روده یک لوله عضلانی است که از انتهای معده تا مقعد امتداد دارد و از 2 بخش شامل روده کوچک و روده بزرگ (کولون) تشکیل شده است. در مقاله امروز مجله درمانکده، مروری کوتاه بر بعضی از شایع‌ترین بیماری های روده خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
بیماری های روده کوچک
وقتی غذا جویده و بلعیده میشود، از مری به معده و سپس به روده کوچک می‌رود. روده کوچک از سه بخش شامل دئودنوم (دوازدهه یا اثنی عشر)، ژژونوم و ایلئوم تشکیل شده است. در حین هضم شدن غذا، عضلات دیواره روده کوچک باعث حرکت آن به سمت جلو می‌شوند.
بیشتر بدانید: سرطان کولون و سرطان کولورکتال چیست؟
بیشتر بدانید: آناتومی روده چیست؟
بیماری‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند در روده کوچک رخ دهند و بر نحوه هضم غذا تاثیر بگذارد، از جمله:
بیشتر بدانید: انتروپاتی چیست؟
1. بیماری کرون
بیماری کرون، یک نوع بیماری التهابی روده (IBD) است که می‌تواند روده کوچک و سایر نواحی دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری باعث التهاب دیواره‌های روده میشود. سایر مشکلاتی که می‌تواند در دستگاه گوارش ایجاد کند عبارتند از: درد، اسهال، یبوست و مختل شدن فرآیند هضم غذا.
بیماری کرون به دستگاه گوارش حمله می‌کند، اما ممکن است به طرق مختلف بر کل بدن شما تاثیر بگذارد. این بیماری به خارج از روده هم گسترش می‌یابد و مشکلاتی در چشم، پوست و مفاصل ایجاد می‌کند.
بیشتر بدانید: علائم عفونت روده
در صورت لزوم می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید.
2. بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است، یعنی وقتی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند. دیواره روده باریک با پرزهای کوچکی پوشیده شده است که مواد مغذی موجود در غذا را جذب می‌کنند. وقتی یک فرد مبتلا به بیماری سلیاک از غلات حاوی گلوتن (مثل گندم، جو و چاودار) استفاده می‌کند، گلبول‌های سفید خون به پرزها حمله می‌کنند که این باعث میشود توانایی روده کوچک برای جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی کاهش پیدا کند.
بیشتر بدانید: علائم سرطان روده بزرگ
بعضی از افراد مبتلا به سلیاک ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما کسانی که علائم این بیماری را تجربه می‌کنند دچار اسهال یا یبوست، نفخ، درد شکم، استفراغ، کاهش وزن و خستگی می‌شوند. بیماری سلیاک ممکن است روی سایر قسمت‌های بدن هم تاثیر بگذارد و به بروز علائمی مثل کم خونی (کاهش گلبول‌های قرمز سالم)، درد مفاصل یا مشکلات دیگر منجر شود. این علائم به‌ویژه در بزرگسالان دیده می‌شوند.
3. سندرم روده تحریک‌پذیر
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، یک بیماری شایع است که می‌تواند روده کوچک و روده بزرگ را تحت تاثیر قرار دهد و علائمی مانند یبوست یا اسهال، درد شکم، نفخ و… را ایجاد کند. علائم ممکن است به قدری شدید باشند که زندگی روزمره (برای مثال، رفتن به مدرسه یا محل کار و معاشرت با دیگران) را مختل کنند.
بیشتر بدانید: علائم سرطان روده کوچک
4. انسداد روده
انسداد روده کوچک به این معنی است که چیزی مانع عبور غذا میشود. این مشکل ممکن است در اثر سایر بیماری‌ها، از جمله بیماری کرون، رخ دهد. التهاب می‌تواند باعث مسدود شدن روده یا ایجاد بافت اسکار (جای زخم) شود که این اتفاق با ضخیم شدن دیواره‌های روده همراه است.
اگر شرایطی وجود داشته باشد که باعث کاهش سرعت حرکت غذا در روده شود (اختلالات حرکتی)، ممکن است غذا در روده گیر کند. انسداد روده می‌تواند یک اورژانس پزشکی باشد. این مشکل ممکن است با دارو و مایعات در بیمارستان درمان شود، اما در موارد جدی به جراحی نیاز است.
