این روزها اخبار جدیدی از بیماری قارچ سیاه (Black Fungus یا Mucormycosis) به گوش می‌رسد. افراد زیادی هستن که درباره آن شک و شبه هایی دارند. از آنجاییکه ارتباط هایی بین قارچ سیاه و کرونا وجود دارد، این موضوع باعث افزایش نگرانی‌ها شده است. اما نیازی به استرس بیش از حد نیست، کافیست با اطلاعات بالا و رعایت بهداشت، سیستم ایمنی خود را بالا ببرید و در خطر نباشید.
بنابراین در این مطلب همراه درمانکده باشید تا درباره بیماری قارچ سیاه و راه های درمان آن به طور مفصل صحبت کنیم.
بیماری قارچ سیاه چیست؟
قارچ سیاه یا موکورمیکوزیس، عفونتی نادر اما خطرناک است. این بیماری توسط گروهی از کپک‌ها به نام موکورمایست ایجاد می‌شود و اغلب سینوس‌ها، ریه‌ها، پوست و مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ممکن است اسپورهای کپک را استنشاق کرده یا در مواردی مانند خاک، محصولات پوسیده، نان یا شمع‌های کمپوست با آن کپک ها تماس پیدا کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض بیماری قارچ سیاه هستند؟
این عفونت می‌تواند برای هر فردی در هر سنی اتفاق بیفتد. اکثر مردم در مقطعی از زندگی روزمره خود با این قارچ در تماس قرار می‌گیرند. اما اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد و از داروهای خاصی استفاده کنید، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد. این بیماری‌ها عبارتند از:
- دیابت (به ویژه هنگامی که تحت کنترل نیست)
- HIV یا ایدز
- سرطان
- پیوند عضو
- پیوند سلول‌های بنیادی
- نوتروپنی (تعداد کم گلبول‌های سفید خون)
- استفاده طولانی مدت از استروئید
- استفاده از داروهای تزریقی
- سطح بالای آهن در بدن (هموکروماتوز)
- سلامتی بدِ ناشی از تغذیه نامناسب
- سطح ناهموار اسید در بدن (اسیدوز متابولیک)
- زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد
همچنین اگر آسیب پوستی مانند سوختگی، بریدگی یا زخم داشته باشید، خطر ابتلا به قارچ سیاه بیشتر می‌شود. این بیماری مسری نیست.
بیشتر بدانیم: قارچ پوستی چیست؟ با انجام این روش‌ها فوری درمان شوید!
علائم قارچ سیاه
علائم قارچ سیاه بستگی به این دارد که قارچ در کجای بدن شما در حال رشد است. این نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تب
- سرفه کردن
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تورم در یک طرف صورت
- سردرد
- گرفتن سینوسی
- ضایعات سیاه روی پل بینی یا داخل دهان
- شکم درد
- تهوع و استفراغ
- خون ریزی دستگاه گوارش
- وجود خون در مدفوع
- اسهال
اگر پوست شما آلوده شده باشد، ممکن است این ناحیه تاول زده، قرمز یا متورم به نظر برسد. به علاوه، ممکن است سیاه، گرم یا دردناک شود. همچنین عفونت می‌تواند از طریق خون به سایر نقاط بدن شما سرایت کند. به این بیماری، موکورمیکوز منتشر می‌گویند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، قارچ می‌تواند اندام‌هایی مانند طحال و قلب شما را تحت تاثیر قرار دهد. در موارد شدید، ممکن است تغییراتی در وضعیت روحی فرد ایجاد شود یا به کما برود. درست است که قارچ سیاه بیماری خیلی نادری است، ولی در صورت ابتلا می‌تواند کشنده باشد.
عوارض قارچ سیاه
- نابینایی
- لخته شدن خون یا انسداد عروق
- آسیب عصبی
اگر قارچ سیاه بدون درمان باقی بماند، می‌تواند کشنده باشد. البته از آنجاییکه عفونت قارچ سیاه بسیار نادر است، میزان دقیق مرگ و میر آن مشخص نیست. اما محققان تخمین می‌زنند که به طور کلی، این بیماری 54 درصد از افراد مبتلا را به کام مرگ می‌کشاند. احتمال مرگ بستگی به این دارد که کدام قسمت از بدن تحت تاثیر قرار گیرد. عفونت ناشی از این بیماری به خطرناکی عفونت ریه و مغز نیست.
تشخیص قارچ سیاه
در صورت مشکوک بودن به قارچ سیاه، پزشک با معاینات فیزیکی آغاز می‌کند و از شما درباره سابقه پزشکی تان سوال می‌پرسد. اگر در روزهای اخیر غذای فاسد خورده‌اید یا در مکان‌هایی بودید که اسپور قارچ اغلب در آن جا یافت می‌شود، به پزشک اطلاع دهید.
