زانو بزرگترین مفصل بدن است؛ مفصلی که تمام حرکات پا به آن متکی است و به شما اجازه می‌دهد بایستید، راه بروید یا تعادل‌تان را حفظ کنید. یکی از مشکلاتی که ممکن است به سراغ زانوها بیاید، پارگی مینیسک است. شاید برای شما هم پیش آمده که در حین فعالیت درد ناگهانی و محدودیت حرکتی را تجربه کنید. این درد می‌تواند ناشی از پارگی مینیسک زانو باشد؛ مسئله‌ای که ممکن است ابتدا ساده به نظر برسد، اما در صورت عدم توجه می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.
در این مقاله از مجله سلامت درمانکده قصد داریم به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان این عارضه بپردازیم و به شما کمک کنیم در صورت بروز آن به موقع اقدامات لازم را انجام دهید. با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
- منظور از پارگی مینیسک زانو چیست؟
- پارگی مینیسک زانو چه علائمی دارد؟
- چه زمانی برای پارگی مینیسک به دکتر ارتوپد مراجعه کنیم؟
- عوارض درمان نکردن مینیسک زانو
- مینیسک زانو چگونه پاره می‌شود؟
- علت پارگی مینیسک زانو
- راه‌های تشخیص پارگی مینیسک زانو
- پارگی مینیسک زانو چگونه درمان می‌شود؟
- ۱. بهترین دارو برای پارگی مینیسک زانو
- ۲. بهترین قرص برای پارگی مینیسک زانو
- ۳. بهترین پماد برای درد مینیسک زانو
- ۴. فیزیوتراپی برای کشیدگی مینیسک زانو و پارگی آن
- ۵. لیزردرمانی مینیسک زانو
- ۶. جراحی مینیسک زانو
- ۷. درمان خانگی پارگی مینیسک زانو
- ۸. روغن برای پارگی مینیسک زانو
- ۹. داروی گیاهی برای پارگی مینیسک زانو
- ۱۰. بهترین ورزش برای پارگی مینیسک زانو
- ۱۱. درمان خوراکی؛ برای پارگی مینیسک زانو چی بخوریم؟
- راه‌های پیشگیری از پارگی مینیسک زانو
- کلام پایانی
- سوالات متداول
منظور از پارگی مینیسک زانو چیست؟
هر یک از زانوهای شما دارای ۲ قطعه غضروف C شکل به نام مینیسک است که مانند یک بالشتک بین استخوان ساق پا و استخوان ران عمل می‌کند. هر فعالیتی که با چرخش ناگهانی زانو همراه باشد، می‌تواند منجر به پارگی این غضروف شود.
انواع پارگی مینیسک
این عارضه بر اساس شکل، محل و شدت پارگی به چند دسته تقسیم می‌شود:
| انواع آسیب‌دیدگی مینیسک | توضیحات |
| بر اساس محل پارگی | پارگی مینیسک داخلی زانو: شایع‌تر است و بر غضروف داخل زانو تاثیر می‌گذارد.پاره شدن مینیسک خارجی: بر غضروف خارج زانو تاثیر می‌گذارد. |
| بر اساس شکل | پارگی طولی مینیسک زانو: در امتداد طول مینیسک رخ می‌دهد.پارگی عرضی: در عرض مینیسک ایجاد می‌شود. |
| بر اساس شدت | پارگی مینیسک زانو درجه 1: جزئی است و درد خفیف ایجاد می‌کند.پارگی مینیسک زانو درجه ۲: به درد متوسط تا شدید و تورم منجر می‌شود.پارگی مینیسک زانو درجه 3: با درد شدید، تورم و قفل شدن زانو همراه است. |
پارگی مینیسک زانو چه علائمی دارد؟
از شایع‌ترین علائم پارگی مینیسک زانو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس ترکیدن در زانو
- تورم یا سفتی
- درد به‌خصوص هنگام چرخش زانو
- مشکل در صاف کردن کامل زانو
- احساس قفل شدن زانو هنگام حرکت دادن آن
- احساس ضعف یا ناپایداری در زانو
چه زمانی برای پارگی مینیسک به دکتر ارتوپد مراجعه کنیم؟
در صورتی که با یکی از مشکلات زیر مواجه شدید، با دکتر ارتوپد آنلاین در مورد وضعیت خود مشورت کنید:
- هنگام خم یا صاف کردن کامل پا احساس درد دارید.