بیشتر بخوانید:علت باد شکم زیاد در زنان چیست؟
5. رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک
روده کوچک و روده بزرگ معمولا محل نگهداری میکروارگانیسم‌ها (فلور روده) هستند. وجود میکروارگانیسم‌ها برای حفظ عملکرد روده‌ها ضروری است. اما باکتری‌ها می‌توانند از تعادل خارج شده و بیش از حد زیاد شوند که این به بروز علائمی مانند تولید گاز، نفخ، یبوست یا اسهال منجر میشود. همچنین ممکن است علائمی در خارج از دستگاه گوارش ایجاد کند. برای مثال، باعث کاهش وزن شود.
رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO) معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که شرایطی مانند جراحی یا بیماری، سرعت عبور مواد غذایی و مواد زائد را در دستگاه گوارش کاهش دهد و محیطی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کند. گاهی اوقات، برای رفع مشکل به جراحی نیاز است، اما استفاده از آنتی‌بیوتیک رایج‌ترین راه‌کار درمانی است.
بیشتر بدانید:علت باد شکم زیاد در مردان چیست؟
بیماری های روده بزرگ
روده بزرگ یک لوله دراز و توخالی است که در انتهای دستگاه گوارش قرار دارد و به تولید، ذخیره‌سازی و دفع مدفوع کمک می‌کند.
بیشتر بدانید: سندرم روده کوتاه
از بیماری‌هایی که روی عملکرد روده بزرگ تاثیر می‌گذارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. پولیپ
پولیپ یک تکه بافت اضافی است که در داخل بدن رشد می‌کند. پولیپهای کولون در روده بزرگ ایجاد می‌شوند و بیشتر آن‌ها خطرناک نیستند. با این حال، بعضی از پولیپ‌ها ممکن است به سرطان تبدیل شوند یا در حال حاضر سرطانی باشند. برای حفظ ایمنی بیمار، معمولا پزشکان پولیپ‌ها را در حین کولونوسکوپی برمی‌دارند و آزمایش می‌کنند.
پولیپ می‌تواند همه افراد را گرفتار کند، اما بعضی از مردم بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به آن هستند. برای مثال، سن بالاتر از 50 سال، سابقه شخصی یا خانوادگی پولیپ و سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد.
بیشتر پولیپهای روده بزرگ علامتی ایجاد نمی‌کنند. در سایر موارد، علائم عبارتند از: مشاهده خون روی لباس زیر یا دستمال توالت پس از اجابت مزاج، وجود خون در مدفوع و یبوست یا اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد.
بیشتر بدانید: وظیفه روده چیست؟
2. کولیت اولسراتیو
کولیت اولسراتیو (UC) باعث التهاب روده بزرگ میشود و زخم‌هایی در آن ایجاد می‌کند. همانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یکی از بیماری‌های التهابی روده است.
بیشتر بدانید: علائم دیورتیکول مکل
کولیت اولسراتیو ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولا بین 15 تا 30 سالگی شروع میشود. درد در ناحیه شکم و وجود خون در اسهال شایع‌ترین علائم این بیماری هستند. از سایر علائم می‌توان به کم خونی، خستگی شدید، کاهش وزن ناخواسته، از دست دادن اشتها، خونریزی از رکتوم، درد مفاصل و نارسایی رشد (در کودکان) اشاره کرد. حدود نیمی از افراد مبتلا به UC علائم خفیفی دارند.
3. دیورتیکولیت
دیورتیکول‌ها کیسه‌های کوچکی هستند که از بافت پوششی دیواره روده بزرگ بیرون می‌زنند. اگر این کیسه‌ها را داشته باشید، به بیماری دیورتیکولوز مبتلا هستید. این بیماری در سالمندان شایع‌تر است، به طوری که تقریبا نیمی از افراد بالای 60 سال به آن مبتلا هستند. پزشکان معتقدند که علت اصلی دیورتیکولوز پیروی از رژیم غذایی کم فیبر است.
بیشتر بدانید: تاثیر دیابت بر روده
اکثر افراد مبتلا به دیورتیکولوز علامتی ندارند. اما گاهی اوقات، این بیماری با کرامپ خفیف، نفخ یا یبوست همراه است. دیورتیکولوز اغلب از طریق آزمایش‌هایی که با هدف دیگری تجویز می‌شوند، تشخیص داده میشود. به عنوان مثال، اغلب در طول کولونوسکوپی برای غربالگری سرطان کشف میشود.
