سندرم روده کوتاه عارضه‌ای است که در آن اندازه روده کوچک کمتر از 180 تا 200 سانتی‌متر می‌شود و از همین رو بدن قادر به جذب مواد معدنی و ویتامین‌های ضروری نیست. در این شرایط فرد مدام به اسهال مبتلا می‌شود و این موضوع موجب کمبود شدید آب و به هم ریختن تنظیم الکترولیت‌ها می‌شود. برخی نوزادان به صورت مادرزادی با این مشکل مواجه هستند و برخی از افراد نیز در اثر عمل جراحی و آسیب‌های روده‌ای به این عارضه دچار می‌شوند. اما علائم سندرم روده کوتاه چیست و این بیماری چطور درمان می‌شود؟ در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با نکاتی مهم در مورد سندرم روده کوتاه آشنا شوید.
بیشتر بخوانید: شرایط انجام سیگموئیدوسکوپی
فهرست محتوا:
سندرم روده کوتاه چیست؟
سندرم روده کوتاه یا Short bowel syndrome (SBS) عارضه‌ای است که موجب جذب ضعیف مواد غذایی از روده می‌شود. به‌طورمعمول در بدن این افراد آب، ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین، چربی، کالری و سایر مواد مغذی به خوبی از غذاها جذب نمی‌شوند. میزان جذب مواد مغذی معمولا به این که کدام بخش روده دچار مشکل یا آسیب شده است، بستگی دارد. این عارضه بسیار نادر است و آمارها نشان می‌دهد ک از یک میلیون نفر 3 نفر به آن مبتلا می‌شوند.
بیشتر بدانید: بیماری های روده چیست؟
چه کسانی در معرض سندرم روده کوتاه قرار دارند؟
- افرادی که نیمی از روده کوچک یا تمام یا بخشی از روده بزرگ خود را برداشته‌اند.
- کسانی که روده کوچک آن‌ها آسیب دیده است.
- افرادی که با مشکل حرکت مواد در روده مواجه هستند.
بیشتر بدانید: عوارض ایلئوستومی چیست؟
علائم سندرم روده کوتاه
اصلی‌ترین علامت سندرم روده کوتاه اسهال است. افرادی که به این مشکل مبتلا هستند، مدفوعشان شل و آبکی است و این موضوع موجب کم آبی، سوءتغذیه و کاهش وزن می‌شود. در این شرایط بدن با کمبود مایعات و الکترولیت‌ها روبرو می‌شود و فرد در معرض سوءتغذیه قرار می‌گیرد. در افرادی که مدام اسهال دارند، بدن نمی‌تواند ویتامین‌ها، مواد معدنی مواد مغذی را برای حفظ عملکرد بافت‌ها و اندام‌های بدن دریافت کند.
بیشتر بدانید: انتروپاتی چیست؟
معمولا افرادی که به سندرم روده کوتاه مبتلا هستند، بیشتر در معرض آلرژی‌ها و حساسیت‌های غذایی قرار دارند و درصد زیادی از آن‌ها نمی‌توانند لاکتوز را تحمل کنند و بعد از خوردن شیر و فرآورده‌های شیری دچار نفخ و اسهال می‌شوند.
در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین علائم سندرم روده کوتاه آشنا شوید.
بیشتر بدانید: تاثیر دیابت بر روده و دستگاه گوارش چیست؟
- اسهال
- نفخ
- گرفتگی شکم
- مدفوع بدبو
- سوزش سردل
- استفراغ
- ضعف
علت سندرم روده کوتاه
مهم‌ترین علت ابتلا به سندرم روده کوتاه جراحی بخشی از روده کوچک است که این جراحی معمولا برای درمان مشکلات مادرزادی و یا بیماری‌های روده انجام می‌شود. برخی از کودکان با روده کوتاه به دنیا می‌آیند. در نوزادان معمولا این عارضه پس از جراحی برای درمان انتروکولیت نکروزان (necrotizing enterocolitis) رخ می‌دهد. در ادامه می‌توانید با دلایل سندرم روده کوتاه آشنا شوید.
- مشکلات مادرزادی
- جراحی برای درمان سرطان و آسیب به روده‌ها
- بیماری کرون (Crohn)
- جراحی برای درمان گاستروشیزیس (gastroschisis)
- جراحی برای درمان فتق داخلی
- عمل جراحی برای درمان آترزی روده‌ای (intestinal atresia)
- آسیب به روده در اثر ضربه
درمان سندرم روده کوتاه
درمان سندرم روده کوتاه معمولا به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در ابتدا پزشک باید نیازهای تغذیه‌ای بیمار را بررسی کنید و سپس یک برنامه غذایی مشخص برای او مشخص کند. در کنار آن نیز درمان‌هایی نظیر جراحی، پیوند روده و مصرف دارو نیز می‌توانند با توجه به شدت بیماری توصیه شوند. معمولا سندرم روده کوتاه در نوزادان نیاز به مراقبت‌های بیشتری دارد و گاهی اوقات لازم است فرد تا آخر عمر مراقبت‌هایی را برای پیشگیری از بروز مشکل انجام دهد.
