انواع بیماری های روده چیست؟ نکات حیاتی که باید درباره آن‌ها بدانید

روده یک لوله عضلانی است که از انتهای معده تا مقعد امتداد دارد و از 2 بخش شامل روده کوچک و روده بزرگ (کولون) تشکیل شده است. در مقاله امروز مجله درمانکده، مروری کوتاه بر بعضی از شایع‌ترین بیماری های روده خواهیم داشت. با ما همراه باشید.

بیماری های روده کوچک

وقتی غذا جویده و بلعیده می‌شود، از مری به معده و سپس به روده کوچک می‌رود. روده کوچک از سه بخش شامل دئودنوم (دوازدهه یا اثنی عشر)، ژژونوم و ایلئوم تشکیل شده است. در حین هضم شدن غذا، عضلات دیواره روده کوچک باعث حرکت آن به سمت جلو می‌شوند.

بیشتر بدانید: سرطان کولون و سرطان کولورکتال چیست؟

بیشتر بدانید: آناتومی روده چیست؟

بیماری‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند در روده کوچک رخ دهند و بر نحوه هضم غذا تاثیر بگذارد، از جمله:

بیشتر بدانید: انتروپاتی چیست؟

1. بیماری کرون

بیماری کرون، یک نوع بیماری التهابی روده (IBD) است که می‌تواند روده کوچک و سایر نواحی دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری باعث التهاب دیواره‌های روده می‌شود. سایر مشکلاتی که می‌تواند در دستگاه گوارش ایجاد کند عبارتند از: درد، اسهال، یبوست و مختل شدن فرآیند هضم غذا.

بیماری کرون به دستگاه گوارش حمله می‌کند، اما ممکن است به طرق مختلف بر کل بدن شما تاثیر بگذارد. این بیماری به خارج از روده هم گسترش می‌یابد و مشکلاتی در چشم، پوست و مفاصل ایجاد می‌کند.

بیشتر بدانید: علائم عفونت روده

در صورت لزوم می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید.

2. بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک بیماری خودایمنی است، یعنی وقتی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند. دیواره روده باریک با پرزهای کوچکی پوشیده شده است که مواد مغذی موجود در غذا را جذب می‌کنند. وقتی یک فرد مبتلا به بیماری سلیاک از غلات حاوی گلوتن (مثل گندم، جو و چاودار) استفاده می‌کند، گلبول‌های سفید خون به پرزها حمله می‌کنند که این باعث می‌شود توانایی روده کوچک برای جذب ویتامین‌ها و مواد معدنی کاهش پیدا کند.

بیشتر بدانید: علائم سرطان روده بزرگ

بعضی از افراد مبتلا به سلیاک ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما کسانی که علائم این بیماری را تجربه می‌کنند دچار اسهال یا یبوست، نفخ، درد شکم، استفراغ، کاهش وزن و خستگی می‌شوند. بیماری سلیاک ممکن است روی سایر قسمت‌های بدن هم تاثیر بگذارد و به بروز علائمی مثل کم خونی (کاهش گلبول‌های قرمز سالم)، درد مفاصل یا مشکلات دیگر منجر شود. این علائم به‌ویژه در بزرگسالان دیده می‌شوند.

3. سندرم روده تحریک‌پذیر

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، یک بیماری شایع است که می‌تواند روده‌ کوچک و روده بزرگ را تحت تاثیر قرار دهد و علائمی مانند یبوست یا اسهال، درد شکم، نفخ و… را ایجاد کند. علائم ممکن است به‌ قدری شدید باشند که زندگی روزمره (برای مثال، رفتن به مدرسه یا محل کار و معاشرت با دیگران) را مختل کنند.

