علائم کم کاری تیروئید می‌تواند سیستم‌های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد. پزشکان متخصص غدد طیف گسترده‌ای از این علائم را دسته‌بندی کرده‌اند اما تاکید می‌کنند همه بیماران بهطور یکسان این نشانه‌ها را درک نمی‌کنند. برای مثال برخی افراد با ریزش موی شدید مواجه می‌شوند و برخی دیگر از افزایش وزن شکایت دارند. در این مقاله از مجله درمانکده سعی کرده‌‌ایم مهم‌ترین و رایج‌ترین علائم تیروئید کم کار را معرفی کنیم.
فهرست محتوا
- علائم کم کاری تیروئید چیست؟
- ۱- افزایش وزن؛ از شایع‌ترین علائم کم کاری تیروئید
- ۲- خستگی
- ۳- حساسیت به سرما
- ۴- درد مفاصل و عضلات؛ دردناک‌ترین علامت کم کاری تیروئید
- ۵- خشکی پوست
- ۶- ریزش مو
- ۷- یبوست؛ از علائم گوارشی کم کاری تیروئید
- ۸- ناباروری؛ کلافه‌کننده‌ترین علائم کم کاری تیروئید در زنان
- ۹- افسردگی
- ۱۰- کاهش ضربان قلب (Bradycardia)
- ۱۱- مشکلات حافظه
- علائم کم کاری تیروئید در چند خط
- سوالات رایج
علائم کم کاری تیروئید چیست؟
علائم تیروئید کم‌کار با توجه به شدت بیماری می‌توانند خفیف یا شدید باشند. در ادامه با مهم‌ترین و رایج‌ترین نشانه‌های کم‌کاری تیروئید آشنا می‌شوید.
۱- افزایش وزن؛ از شایع‌ترین علائم کم کاری تیروئید
غده تیروئید، یکی از مهم‌ترین غده‌های درون‌ریز بدن است که ۲ هورمون اصلی تولید میکند:
- تیروکسین (T4)
- تری یدوتیرونین (T3)
این هورمون‌ها نقش مهمی در متابولیسم بدن دارند. متابولیسم فرآیند فیزیولوژیکی و شیمیایی است که در طی آن انرژی برای بدن تهیه می‌شود. زمانی که کم‌کاری تیروئید رخ می‌دهد، سطح هورمون‌های T3 و T4 در بدن کاهش می‌یابد. این موضوع سوخت‌و‌ساز بدن را به حداقل می‌رساند؛ یعنی اینکه بدن کالری کمتری می‌سوزاند و به این ترتیب زمینه برای افزایش وزن مهیا می‌شود. از سوی دیگر، تیروئید کم‌کار زمینه برای احتباس آب و نمک در بدن را فراهم میکند، این موضوع نیز در افزایش وزن موثر است. البته باید توجه داشته باشید افزایش وزن به تنهایی نمی‌تواند بروز تیروئید کم‌کار را تایید کند. رژیم غذایی نامناسب، فعالیت کم، ژنتیک، استرس و مصرف برخی داروها نیز در چاقی و افزایش وزن موثر هستند.
چاقی و اضافه وزن می‌تواند از علائم تیروئید کم کار باشد.
۲- خستگی
احساس خستگی از دیگر علائم کم کاری تیروئید است که بسیاری از بیماران آن را تجربه می‌کنند. البته هر نوع خستگی را نمی‌توان به تیروئید کم‌کار نسبت داد. اگر احساس میکنید در طی روز انرژی ندارید یا با انجام کار نه چندان سخت، خیلی زود و شدید خسته می‌شوید، شاید به تیروئید کم‌کار مبتلا باشید. زمانی که هورمون‌های این غده در بدن کاهش می‌یابد و متابولیسم نیز کُند می‌شود، انرژی کمتری در اختیار بدن قرار می‌گیرد. به همین دلیل این بیماران اغلب احساس خستگی دارند و دلیل خاصی برای توجیه آن پیدا نمی‌کنند. همچنین کم‌کاری تیروئید می‌تواند روی سطح سایر هورمون‌های بدن مانند کورتیزول (Cortisol) و آدرنالین (Adrenaline) نیز تاثیر بگذارد. این هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم سطح انرژی بدن و پاسخ به استرس دارند. عدم تعادل آن‌ها می‌تواند منجر به خستگی شود.
بیشتر بدانید:کم کاری تیروئید چیست؟ از علت تا درمان تیروئید کم کار
موضوع دیگر این است که کم کاری تیروئید روی الگوی خواب نیز تاثیرگذار است، مثلا ممکن است بیمار را با بی‌خوابی مواجه کند. پایین بودن کیفیت خواب شبانه باعث می‌شود تا بیمار در طی روز به اندازه کافی انرژی نداشته باشد، به همین دلیل همواره احساس خستگی و کسالت دارد.