بیشتر بدانید: سرطان روده چیست؟
مصرف مایعات
آبرسانی به بدن یکی از اولین راهکارهای درمانی برای بهبود علائم سندرم روده کوتاه است. از آنجایی که افراد مبتلا به این عارضه به دلیل اسهال مداوم به کم آبی مبتلا می‌شوند، باید از آب، نوشیدنی‌های ورزشی، نوشابه‌های بدون کافئین و آبگوشت‌های مقوی بیشتر استفاده کنند. مصرف آب همراه با مقداری نمک و مواد معدنی می‌توانید به تنظیم الکترولیت‌های بدن کمک زیادی کند.
تغذیه تزریقی
یکی دیگر از روش‌هایی که برای درمان کمبود مایعات و ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن بیمار انجام می‌شود، تغذیه تزریقی است. در این روش یک لوله داخل ورید قرار می‌گیرد و مواد موردنیاز همراه با مایعات کافی وارد جریان خون فرد می‌شود.
تغذیه روده‌ای
در این روش برای درمان سوءتغذیه ناشی از سندرم روده کوتاه یک لوله کوچک نرم و پلاستیکی از طریق بینی یا دهان در معده قرار می‌گیرد و غذای مایع وارد لوله می‌شود.
استفاده از مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی
اکثر افراد مبتلا به سندرم روده کوتاه لازم است از مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی استفاده کنند تا کمبود مواد مغذی و ویتامین‌های بدن جبران شود.
پیروی از رژیم غذایی خاص
افراد مبتلا به سندرم روده کوتاه نباید از غذاهای مسهل استفاده کنند. مصرف غذاهای پرچرب و سرشار از فیبر نیز برای این افراد مناسب نیست و باید غذاهای خود را به صورت کوچک و در چند وعده مصرف کنند.
ورزش و فعالیت بدنی
اگر به سندرم روده کوتاه مبتلا هستید، سعی کنید ورزش کنید. در این شرایط انجام دادن برخی فعالیت‌ها می‌تواند به درمان بیماری و کاهش علائم بیمار کمک زیادی کند.
داروها
برای درمان این عارضه از داروهای مختلفی استفاده می‌شود. آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از رشد بیش از حد باکتری‌ها استفاده می‌شود. از مسدودکننده‌های H2 برای درمان ترشح بیش از حد اسید معده استفاده می‌شود. در برخی مواقع نیز پزشک برای بهبود جذب روده‌ای از داروهای خاصی استفاده می‌کند.
عمل جراحی
هدف از جراحی برای درمان سندرم روده کوتاه افزایش توانایی روده کوچک در جذب مواد غذایی است. تقریبا نیمی از بیماران مبتلا به این عارضه نیاز به جراحی دارند. این جراحی به منظور جلوگیری از انسداد روده و حفظ طول روده کوچک، درمان گشاد شدن روده و همچنین بلند کردن اندازه روده انجام می‌شود.
پیوند روده
یکی دیگر از روش‌های درمان سندرم روده کوتاه پیوند روده است. در افرادی که روده کوچک به‌طور کامل بیمار باشد و یا آسیب ببیند، آن را با یک روده کوچک سالم از فردی که به تازگی فوت کرده است، عوض می‌کنند. گاهی اوقات ممکن است یک فرد زنده نیز بخشی از روده کوچک خود را به فرد بیمار اهدا کند.
عوارض سندرم روده کوتاه
سندرم روده کوتاه موجب بروز عوارضی در فرد می‌شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است.
- سوءتغذیه
- زخم معده
- سنگ کلیه
- رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده کوچک
تشخیص سندرم روده کوتاه
برای تشخیص سندرم روده کوتاه ابتدا پزشک علائم بیمار و سابقه پزشکی او و خانواده‌اش را بررسی می‌کند. سپس برای تشخیص این عارضه از آزمایش‌های زیر استفاده می‌شود.
بیشتر بدانید: دیورتیکولیت چیست؟
- آزمایش خون
- آزمایش چربی مدفوع
- تصویربرداری اشعه ایکس از روده کوچک و بزرگ
- سی‌تی‌اسکن
سخن پایانی
سندرم روده کوتاه عارضه‌ای است که به دلایل متفاوتی بروز می‌کند. اگر از مشکلات روده‌ای، یبوست شدید و یا درد شکم رنج می‌برید، می‌توانید همین حالا از طریق درمانکده با بهترین متخصص گوارش کشور مراجعه کنید و یا می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید و ، درمان خود را شروع کنید.
سوالات متداول
از مهم‌ترین علائم این عارضه می‌توان به اسهال، مدفوع چرب و بدبو، خستگی و کاهش وزن اشاره کرد.
افرادی که بخش بزرگی از روده کوچک خود را با جراحی برداشته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به سندرم روده کوتاه قرار دارند.
برای درمان سندرم روده کوتاه باید از وعده‌های غذایی کوچک و مکرر استفاده کنید. آب و مایعات بیشتری بنوشید و در صورت نیاز از تغذیه تزریقی یا دارو و جراحی برای درمان استفاده کنید.
منابع: niddk، healthline، clevelandclinic