بیشتر بدانید: علائم سرطان روده کوچک

4. انسداد روده

انسداد روده کوچک به این معنی است که چیزی مانع عبور غذا می‌شود. این مشکل ممکن است در اثر سایر بیماری‌ها، از جمله بیماری کرون، رخ دهد. التهاب می‌تواند باعث مسدود شدن روده یا ایجاد بافت اسکار (جای زخم) شود که این اتفاق با ضخیم شدن دیواره‌های روده همراه است.

اگر شرایطی وجود داشته باشد که باعث کاهش سرعت حرکت غذا در روده شود (اختلالات حرکتی)، ممکن است غذا در روده گیر کند. انسداد روده می‌تواند یک اورژانس پزشکی باشد. این مشکل ممکن است با دارو و مایعات در بیمارستان درمان شود، اما در موارد جدی به جراحی نیاز است.

بیشتر بدانید: عملکرد دستگاه گوارش به چه صورت است؟

5. رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک

روده‌ کوچک و روده بزرگ معمولا محل نگهداری میکروارگانیسم‌ها (فلور روده) هستند. وجود میکروارگانیسم‌ها برای حفظ عملکرد روده‌ها ضروری است. اما باکتری‌ها می‌توانند از تعادل خارج شده و بیش از حد زیاد شوند که این به بروز علائمی مانند تولید گاز، نفخ، یبوست یا اسهال منجر می‌شود. همچنین ممکن است علائمی در خارج از دستگاه گوارش ایجاد کند. برای مثال، باعث کاهش وزن شود.

رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO) معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که شرایطی مانند جراحی یا بیماری، سرعت عبور مواد غذایی و مواد زائد را در دستگاه گوارش کاهش دهد و محیطی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کند. گاهی اوقات، برای رفع مشکل به جراحی نیاز است، اما استفاده از آنتی‌بیوتیک رایج‌ترین راه‌کار درمانی است.

بیشتر بدانید: علائم کرم آسکاریس

بیماری های روده بزرگ

روده بزرگ یک لوله دراز و توخالی است که در انتهای دستگاه گوارش قرار دارد و به تولید، ذخیره‌سازی و دفع مدفوع کمک می‌کند.

بیشتر بدانید: سندرم روده کوتاه

از بیماری‌هایی که روی عملکرد روده بزرگ تاثیر می‌گذارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. پولیپ

پولیپ یک تکه بافت اضافی است که در داخل بدن رشد می‌کند. پولیپ‌های کولون در روده بزرگ ایجاد می‌شوند و بیشتر آن‌ها خطرناک نیستند. با این حال، بعضی از پولیپ‌ها ممکن است به سرطان تبدیل شوند یا در حال حاضر سرطانی باشند. برای حفظ ایمنی بیمار، معمولا پزشکان پولیپ‌ها را در حین کولونوسکوپی برمی‌دارند و آزمایش می‌کنند.

پولیپ می‌تواند همه افراد را گرفتار کند، اما بعضی از مردم بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به آن هستند. برای مثال، سن بالاتر از 50 سال، سابقه شخصی یا خانوادگی پولیپ و سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد.

بیشتر پولیپ‌‌های روده بزرگ علامتی ایجاد نمی‌کنند. در سایر موارد، علائم عبارتند از: مشاهده خون روی لباس زیر یا دستمال توالت پس از اجابت مزاج، وجود خون در مدفوع و یبوست یا اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد.

بیشتر بدانید: وظیفه روده چیست؟

2. کولیت اولسراتیو

کولیت اولسراتیو (UC) باعث التهاب روده بزرگ می‌شود و زخم‌هایی در آن ایجاد می‌کند. همانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یکی از بیماری‌های التهابی روده است.

بیشتر بدانید: علائم دیورتیکول مکل

کولیت اولسراتیو ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولا بین 15 تا 30 سالگی شروع می‌شود. درد در ناحیه شکم و وجود خون در اسهال شایع‌ترین علائم این بیماری هستند. از سایر علائم می‌توان به کم خونی، خستگی شدید، کاهش وزن ناخواسته، از دست دادن اشتها، خونریزی از رکتوم، درد مفاصل و نارسایی رشد (در کودکان) اشاره کرد. حدود نیمی از افراد مبتلا به UC علائم خفیفی دارند.