۳- حساسیت به سرما
زمانی که متابولیسم درست کار نمی‌کند، دمای بدن نیز به درستی تنظیم نمی‌شود. این موضوع باعث می‌شود تا حساسیت به سرما از علائم کم کاری تیروئید باشد. منظور از حساسیت به سرما در این بیماران به یکی از شرایط زیر اشاره دارد:
- احساس سرما: ممکن است در محیطی که همه احساس می‌کنند هوا مطلوب است، شما احساس سرما داشته باشید. این حس حتی می‌تواند در محیط‌های نسبتا گرم نیز همراه شما باشد.
- عدم تحمل سرما: در این شرایط هوا سرد است اما تحمل آن غیرممکن نیست و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، اما همین شرایط برای بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید آزار‌دهنده است و آن‌ها را با مشکل مواجه میکند.
- سردی دست و پا: اگر چنین حسی دارید و دلیل موجهی برای آن پیدا نمی‌کنید شاید این مشکل‌تان مربوط به علائم کم کاری تیروئید باشد.
- سردی مزمن: در این شرایط به نظر می‌رسد همواره احساس سرما دارید؛ حتی زمانی که برای گرم کردن بدن‌تان تلاش میکنید.
حساسیت به سرما در بیماران مبتلا به تیروئید کم‌کار شایع است.
بیشتر بدانید:کم‌کاری تیروئید در کودکان و هرآنچه که باید بدانید
۴- درد مفاصل و عضلات؛ دردناک‌ترین علامت کم کاری تیروئید
احتباس مایعات در بدن به دلیل کم‌کاری تیروئید به بافت و مفصل‌های بدن فشار وارد میکند، به همین دلیل این بیماران از درد مفاصل و عضلات رنج می‌برند. علاوه‌بر این احتباس مایعات روی اعصاب اطراف مفصل‌ها نیز اثر می‌گذارد. این موضوع باعث می‌شود تا اصطلاحا احساس سوزن‌سوزن شدن در اندام‌های بدن را تجربه کنید.
همچنین با کاهش متابولیسم بدن، پروتئین و کربوهیدارت‌ها به اندازه کافی در اختیار ماهیچه‌ها قرار نمی‌گیرند. این موضوع منجر به کاهش عملکرد و قدرت عضلانی می‌شود و در نتیجه فرد با دردهای عضلانی و مفصلی مواجه خواهد شد.
۵- خشکی پوست
علائم کم کاری تیروئید می‌تواند به شکل خشکی پوست ظاهر شود. این بیماری به شکل‌های زیر سلامتی پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد:
- کاهش تولید سبوم: منظور از سبوم (Sebum)، چربی طبیعی پوست است. کاهش فعالیت تیروئید فعالیت غدد سبوم پوست را کاهش می‌دهد. در نتیجه پوست روغن کمتری برای مرطوب نگه داشتن خود تولید میکند. کاهش چربی طبیعی پوست به معنای خشکی و زبری پوست است.
- کُند شدن گردش سلولی پوست: بدن بهطور مرتب در حال ساختن سلول‌های جدید پوستی و از بین بردن سلول‌های قدیمی است. این فرآیند در بازه‌های زمانی مشخصی انجام می‌شود تا پوست لطافت و تازگی خود را حفظ کند. زمانی که تیروئید کم‌کار می‌شود، این بازه زمانی افزایش می‌یابد. به همین دلیل سلول‌های مرده پوست تجمع پیدا می‌کنند. این موضوع می‌تواند منجر به زیری و خشکی پوست شود.
۶- ریزش مو
اگر احساس میکنید با ریزش مو مواجه هستید و در عین حال توجیهی برای آن ندارید، شاید بهتر باشد به فکر آزمایش تیروئید باشید. کاهش هورمون‌های این غده می‌تواند منجر به ریزش مو شود، به طوری که وقتی دست در موهایتان می‌کشید مشت‌تان پُر از مو می‌شود.
تیروئید کم‌کار چرخه رشد مو را مختل میکند و باعث نازک شدن تارهای مو می‌شود. همچنین این اختلال یکی از دلایل جریان خون ضعیف در پوست سر به‌شمار می‌رود. گردش خون ضعیف به این معناست که مواد مغذی به اندازه کافی در اختیار فولیکول‌های مو قرار نمی‌گیرند و در نتیجه آن‌ها ضعیف می‌شوند. این موضوع نیز منجر به ریزش موها می‌شود.
بیشتر بدانید:تیروئید و 6 باور رایج اما غلط در مورد کم کاری تیروئید
ریزش مو می‌تواند یکی از علائم کم‌کاری تیروئید باشد.
۷- یبوست؛ از علائم گوارشی کم کاری تیروئید
علائم کم کاری تیروئید می‌توانند به شکل مشکلات گوارشی ظاهر شوند که یکی از آن‌ها یبوست است. تیروئید کم‌کار به دلایل زیر باعث یبوست می‌شود:
- کاهش حرکت ماهیچه‌های دستگاه گوارش: هورمون‌های تیروئید در تنظیم عملکرد سیستم گوارش نقش دارند. برای مثال آن‌ها می‌توانند روی انقباض و شل شدن ماهیچه‌های روده تاثیرگذار باشند و عملکرد آن‌ها را کُند کنند. این امر باعث می‌شود تا مواد زائد بیشتر در روده باقی بمانند و آب بیشتری از دست بدهند، در نتیجه یبوست بروز میکند.
