اسپاسم کمر یک درد انقباضی آزاردهنده است که می‌تواند چند ساعت تا چندین روز طول بکشد. معمولا گرفتگی عضلات کمر ناشی از تحریک یا آسیب به اعصاب، رباط‌ها و ماهیچه خواهد بود.
اسپاسم کمر به‌طور ناگهانی اتفاق می‌افتد و در اغلب موارد بر اثر ضعیف شدن عضلات پشت ایجاد می‌شود. حتما شما هم بارها پس از آسیب فیزیکی با گرفتگی عضلات کمر مواجه شده‌اید. این اسپاسم با درد شدید و گرفتگی ماهیچه‌ها همراه است که در برخی موارد فرد برآمدگی قابل لمسی احساس می‌کند.
این روزها با تغییر سبک و ماشینی شدن زندگی افراد زیادی از اسپاسم کمر و گرفتگی عضلات آن شاکی هستند. از همین رو در این مقاله از مجله درمانکده به بررسی علت گرفتگی کمر و راه‌کارهایی برای درمان آن می‌پردازیم. همراه ما باشید.
اسپاسم کمر به چه معنی است؟
زمانی که عضلات کمر دچار انقباضات غیر ارادی شوند به آن اسپاسم یا گرفتگی عضلات کمر می‌گویند. اغلب افراد که با این درد مواجه شده‌اند از آن به عنوان یک احساس درد ناگهانی و غیرمنتظره یاد می‌کنند. اما باید بدانید آن حرکت و فشاری که کمردرد را ایجاد کرده به مرور زمان باعث تحریک یا آسیب به ستون فقرات شده است.
اسپاسم عضلانی معمولا عضله خاصی در قسمت پایینی کمر را درگیر می‌کند. در صورت بروز صدمه، اعصاب آن ناحیه ملتهب می‌شود. پس از ایجاد التهاب، اعصاب کمر به دلیل تحریک حساس خواهند شد که این حساسیت انقباض و گرفتگی کمر را به وجود می‌آورد.
به طور کلی اسپاسم کمر را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
- گرفتگی حاد کمر: این نوع اسپاسم زمانی رخ می‌دهد که فرد وسیله سنگینی بلند کرده یا در وضعیت او تغییر جدیدی رخ داده است. از همین رو اغلب به صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد و با درد بسیار شدیدی همراه خواهد بود که باعث ایجاد مشکل در توانایی راه رفتن می‌شود.
- گرفتگی مزمن کمر: این نوع اسپاسم قابل پیش‌بینی بوده و معمولا دردهای ناشی از آن منظم‌تر شکل می‌گیرند. در واقع گرفتگی مزمن عضلات کمر حتما ناشی از آسیب خاصی نیست و احتمال این‌که پس از آسیب دیدگی کمر ایجاد شود بسیار زیادی است.
بیشتر بخوانید: قوز کمر یا گوژپشتی؛ علائم، علل، تشخیص و روش‌های اصلاحی
علائم اسپاسم کمر
افرادی که از گرفتگی عضلات کمر رنج می‌برند اغلب با انجام برخی کارها همچون نشستن و ایستادن طولانی مدت درد بیشتری احساس می‌کنند. این افراد ممکن است بتوانند فعالیت روزمره خود را انجام دهند اما اگر به علائم و نشانه‌های درد توجه نکنند، کشیدگی تاندون‌ها و ماهیچه‌های عضلات کمر ادامه فعالیت را برای آن‌ها غیرممکن خواهد کرد.
مهمترین نشانه‌های اسپاسم عضلانی در قسمت کمر عبارت است از:
- درد ناگهانی و شدید در قسمت کمر
- عدم توانایی حرکت پس از خم شدن یا برداشتن چیزی از زمین
- احساس تنش در قسمت پایین کمر
- درد مزمن در ناحیه کمر
- احساس ضعف در ناحیه کمر یا عضلات دیگر همچون باسن
- احساس درد و گرفتگی در عضلات پشت
بیشتر بدانید: علائم انقباض دوپویترن چیست؟
بیشتر بخوانید: دیسک کمر به چه علت ایجاد می‌شود و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
علت گرفتگی کمر
کمر درد یک بیماری شایع است که می‌تواند در کوتاه مدت باعث عدم توانایی کافی شما در انجام فعالیت روزمره‌تان شود. اسپاسم کمر به دلایل مختلفی بروز پیدا می‌کند. در زیر با رایج‌ترین عواملی که می‌تواند منجر به گرفتگی کمر شود آشنا خواهید شد:
کشیدگی عضلات
کشیده شدن عضلات یکی از رایج‌ترین دلایلی است که به اسپاسم ناحیه کمر منجر می‌شود. در این صورت فرد از درد شدید و طولانی مدت رنج خواهد برد. انجام فعالیت‌های ناگهانی با نیرو و فشار زیاد به مرور زمان منجر به کشیدگی عضلات ناحیه کمر و اسپاسم می‌شود.
