‌های قرمز خون است و تغییر در آن می‌تواند نشانه‌ای از وجود اختلالات خونی، کم‌خونی‌ها، بیماری‌های مزمن یا حتی مشکلات تغذیه‌ای باشد. در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با مفهوم آزمایش rdw و همچنین تفسیر نتایج آن به طور کامل آشنا شوید.

rdw در آزمایش خون چیست؟

rdw که با نام آزمایش خون پهنای توزیع گلبول‌های قرمز نیز شناخته می‌شود، یک شاخص اندازه‌گیری در آزمایش CBC است که تغییرات حجم و اندازه گلبول‌های قرمز خون (Anisocytosis) را نشان می‌دهد. گلبول‌های قرمز سالم تقریبا یک اندازه هستند و سایز همه آن‌ها از ۶.۲ تا ۸.۲ میکرومتر متغیر است. به بیان ساده‌تر وقتی سلول‌های قرمز خون هم‌اندازه نیستند، مقدار rdw بالا می‌رود. این پارامتر در کنار سایر فاکتورهایی مانند mch در آزمایش خون و hct در آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند تا نوع کم‌خونی یا بیماری زمینه‌ای را شناسایی کند. شاخص rdw به ۲ صورت RDW-CV و RDW-SD گزارش می‌شود:

• RDW-CV: بر اساس نسبت انحراف معیار اندازه گلبول‌های قرمز به میانگین حجم آن‌ها (MCV) محاسبه می‌شود.
• RDW-SD: نمایانگر فاصله واقعی میان کوچک‌ترین و بزرگ‌ترین گلبول قرمز در نمونه خون است و به صورت عددی در فمتولیتر (fL) ارائه می‌شود.

بالا بودن rdw cv در آزمایش خون نشانه چیست؟

افزایش rdw-cv بالا بودن تناقض بین اندازه گلبول‌های قرمز را نشان می‌دهد. اگر نمی‌دانید بالا بودن rdw در آزمایش خون نشانه چیست باید بگوییم که این تغییر معمولا نشانه نوعی کم‌خونی است، ولی حتما بیماری خاصی را تایید نمی‌کند. برای تشخیص دقیق پزشک باید نتیجه این آزمایش را در کنار سایر شاخص‌ها مثل hgb در آزمایش خون یا WBC و حتی esr در آزمایش خون بررسی کند. در ادامه این بخش به مهم‌ترین دلایل افزایش rdw cv در آزمایش خون اشاره شده است.

کم‌خونی فقر آهن

فقر آهن یکی از شایع‌ترین دلایل افزایش RDW-CV است. در این شرایط برخی از گلبول‌های قرمز کوچک‌تر از حد طبیعی هستند و برخی دیگر ممکن است اندازه‌ نرمال یا بزرگ‌تری داشته باشند. این موضوع برای افرادی که قصد دارند جراحی انجام دهند یا خون بدهند، اهمیت زیادی دارد. 

اگر نمی‌دانید به کم‌خونی مبتلا هستید یا خیر بهتر است قبل از اقداماتی مثل اهدای خون حتما آزمایش بدهید و از این موضوع مطمئن شوید. در پاسخ به این سوال که جواب آزمایش اهدای خون چند روز طول میکشد باید بگوییم که این آزمایش معمولا در عرض چند ساعت یا چند روز آماده می‌شود.

کم‌خونی مگالوبلاستیک (ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ یا فولیک‌اسید)

این نوع کم‌خونی به دلیل کمبود ویتامین B۱۲ و فولیک‌اسید یا فولاد ایجاد می‌شود. در این شرایط گلبول‌های قرمز خون بسیار بزرگ‌تر از حالت طبیعی تولید می‌شوند.

آنمی ناشی از بیماری‌های مزمن

در بیماری‌هایی مثل بیماری کلیوی یا التهاب مزمن، مقدار rdw ممکن است افزایش پیدا کند. از طرف دیگر افرادی که به اختلالات مغز استخوان مبتلا هستند یا تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند نیز ممکن است به کم‌خونی مبتلا شوند.

کم‌خونی در بارداری

در دوران بارداری نیاز بدن خانم‌ها به آهن افزایش پیدا می‌کند و همین موضوع ممکن است موجب افزایش مقدار RDW-CV شود. انجام مجدد آزمایش cbc diff برای افرادی که نتیجه آزمایش آن‌ها مشکوک است، بسیار ضروری است.