- زانودرد با مصرف مسکن و کمپرس یخ بهبود نمی‌یابد.
- احساس می‌کنید زانو ناپایدار بوده یا قفل شده است.
عوارض درمان نکردن مینیسک زانو
اگر مینیسک آسیب‌دیده به درستی بهبود نیابد، درد ادامه پیدا می‌کند و به ضعف زانو و ناتوانی در حرکت دادن پا منجر می‌شود. همچنین می‌تواند احتمال ابتلا به آرتروز زانو را افزایش دهد.
مینیسک زانو چگونه پاره می‌شود؟
اگر به طور ناگهانی زانو را در حالی که وزن بدن روی آن قرار دارد بچرخانید، ممکن است مینیسک پاره شود. این مشکل یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی است که بسیاری از افراد به‌خصوص ورزشکاران تجربه می‌کنند.
علت پارگی مینیسک زانو
این عارضه می‌تواند ناشی از هر فعالیتی باشد که باعث چرخش شدید زانو می‌شود. حتی اسکات عمیق یا بلند کردن اجسام سنگین نیز گاهی‌اوقات ممکن است به پاره شدن مینیسک منجر شود.
چه کسانی در معرض خطر این عارضه هستند؟
ورزشکاران به‌خصوص کسانی که در ورزش‌های تماسی (مانند فوتبال) یا فعالیت‌های نیازمند چرخش (مثل تنیس و بسکتبال) شرکت می‌کنند، بیشتر از دیگران با مشکل پاره شدن مینیسک روبه‌رو می‌شوند. چاقی و بالا رفتن سن نیز از سایر عواملی هستند که احتمال پارگی غضروف زانو را افزایش می‌دهند.
راه‌های تشخیص پارگی مینیسک زانو
فوق تخصص مینیسک زانو می‌تواند این عارضه را با معاینه بدنی تشخیص دهد. او زانو و پا را در موقعیت‌های مختلف حرکت می‌دهد و نحوه راه رفتن شما را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است یک یا چند مورد از روش‌های زیر را پیشنهاد دهد:
۱. تست‌های تصویربرداری
این تست‌ها عبارت‌اند از:
- عکس‌برداری با اشعه ایکس: مینیسک از غضروف ساخته شده و با اشعه ایکس قابل مشاهده نیست. اما این روش می‌تواند به تشخیص سایر مشکلات زانو که علائم مشابه دارند، کمک کند.
- ام‌آرآی (MRI): از میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از بافت‌های سخت و نرم درون زانو استفاده می‌کند. عکس پارگی مینیسک زانو که با استفاده از MRI به دست می‌آید، یکی از بهترین ابزارها برای تشخیص این عارضه است.
در ادامه می‌توانید عکس MRI پارگی مینیسک زانو را مشاهده کنید:
۲. آرتروسکوپی
در بعضی موارد، پزشک از ابزاری به نام آرتروسکوپ برای بررسی قسمت‌های داخلی زانو استفاده می‌کند. آرتروسکوپ که دارای لامپ و دوربین است، از طریق یک برش کوچک وارد زانو می‌شود تا تصویر بزرگی از بخش‌های داخلی آن را روی مانیتور نمایش دهد. در صورت لزوم، پزشک می‌تواند ابزار جراحی را به کمک آرتروسکوپ وارد زانو کرده و پارگی را ترمیم کند.
۳. تست پارگی مینیسک زانو
دکتر ارتوپد برای تشخیص مشکلات مینیسک زانو از انواع تست‌ها و معاینات بدنی استفاده می‌کند. چنانچه حرکت دادن پا در حین انجام این تست‌ها با درد بغل زانو یا هر ناراحتی دیگر همراه باشد، پاره شدن مینیسک تایید می‌شود. در ادامه به بعضی از رایج‌ترین تست‌های تشخیصی اشاره می‌کنیم:
- تست مک‌موری (McMurray): به پشت روی تخت دراز می‌کشید تا پزشک زانو را به سمت داخل و خارج بچرخاند.