3. دیورتیکولیت

دیورتیکول‌ها کیسه‌های کوچکی هستند که از بافت پوششی دیواره روده بزرگ بیرون می‌زنند. اگر این کیسه‌ها را داشته باشید، به بیماری دیورتیکولوز مبتلا هستید. این بیماری در سالمندان شایع‌تر است، به طوری که تقریبا نیمی از افراد بالای 60 سال به آن مبتلا هستند. پزشکان معتقدند که علت اصلی دیورتیکولوز پیروی از رژیم غذایی کم فیبر است.

بیشتر بدانید: تاثیر دیابت بر روده

اکثر افراد مبتلا به دیورتیکولوز علامتی ندارند. اما گاهی اوقات، این بیماری با کرامپ خفیف، نفخ یا یبوست همراه است. دیورتیکولوز اغلب از طریق آزمایش‌هایی که با هدف دیگری تجویز می‌شوند، تشخیص داده می‌شود. به عنوان مثال، اغلب در طول کولونوسکوپی برای غربالگری سرطان کشف می‌شود.

اگر کیسه‌ها ملتهب یا عفونی شوند، به بیماری دیورتیکولیت مبتلا می‌شوید. شایع‌ترین علامت دیورتیکولیت درد شکم است که معمولا در سمت چپ احساس می‌شود. این بیماری همچنین ممکن است باعث تب، حالت تهوع، استفراغ، لرز، کرامپ و یبوست شود. در موارد جدی، دیورتیکولیت می‌تواند به خونریزی، پارگی یا انسداد منجر شود. آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای مُسکن و رژیم غذایی مایع به درمان دیورتیکولیت کمک می‌کنند. در موارد جدی ممکن است به بستری شدن در بیمارستان یا جراحی نیاز باشد.

بیشتر بدانید: علت سوراخی روده چیست؟

4. سرطان کولورکتال

سرطان کولورکتال، سرطانی است که در بافت کولون (روده بزرگ) یا رکتوم (راست روده که محل ذخیره مدفوع است) ایجاد می‌شود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که ماده ژنتیکی (DNA) شما تغییر کند. غالبا تغییرات ژنتیکی مرتبط با سرطان کولورکتال به دلایل ناشناخته و در طول زندگی اتفاق می‌افتند. اما بعضی از این تغییرات ارثی هستند، به این معنی که شما با آن‌ها متولد می‌شوید. علاوه بر ژنتیک، عوامل دیگری از جمله سبک زندگی و محیط هم می‌توانند بر احتمال ابتلا به سرطان تاثیر بگذارند.

هر کسی ممکن است به سرطان کولورکتال مبتلا شود، اما این بیماری در سالمندان، کسانی که سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال دارند، افرادی که بیش از هشت سال است به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو مبتلا هستند و کسانی که سیگار می‌کشند یا از نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنند شایع‌تر است.

بیشتر بدانید: علائم ایلئوس

سوالات متداول

کلام پایانی درباره بیماری های روده

بیماری‌ها و اختلالات روده بسیار شایع هستند و علائم متنوعی دارند، از نفخ و درد شکم گرفته تا خونریزی از روده و کاهش وزن ناخواسته. تشخیص این بیماری‌ها ممکن است زمان‌بر بوده و نیازمند انجام تست‌های مختلف باشد. معمولا بیماری‌ های روده با تغییر سبک زندگی و پیروی از رژیم غذایی مناسب کنترل می‌شوند، اما درمان بعضی از آن‌ها مستلزم دارو درمانی یا جراحی است. اگر از مشکلات گوارشی رنج می‌برید، می‌توانید با مراجعه به سایت درمانکده از فوق تخصص گوارش برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.

منابع: verywellhealth, medlineplus