میزان نرمال rdw در آزمایش خون

مقدار طبیعی RDW-CV در بزرگسالان معمولا بین ۱۲ تا ۱۵ درصد متغیر درصد است. البته این محدوده ممکن است با توجه به دستگاه‌های آزمایشگاهی مختلف کمی متفاوت باشد.

هر گونه تغییر در این بازه نرمال، نشان‌دهنده‌ اختلال در تولید یا تخریب گلبول‌های قرمز است. اگر مقدار rdw بسیار پایین باشد، به این معنا است که تمامی گلبول‌ها تقریبا هم‌اندازه هستند و اگر مقدار آن بیش‌ازحد بالا باشد، احتمال کم‌خونی یا بیماری‌های زمینه‌ای مطرح می‌شود. این شاخص معمولا در کنار فاکتورهایی نظیر میزان کلسترول در آزمایش خون و آهن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

علت پایین بودن rdw در آزمایش خون

پایین بودن rdw معمولا نادر است، اما می‌تواند بیانگر تولید یکنواخت و غیرطبیعی گلبول‌ها باشد. در تحلیل کامل آزمایش خون، شاخص‌هایی مانند آهن خون در برگه آزمایش، میزان کلسترول و حتی LDL در کنار rdw اهمیت دارند و به تشخیص دقیق‌تر پزشک کمک می‌کنند. اگر نمی‌دانید ldl در آزمایش خون چیست می‌توانید روی لینک این مقاله کلیک کنید. در ادامه این بخش به شما می‌گوییم که پایین بودن rdw cv در آزمایش خون نشانه چیست.

یکنواختی در اندازه گلبول‌های قرمز

در برخی بیماری‌های مزمن یا شرایط خاص خونی، ممکن است بدن گلبول‌هایی با اندازه ثابت تولید کند که نشان‌دهنده مشکل در فرایند تمایز سلول‌های قرمز است.

مراحل ابتدایی برخی کم‌خونی‌ها

پیش از آن که تفاوت در اندازه سلول‌ها رخ دهد، RDW ممکن است هنوز پایین بماند. برای بررسی دقیق‌تر، پزشک نتایج میزان rbc در آزمایش خون و mchc در آزمایش خون را به دقت بررسی می‌کند.

تست rdw-cv چگونه انجام می‌شود؟

برای اندازه‌گیری RDW تنها کافی است یک نمونه خون از طریق آزمایش CBC گرفته شود. پیش از آزمایش لازم است فرد مصرف برخی داروها یا مکمل‌ها را به اطلاع پزشک برساند. برای مثال، شب قبل از آزمایش چکاپ کامل، مصرف الکل، غذاهای چرب یا ورزش شدید می‌تواند بر نتایج تاثیر بگذارد. در ادامه مراحل انجام این آزمایش را توضیح می‌دهیم:

• بهتر است بیمار ناشتا باشد. (این موضوع با توجه به نظر پزشک متفاوت است)
• نمونه خون از ورید (معمولا بازو) گرفته می‌شود.
• خون وارد لوله مخصوص CBC شده و با ضد انعقاد مخلوط می‌شود.
• دستگاه آنالیزور با بررسی حجم هزاران سلول قرمز، توزیع اندازه‌ها را تحلیل و RDW را محاسبه می‌کند.

عوامل موثر بر Rdw sd در آزمایش خون

عوامل مختلفی ممکن است بر نتیجه آزمایش خون rdw شما تاثیر بگذارند. به خاطر داشته باشید که برخی فاکتورها مثل اسید اوریک نیز ممکن است به ‌صورت غیرمستقیم با عملکرد خون در ارتباط باشند. اگر نمی‌دانید اسید اوریک چیست می‌توانید روی لینک این مقاله کلیک کنید. در ادامه به عوامل موثر بر نتیجه این آزمایش اشاره شده است.