اگر به نظر برسد که عفونت ریه یا سینوس دارید، پزشک ممکن است نمونه‌ای از مایع بینی یا گلو را گرفته و بر روی آن آزمایش‌هایی را انجام بدهد. همچنین ممکن است پزشک از طریق بافت‌‌برداری، یک قطعه کوچک از بافت آلوده را جهت آزمایش خارج کند. آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن یا MRI نیز بدین دلیل صورت می گیرند که پزشکان مطمئن شوند، عفونت به مغز یا سایر اندام‌های شما سرایت نکرده است.
درمان قارچ سیاه
اگر مشخص شود که به قارچ سیاه دچار شده‌اید، باید در اسرع وقت درمان را با مصرف داروهای ضد قارچ شروع کنید. این داروها رشد قارچ را متوقف کرده، آن را از بین می‌برند و عفونت را تحت کنترل در می‌آورند. برخی از این داروها شامل موارد زیر هستند:
- آمفوتریسین بی
- ایزووکونازول
- پوزاکونازول
این داروها را می‌توانید به صورت قرص یا داخل وریدی استفاده کنید. مقدار مصرف دارو به شدت بیماری شما بستگی دارد. گاهی داروی داخل وریدی با دوز بالا استفاده می‌شود تا عفونت تحت کنترل قرار بگیرد. سپس بعد از کنترل بیماری می‌توان قرص را جایگزین کرد. هنگام استفاده از قرص‌ها اگر دچار عوارض جانبی مانند معده درد، سوزش سر دل یا مشکلات تنفسی شدید، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا برنامه درمانی شما را تغییر دهد.
در مواردی که بیماری بسیار شدید نیست، دارو جواب می‌دهد. در مواقع اضطراری‌تر احتمالاً جراحی را برای برداشتن بافت آلوده یا مرده توصیه می‌کنند تا از گسترش قارچ جلوگیری شود. این جراحی ممکن است شامل برداشتن قسمت‌هایی از بینی یا چشم بیمار نیز باشد. شاید برداشتن بافت کمی ناهنجار باشد، ولی گاهی جهت درمان قارچ سیاه چاره دیگری وجود ندارد. زیرا این بیماری در نهایت می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند.
راه های پیشگیری از قارچ سیاه
در واقع هیچ راهی برای جلوگیری از تنفس در بین قارچ اسپورها وجود ندارد. اما می‌توانید چند کار را انجام دهید تا شانس ابتلا به این بیماری کاهش یابد. این مورد مخصوصاً برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مهم‌تر است. بنابراین از مناطق دارای گرد و غبار یا خاک زیاد، مانند مکان‌های ساخت و ساز یا حفاری، دور بمانید. اگر مجبور هستید در این مناطق باشید، از ماسکی مثل N95 استفاده کنید.
از آشامیدن آب آلوده خودداری کنید. مخصوصاً در مکان‌هایی که به تازگی طوفان یا سیل رخ داده، احتمال آلودگی آب بیشتر است. اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، از فعالیت‌هایی مثل باغبانی که با کود و گرد و غبار در ارتباط است، خودداری کنید.
اگر نمی‌توانید با کفش، دستکش، شلوار بلند و آستین بلند، از پوست خود محافظت کنید، پس در اسرع وقت برش‌ها یا خراش‌های پوست را با آب و صابون بشویید. در صورت ابتلا به قارچ سیاه، حتماً داروها را طبق دستور مصرف کنید. اگر عوارض جانبی باعث مشکلاتی شد یا عفونت بهتر نشد، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
ارتباط بین قارچ سیاه و کرونا
در بیماران مبتلا به کرونا، مخاط مجاری تنفسی و رگ‌های خونی آسیب می بیند، که در نتیجه منجر به ایجاد محیط مساعدی برای رشد قارچ سیاه می‌شود. همچنین استروئیدهایی که برای این بیماران تجویز می‌شوند، ممکن است سطح قند را کمی افزایش دهند. در ضمن، تنفس آن‌ها دچار مشکل می‌شود و نهایتاً سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود. بنابراین همه این عوامل، محیط مساعدی را برای رشد قارچ ایجاد کرده و بیمار را آلوده می‌کنند. در نتیجه اگر در اطرافیان شما فردی با سیستم ایمنی ضعیف وجود دارد که به کرونا هم مبتلا است، باید در مناطقی با گرد و خاک بالا حضور پیدا نکند.
نتیجه‌گیری
با توجه به نکات گفته شده، بیماری قارچ سیاه در ایران و جهان خیلی شایع نیست و نباید فکر و ذهن خود را درگیر آن کنید. این بیماری برای افرادی خطرناک است که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. بنابراین با بهبود سیستم ایمنی خود می‌توانید از ابتلا به این بیماری در امان باشید. چنانچه به راهنمایی‌های بیشتری نیاز دارید، می‌توانید با دریافت نوبت آنلاین با متخصصان عفونی درمانکده در ارتباط باشید.
[sibwp_form id=5]