- تست تسالی (Thessaly): این تست به صورت ایستاده انجام می‌شود. در حین انجام آن باید زانوی خود را خم کرده و سه بار به سمت داخل و خارج بچرخانید.
- تست اپلی (Apley): روی شکم خوابیده و زانوی خود را به صورت ۹۰ درجه خم می‌کنید. پزشک پای شما را گرفته و ضمن چرخاندن آن به داخل و خارج، نیرویی به سمت پایین وارد می‌کند.
پارگی مینیسک زانو چگونه درمان می‌شود؟
درمان پارگی مینیسک زانو به شدت و محل آسیب بستگی دارد:
| نوع درمان | توضیحات |
| استراحت کردن | کاهش فعالیت‌های شدید |
| درمان‌های خانگی | کمپرس یخ، استفاده از پمادها، روغن‌ها و مکمل‌های ضد التهاب و انجام حرکات اصلاحی |
| درمان‌های دارویی | مسکن‌های خوراکی و کورتیکواستروئیدهای تزریقی |
| فیزیوتراپی | تقویت عضلات پا و افزایش انعطاف‌پذیری زانو |
| جراحی | در مواردی که پارگی جدی است و به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد |
پارگی‌هایی که با درد خفیف همراه هستند و باعث قفل شدن زانو نمی‌شوند، به جراحی نیاز ندارند. در این شرایط استراحت کردن، کمپرس یخ، فیزیوتراپی و دارودرمانی برای تسریع روند بهبودی حیاتی است.
زانوبند نیز می‌تواند با پشتیبانی از مفصل زانو، فشار واردشده بر آن را کاهش دهد و به تسکین درد کمک کند. در مورد نحوه انتخاب زانوبند مناسب برای پارگی مینیسک با پزشک مشورت کنید. چون لازم است فاکتورهای مختلفی از جمله شدت آسیب و نیازهای فردی را در نظر بگیرید.
۱. بهترین دارو برای پارگی مینیسک زانو
معمولا برای تسکین زانودرد از داروهای مسکن خوراکی و کورتیکواستروئیدهای تزریقی استفاده می‌شود. اگرچه این داروها پارگی را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند درد و تورم ناشی از آن را کاهش دهند.
تاثیر کورتیکواستروئیدها در درمان زانو درد فوری نیست؛ بلکه تقریبا ۲ تا سه روز طول می‌کشد تا مشخص شود. پزشکان تزریق مکرر این داروها را در مدت زمان کوتاه توصیه نمی‌کنند. چون این کار با عوارض جانبی از جمله ضعیف شدن بافت نرم زانو و تخریب غضروف همراه است. کورتیکواستروئیدها سطح قند خون را نیز افزایش می‌دهند و به همین دلیل ممکن است برای بیماران مبتلا به دیابت مناسب نباشند.
۲. بهترین قرص برای پارگی مینیسک زانو
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن به کاهش التهاب و درد ناشی از پاره شدن مینیسک کمک می‌کنند. استامینوفن نیز می‌تواند برای کنترل درد مفید باشد، اما التهاب را کاهش نمی‌دهد. برای انتخاب گزینه مناسب با دکتر ارتوپد مشورت کنید.
۳. بهترین پماد برای درد مینیسک زانو
استفاده از پمادهای ضد درد و ضد التهاب مانند دیکلوفناک یکی از موثرترین روش‌ها برای کنترل علائم آسیب های زانو است. قبل از امتحان کردن این محصولات با پزشک مشورت کنید. پزشک با توجه به شدت آسیب می‌تواند بهترین گزینه را به شما معرفی کند. همچنین بروشور محصول را به دقت بخوانید و اگر در حین استفاده از پماد با علائم حساسیت مثل قرمزی پوست مواجه شدید، با پزشک تماس بگیرید.