• کمبود آهن: یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش RDW-SD است. وقتی آهن بدن کم باشد، اندازه گلبول‌های قرمز تغییر پیدا می‌کند.
• کمبود ویتامین B۱۲ و فولیک اسید: این کمبودها موجب تولید گلبول‌های قرمز بسیار بزرگ می‌شوند.
• سوءتغذیه یا رژیم‌های نامتوازن: رژیم‌هایی که پروتئین، ویتامین‌ها یا املاح کافی ندارند، به ‌تدریج موجب تغییر در اندازه گلبول‌ها می‌شوند.
• کم‌خونی فقر آهن، کم‌خونی مگالوبلاستیک یا آنمی ناشی از بیماری مزمن: این شرایط مستقیما موجب افزایش RDW-SD می‌شود.
• تالاسمی و کم‌خونی‌های ترکیبی: در این بیماری‌ها گلبول‌های قرمز با اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند.
• بیماری‌های مزمن التهابی یا کلیوی: این بیماری‌ها باعث اختلال در ساخت و تنظیم گلبول‌های قرمز می‌شوند.
• سرطان‌های مغز استخوان یا درمان‌های شیمی‌درمانی: این شرایط می‌توانند تولید سلول‌های نرمال را مختل کنند.
• نارسایی کبد یا سیروز: در برخی موارد این بیماری‌ها روی پارامترهای خونی اثر می‌گذارند.
• مصرف مکمل آهن، مکمل‌های ویتامین B۱۲ و اسید فولیک: در مراحل اولیه مصرف این مکمل‌ها ممکن است موجب افزایش مقدار RDW-SD شود.
• سیگار کشیدن مزمن: ممکن است باعث هیپوکسی مزمن شود و در نتیجه تولید گلبول‌های قرمز غیرطبیعی افزایش یابد.
• مصرف بیش‌ازحد الکل: مصرف زیاد الکل می‌تواند بر ساختار و عملکرد گلبول‌های قرمز اثر بگذارد.
• فعالیت بدنی شدید یا مزمن: در ورزشکاران حرفه‌ای، RDW ممکن است به ‌طور جزئی تغییر کند.
• استرس شدید یا التهابات مزمن بدن: برخی شواهد نشان می‌دهند که استرس شدید بر تولید و کیفیت گلبول‌ها موثر است

اهمیت rdw در آزمایش خون بارداری

زنان باردار بیشتر از سایرین در معرض کم‌خونی قرار دارند و از همین رو در این دوران بررسی شاخص RDW اهمیت زیادی دارد. میزان نرمال RDW در بارداری مانند حالت عادی بین ۱۲ تا ۱۵ درصد متغیر است. پزشکان معمولا در کنار RDW، سایر شاخص‌ها ازجمله wbc در آزمایش خون، HGB و TG در آزمایش خون را نیز به دقت بررسی کند. اگر نمی‌دانید tg در آزمایش خون چیست می‌توانید روی لینک این مقاله کلیک کنید. بالا بودن rdw sd در آزمایش خون در بارداری می‌تواند هشداری برای موارد زیر باشد:

• شروع کم‌خونی فقر آهن یا کمبود ویتامین‌ها
• نارسایی در جذب ریزمغذی‌ها
• مشکلات رشد جنین ناشی از کم‌خونی

محدوده نرمال RDW-SD در آزمایش خون برای همه سنین

محدوده نرمال RDW-SD برای بزرگسالان بین ۱۲ تا ۱۵ درصد متغیر است و بین ۳۹ تا ۴۶ فمتولیتر قرار دارد. در نوزادان به دلیل وجود گلبول‌های قرمز جنینی، RDW ممکن است بالاتر از حد نرمال باشد.

سخن نهایی

RDW در آزمایش خون یکی از شاخص‌های حیاتی برای تشخیص زودهنگام کم‌خونی‌ها، بیماری‌های مزمن و ناهنجاری‌های خونی است. این فاکتور در کنار شاخص‌هایی نظیر MCH، HCT، WBC و HGB، تصویری کامل از سلامت گلبول‌های قرمز به پزشک ارائه می‌دهد. اگر در مورد علائم کم‌خونی و روش‌های تشخیص و درمان آن سوال دارید، می‌توانید به وب‌سایت درمانکده سر بزنید و از بهترین متخصص خون مشورت بگیرید. همچنین درمانکده امکان دریافت نوبت اینترنتی جهت مراجعه حضوری یا ویزیت آنلاین فوق تخصص خون را برای شما فراهم کرده است.

سوالات متداول

منابع: medlineplus، webmd، medicalnewstoday، testing