اگر کیسه‌ها ملتهب یا عفونی شوند، به بیماری دیورتیکولیت مبتلا می‌شوید. شایع‌ترین علامت دیورتیکولیت درد شکم است که معمولا در سمت چپ احساس میشود. این بیماری همچنین ممکن است باعث تب، حالت تهوع، استفراغ، لرز، کرامپ و یبوست شود. در موارد جدی، دیورتیکولیت می‌تواند به خونریزی، پارگی یا انسداد منجر شود. آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای مُسکن و رژیم غذایی مایع به درمان دیورتیکولیت کمک می‌کنند. در موارد جدی ممکن است به بستری شدن در بیمارستان یا جراحی نیاز باشد.
بیشتر بدانید: علت سوراخی روده چیست؟
4. سرطان کولورکتال
سرطان کولورکتال، سرطانی است که در بافت کولون (روده بزرگ) یا رکتوم (راست روده که محل ذخیره مدفوع است) ایجاد میشود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که ماده ژنتیکی (DNA) شما تغییر کند. غالبا تغییرات ژنتیکی مرتبط با سرطان کولورکتال به دلایل ناشناخته و در طول زندگی اتفاق می‌افتند. اما بعضی از این تغییرات ارثی هستند، به این معنی که شما با آن‌ها متولد می‌شوید. علاوه بر ژنتیک، عوامل دیگری از جمله سبک زندگی و محیط هم می‌توانند بر احتمال ابتلا به سرطان تاثیر بگذارند.
هر کسی ممکن است به سرطان کولورکتال مبتلا شود، اما این بیماری در سالمندان، کسانی که سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال دارند، افرادی که بیش از هشت سال است به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو مبتلا هستند و کسانی که سیگار می‌کشند یا از نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنند شایع‌تر است.
بیشتر بدانید:بعد از عمل پولیپ روده چه بخوریم؟
سوالات متداول
علائم به نوع بیماری بستگی دارد، اما معمولا شامل نفخ، درد شکم، یبوست، اسهال، حالت تهوع و استفراغ است.
پزشک تشخیص این بیماری‌ها را با گرفتن شرح حال و معاینه بدنی شروع می‌کند. روش‌هایی که به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کنند عبارتند از: عکس‌برداری با اشعه ایکس، سی‌تی اسکن، ام آر آی (MRI)، سونوگرافی، آندوسکوپی، کولونوسکوپی، آزمایش تنفس برای تشخیص رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک و آزمایش مدفوع برای تشخیص عفونت. معمولا آزمایش خون برای تشخیص استفاده نمی‌شود، اما می‌تواند کم خونی یا کمبود سایر مواد مغذی را نشان دهد.
درمان این بیماری‌ها به علت بروز آن‌ها بستگی دارد. برای مثال، درمان بیماری سلیاک حذف گلوتن است یا سندرم روده تحریک‌پذیر به اصلاح سبک زندگی و دارو درمانی نیاز دارد.
طب سنتی راه‌کارهای مختلفی برای درمان این بیماری‌ها ارائه می‌دهد. برای مثال، استفاده از دمنوش زنجبیل یا دمنوش نعناع را برای درمان سندرم روده تحریک‌پذیر موثر می‌داند یا توصیه می‌کند از خاکشیر برای درمان یبوست استفاده کنید.
کلام پایانی درباره بیماری های روده
بیماری‌ها و اختلالات روده بسیار شایع هستند و علائم متنوعی دارند، از نفخ و درد شکم گرفته تا خونریزی از روده و کاهش وزن ناخواسته. تشخیص این بیماری‌ها ممکن است زمان‌بر بوده و نیازمند انجام تست‌های مختلف باشد. معمولا بیماری های روده با تغییر سبک زندگی و پیروی از رژیم غذایی مناسب کنترل می‌شوند، اما درمان بعضی از آن‌ها مستلزم دارو درمانی یا جراحی است. اگر از مشکلات گوارشی رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به سایت درمانکده از فوق تخصص گوارش برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.
منابع: verywellhealth, medlineplus
سلام من چند روز میشه مدفوع ندارم شاید پنج روز البته نه اینکه کلا نداشته باشم یمقدار خیلی کمی دارم که با مقدار غذایی که میخورم همخوانی نداره و یه مپدلدرد هم دارم و احساس مدفوع میکنم اما دسشویی میرم احساس دفع مدفوع ندارم اما دلم درد میکنه طوری که میدونم معدمه امروز یه مقدار کمی مدفوع دفع کردم اما یه رنگ سیفیدی هم داشت میشه بگید چیه ؟ خیللی استرس دارم
با سلام و عرض ادب
ببخشید رشته باریک شبیه پوست مانند هنگام دفع آزمون خارج میشه. خیلی نگران هستم لطفاً راهنمایی کنید. متشکرم
سلام
متن مفیدی گذاشتید.