نمی‌دونی چه درمانی برای پارگی مینیسک زانو مناسبه؟
بدون نیاز به مراجعه حضوری، با متخصص مشورت کن۴. فیزیوتراپی برای کشیدگی مینیسک زانو و پارگی آن
اگر پاره شدن مینیسک علت صدا دادن زانو باشد، فیزیوتراپی برای آن مفید است. شواهد در مورد تاثیر فیزیوتراپی بر پارگی مینیسک زانو نشان می‌دهد که با این روش می‌توان قدرت و انعطاف‌پذیری زانو را بهبود بخشید و روند بازگشت به فعالیت‌های روزمره را تسریع کرد.
۵. لیزردرمانی مینیسک زانو
در این روش، امواج لیزر به عمق بافت‌ها نفوذ کرده و باعث افزایش متابولیسم سلولی و تولید سلول‌های جدید می‌شوند. این سلول‌ها جایگزین بافت آسیب‌دیده شده و روند ترمیم را تسهیل می‌کنند.
۶. جراحی مینیسک زانو
اگر آسیب‌دیدگی مینیسک زانو خودبه‌خود بهبود نباید و به درمان‌های خانگی یا سایر راه‌کارهای غیر تهاجمی پاسخ ندهد، پزشک جراحی را توصیه می‌کند. در این شرایط معمولا زانو پس از چند ماه فیزیوتراپی بهبود خواهد یافت.
عمل مینیسک زانو با لیزر
در این روش، پزشک از طریق آرتروسکوپی به مفصل زانو دسترسی پیدا می‌کند. سپس با استفاده از لیزر، بخش‌های آسیب‌دیده مینیسک را برش می‌دهد و لبه‌های پارگی را به هم متصل می‌کند.
۷. درمان خانگی پارگی مینیسک زانو
وقتی از درمان خانگی درد پشت زانو و پارگی غضروف صحبت می‌شود، استراحت کردن و استفاده از کمپرس یخ می‌تواند یکی از بهترین روش‌ها باشد:
- استراحت: برای مراقبت از پارگی مینیسک زانو باید از انجام فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد می‌شوند، بپرهیزید. استفاده از عصا نیز می‌تواند فشار را از روی زانو برداشته و به بهبود آن کمک کند.
- کمپرس یخ: برای کاهش تورم، زانو را بالا نگه دارید و کیسه یخی که داخل حوله پیچیده‌اید را ۱۵ دقیقه روی آن بگذارید. این کار را در ۲ روز اول هر چهار تا ۶ ساعت یک‌بار انجام دهید و در صورت لزوم در روزهای بعد تکرار کنید.
۸. روغن برای پارگی مینیسک زانو
برای پارگی مینیسک زانو در طب سنتی از روغن‌های گیاهی مانند زنجبیل، اسطوخودوس، اکالیپتوس، رزماری، زردچوبه، بابونه و آویشن استفاده می‌شود. برای استفاده از این روغن‌ها کافی است آن‌ها را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل، روغن بادام یا روغن جوجوبا رقیق کرده و به آرامی روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید.
۹. داروی گیاهی برای پارگی مینیسک زانو
چنانچه علت سوزش زانو به پاره شدن مینیسک مربوط باشد، می‌توان از مکمل‌های حاوی زردچوبه، زنجبیل و عصاره توت برای تسکین آن استفاده کرد. این مکمل‌ها خاصیت ضد التهاب دارند و به کاهش تورم و درد کمک می‌کنند.
۱۰. بهترین ورزش برای پارگی مینیسک زانو
ورزش برای زانو درد ناشی از پاره شدن مینیسک مفید است و به افزایش دامنه حرکتی پا کمک می‌کند. در ادامه به چند نمونه از بهترین حرکات اصلاحی برای پارگی مینیسک زانو اشاره می‌کنیم:
- حرکت کششی پا از پشت: روی تخت به پشت دراز بکشید؛ به گونه‌ای که زانوها روی لبه تخت قرار داشته و معلق باشند. سپس پاها را کاملا شل کنید و آن‌ها را به مدت ۲ تا چهار دقیقه تا جایی که می‌توانید مستقیم نگه دارید.