- کاهش ترشح آنزیم و شیره‌های گوارشی: سطح هورمون‌های تیروئید بر ترشح شیره‌های گوارشی مانند اسید معده و صفرا نیز تاثیرگذار هستند و باعث کاهش آن‌ها می‌شوند. سطح پایین اسید معده و مایع صفرا، تجزیه غذا را مختل و حرکت مواد زائد از طریق روده را کُند میکند.
بیشتر بدانید:چه غذاهایی باید در رژیم غذایی کم کاری تیروئید وجود داشته باشد؟
۸- ناباروری؛ کلافه‌کننده‌ترین علائم کم کاری تیروئید در زنان
تیروئید کم کار در زنان می‌تواند منجر به ناباروری آن‌ها شود. هورمون‌های تیروئید با هورمون‌های جنسی زنان مانند استروژن (Estrogen) و پروژسترون (Progesterone) ارتباط نزدیکی دارند. عدم تعادل این هورمون‌ها زمینه را برای مشکلات زیر در زنان فراهم می‌کنند و قدرت باروری آن‌ها را کاهش می‌د‌هند:
- بی‌نظمی سیکل ماهانه
- آمنوره (Amenorrhea) یا از دست دادن چرخه پریودی
- عدم تخمک گذاری
- کیفیت ضعیف تخمک
- افزایش خطر سقط جنین
۹- افسردگی
هورمون‌های تیروئید در تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین (Serotonin)، دوپامین (Dopamine) و نوراپی‌نفرین (Norepinephrine) نقش دارند. این انتقال‌دهنده‌های عصبی خلق و خوی شما را تنظیم می‌کنند. اختلال عملکرد آن‌ها باعث می‌شود تا احساس افسردگی داشته باشید. همچنین هورمون‌های T3 و T4 روی هورمون‌های دیگر مانند کورتیزول و استروژن نیز تاثیرگذار هستند. بالا و پایین بودن این هورمون‌ها (کورتیزول و استروژن) نیز به بروز اختلالات خلقی کمک میکند.
۱۰- کاهش ضربان قلب (Bradycardia)
تنظیم ضربان قلب برعهده سیستم عصبی خودمختار است که عملکردهای غیرارادی بدن را کنترل میکند. کاهش سطح هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به کاهش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک و برادی‌کاردی شود. در این حالت قلب در یک دقیقه کمتر از ۶۰ تپش دارد.
۱۱- مشکلات حافظه
کاهش سطح هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به کاهش فعالیت متابولیک در مغز شود. این کاهش متابولیسم به نوبه خود عملکرد شناختی مغز از جمله حافظه، بازیابی و حفظ اطلاعات را مختل میکند.
علائم کم کاری تیروئید در هر فردی می‌تواند متفاوت باشد اما از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به ۱۱ مورد اشاره کرد.
علائم کم کاری تیروئید در چند خط
اگر احساس میکنید علائم کم کاری تیروئید را دارید، بهترین راه برای اینکه بدانید به این بیماری مبتلا هستید یا نه، آزمایش خون است. شما می‌توانید قبل از مراجعه حضوری به مطب، با متخصص غدد درمانکده مشاوره تلفنی یا آنلاین داشته باشید و سوالات خود را مطرح کنید. در صورت نیاز امکان دریافت نوبت آنلاین برای مراجعه حضوری به مطب متخصص نیز وجود دارد.
درمانکده این امکان را به برای ارتباط آسان‌تر فراهم کرده است و می‌توانید از طریق ثبت نوبت مشاوره آنلاین غدد ویزیت شوید و از دکتر متخصص راهنمایی کسب کنید.
سوالات رایج
از علائم تیروئید کم کار پس از زایمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش وزن
خستگی و ضعف
خشکی پوست و مو
مشکلات گوارشی
تغییرات خلق و خو
آزمایش خون تیروئید مطمئن‌ترین و بهترین راه برای تشخیص این بیماری است. این تست شامل شاخص‌های TSH، T3 و T4 است. برای انجام این آزمایش نیاز نیست ناشتا باشید اما برخی پزشکان ناشتا بودن را توصیه می‌کنند.
علائم رایج تیروئید کم‌کار در زنان باردار نیز بروز میکند اما این مشکل ریسک سقط جنین در آن‌ها را افزایش می‌دهد. از این رو مهار این بیماری در آن‌ها اهمیت بیشتری پیدا میکند. در این شرایط پزشک متخصص غدد با متخصص زنان و زایمان همکاری نزدیکی دارد.
منبع: niddk.nih.gov | mayoclinic | my.clevelandclinic