عالی بود.
توی کارتون موفق باشید عزیز.
خسته نباشید من رفتم اندوسکوپی و کولونسکوپی که دکتر گفت معده و رودم مشکل نداره و برای دیدن روده کوچک دستگاهش جداس و اونا ندارن و باید برم تهران میخاستم بدونم مگه با کولونسکوپی یا اندوسکوپی نمیشه داخل روده کوچیک دید؟؟
سلام من چند سالی هست که درد شکمی در زیر ناف دارم و گاز بیش از حد در شکمم تولید میشود وبه همین خاطر همیشه اسهال دارند کار رفتم آندوسکوپ کردم کولونوسکوپی کردم گفتند که زخم معده زخم اثنی عشر وزخم انتهای مری دارم و داروی سندان روده تحریک پذیر بهم دادند ولی روی من اثری نداشته لطفا کمک
من یبوست شدید دارم تمام
میشه راهنمیایی کنیر
سلام من حدودا شش ماهي هست درناحيه شكم در طول روز نه به طور مدعوم بلكه بعضي مواقع در ناحيه أطراف نافع بيشتر به موازات بالاي ناف سمت چپ برد خفيفي گرفته و رفع ميشه علت چي ميتونه باشه خونريزي نيست فقط بعضي روزها نفخ ميشم سن ٣٧سال
سلام من چند ماهی هست که دردشکم و یبوست شدید دارم خیلی دکتر رفتم و ازمایش دادم ففط داخل ازمایشها گفتن که میکروب معده داری و کمی خون داخل مدفون بود من چند ماه دردشکم کشیدم بعد دوباره چند ماه خوب شدم بعد الان دوباره اون درد شکم با شدت بیشتر شروع شده حتی به پهلو هام هم میزنه بعضی وقتها و یبوست شدیددارم که به سختی چند روزی یه بار دفع میکنم
بعد شکم دردم وقتی کمی زوری دفع مدفون انجام میدم کم میشه در ضمن من مصرف تریاک هم داشتم بی زحمت راهنمایی میکنید ممنون
سلام چند روزی هست که با مشکل نبود اجابت مزاج روبه رو هستم و اصلا اجابت مزاج نداشتم اما بعد از چند روز فقط یکبار صبح ها خیلی خیلی کم اجابت مزاج دارم ولی لازم به ذکر است یبوست ندارم به هیچ وج فقط کار نمیکند و در حال حاضر مقداری درد در ناحیه شکم احساس میشود لطفا راهنماییم کنید
مشکل در جذب ویتامین ایی دارم،گوارش بسیار نامنظم دارم،قسمت اول دفع معمولی ودر ادامه مدفوع نرم با رنگ روشن وبد بو دارم،وگاهی اسهال،گاها دچار خونریزی مقعد میشوم که با خوردن ویتامین ایی بهبود میابد،نفخ زیاد دارم،اندوسکپی وکلونوسکپی انجام دادم و تشخیص التهاب گوارش بوده،ممنون
سلام خسته نباشین،من چن سالی هست که درد شکم و یبوست و نفغ دارم . شرایط زندگیم جوری بود زیاد توجه نمیکردم الان باردار شدم و دردهام بیشتر شد و گاهی تو متفوع خون و گاهی یه چیزی مثل خلط میبینم و خیلی شبا تا صبح درد میکشم ولی تا معدم خالی میشه دردم کم میشه.
سلام وخسته نباشید من۱۸ماه پیش در بیمارستان اعصاب وروان به مدت ۲۱روز بستری شدم وقتی بیرون آمدم دیگه داروها رواستفاده نکردم تا اینکه یه مدت بعد تو مدفوع خون دیدم بعضی وقتها نیومد بعضی وقتهابه خودی خود قطع میشد رفتم به چندین پزشک جراح گفتند فیشر وهمورییداستکه دربرج ۳امسال عمل کردم ازشدت دردش افتاده ولی باز یکم درد داره الآنم تقریبا۱۵روز میشه که تحریک مدفوع ندارم مجبورم عسل و دارچین رو باهم ترکیب کنم بعد بیرون روی مدفوع برم چیکار کنم خاهشا راهنماییم کنید
سلام خسته نباشید من چند روز یبوست شدید داشتم اما
حل شد بعد از اون مدام احساس دفع دارم و بیشتر از مدفوع ماده زرد رنگ و لزج دفع میشه
باید چیکار کنم؟