- خم کردن زانو به کمک طناب: روی زمین دراز بکشید و طناب را دور کف پای آسیب‌دیده قرار دهید. در حالی که ۲ طرف طناب را با دست‌هایتان نگه داشته‌اید، زانو را به کمک آن کمی خم کنید.
- تقویت عضلات پا به کمک توپ: روی زمین دراز بکشید و یک توپ را زیر زانوی آسیب‌دیده قرار دهید. سپس با زانو روی آن فشار وارد کنید.
پارگی مینیسک زانو رو درمان کن و به زندگی عادی برگرد
بدون نیاز به مراجعه حضوری، همین حالا ویزیت شوآیا پیاده‌روی برای پارگی مینیسک زانو ضرر دارد؟
تاثیر پیاده‌روی روی مینیسک زانو به نوع و شدت آسیب بستگی دارد:
- پارگی‌های جزئی تا متوسط: راه رفتن و فعالیت سبک مشکل‌ساز نیست. اما پیاده‌روی یا ایستادن طولانی‌مدت توصیه نمی‌شود.
- پارگی‌های شدید: پیاده‌روی فشار زیادی به مینیسک وارد می‌کند و باعث تشدید آسیب‌دیدگی می‌شود.
آیا دویدن برای پارگی مینیسک زانو ضرر دارد؟
چه خودبه‌خود بهبود پیدا کنید و چه به جراحی نیاز داشته باشید، تا زمانی که پارگی ترمیم نشده است نباید فعالیت‌های سنگین مثل دویدن انجام دهید. بعد از بهبودی می‌توانید فعالیت خود را تحت نظر پزشک و به تدریج افزایش دهید.
۱۱. درمان خوراکی؛ برای پارگی مینیسک زانو چی بخوریم؟
شما با مصرف غذاهای زیر می‌توانید به رفع التهاب و افزایش توانایی بدن در ترمیم بافت‌ها کمک کنید:
- انواع سبزیجات و میوه‌ها به‌ویژه سبزیجات برگ سبز، کلم و توت
- پروتئین‌های باکیفیت از جمله ماهی و تخم‌مرغ
- مغزیجات و دانه‌ها
- چربی‌های سالم مانند روغن زیتون
راه‌های پیشگیری از پارگی مینیسک زانو
برای جلوگیری از پارگی مینیسک زانو توصیه می‌شود:
- عضلات اطراف زانو را تقویت کنید.
- در صورت ضعیف بودن زانو، از زانوبند استفاده کنید.
- شدت فعالیت‌های ورزشی را به تدریج افزایش دهید.
- هنگام ورزش، کفش مناسب بپوشید.
کلام پایانی
پارگی مینیسک یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی است که هنگام چرخش ناگهانی زانو در حین فعالیت‌های ورزشی یا حتی فعالیت‌های روزمره رخ می‌دهد. این عارضه معمولا خودبه‌خود بهبود می‌یابد، اما گاهی‌اوقات ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. اگر علائم پاره شدن مینیسک مانند درد، تورم یا قفل شدن زانو را تجربه کردید، از طریق درمانکده از متخصص ارتوپد وقت بگیرید تا درمان مناسب را به موقع آغاز کنید.
سوالات متداول
بله. راه‌های مختلفی برای درمان قطعی پارگی مینیسک زانو وجود دارد. پارگی‌های خفیف با استراحت کردن، فیزیوتراپی و درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند و پارگی‌های جدی با جراحی برطرف می‌شوند.
بله. چنانچه پارگی جزئی باشد، احتمال ترمیم آن با مراقبت‌های خانگی و فیزیوتراپی وجود دارد.
پارگی خفیف مینیسک زانو که به جراحی نیاز ندارد، در عرض ۶ تا هشت هفته بهبود می‌یابد. اما اگر جراحی انجام دهید، دوره بهبودی از ۶ هفته تا سه ماه متغیر است.
منابع: mayoclinic | my.clevelandclinic | nyulangone