استئوآرتریت مفاصل فاست
به استخوان‌هایی که بخش‌های مختلف ستون فقرات را به هم متصل می‌کنند، مفاصل فاست می‌گویند. در صورت ایجاد استئوآرتریت در این مفاصل غضروف اطراف آن شکسته خواهد شد و فرد در ناحیه کمر احساس درد می‌کند. همچنین در صورت ایجاد خار استخوانی اعصاب آن ناحیه تحریک می‌شوند که نتیجه آن اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر است.
فتق دیسک
ستون فقرات ما توسط استخوان‌های مختلفی به نام دیسک که همچون بالشتکی عمل می‌کند از هم جدا می‌شود. در صورت بروز فتق دیسک که باعث بیرون‌زدگی دیسک از محل اصلی خود خواهد شد، بر اعصاب اطراف آن فشار وارد می‌شود. در این صورت ریشه عصب نخاعی تحریک و ملتهب شده است.
این‌جاست که بدن تلاش می‌کند با منقبض کردن عضلات اطراف آن ناحیه از وارد شدن آسیب جدی خودداری کند. به همین دلیل فرد با احساس گرفتگی در عضلات کمر خود مواجه می‌شود. فتق دیسک معمولا به دلیل فشارهای زیاد، آسیب جدی و یا افزایش سن بروز پیدا می‌کند.
به‌طور کلی می‌توان گرفتگی کمر را ناشی از کشیدگی عضلات، تورم یا التهاب آن‌ها دانست. اگر شما فعالیت سنگین داشته باشید و فشار زیادی به کمر خود بیاورید باعث پاره شدن تاندون‌ها و کشیدگی ماهیچه‌های کمر خواهد شد که نتیجه آن اسپاسم و درد شدید است.
اغلب افراد هنگام انجام ورزش‌های سنگین مثل فوتبال، بسکتبال و وزنه‌برداری فشار زیادی به کمر خود وارد می‌کنند. همچنین فعالیت‌هایی که با چرخش‌های ناگهانی و سریع همراه است می‌تواند به کشیده شدن عضلات کمر منجر شود.
بیشتر بخوانید: گودی کمر، علائم و نشانه های بروز آن چیست؟
از دیگر دلایل اسپاسم کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتروز
- تومور نخاعی
- کم آبی و عدم وجود الکترولیت در بدن
- تنگی کانال نخاعی
- بی‌تحرکی یا تحرک بسیار شدید
- لغزش مهره‌ها
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اسپاسم و گرفتگی کمر بر اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود. در صورتی که درد این ناحیه پس از گذشت 3 تا 7 روز با وجود استراحت کافی کاهش پیدا نکرد، بهتر است به متخصص ارتوپد مراجعه کنید. به‌طور کلی عواملی که در اسپاسم کمر نیاز به ریشه‌یابی توسط پزشک دارند عبارتند از:
- گرفتگی کمر ناشی از ضربه شدید
- تب بالا، حالت تهوع، استفراغ، تعریق، درد شکمی و احساس ضعف شدید
- بی‌حسی پاها و درد در کشاله ران
- ادامه یافتن گرفتگی کمر بیش از دو هفته
- بروز بی‌اختیاری شکم و مثانه
تشخیص
در ابتدا پزشک با گرفتن سابقه بیماری فرد سوالاتی از او می‌پرسد. سپس به سراغ معاینه فیزیکی می‌رود که برای انجام این کار قسمت‌های مختلف ستون فقرات و کمر را تحریم خواهد کرد تا به درستی محل دقیق درد را تشخیص دهد. معمولا پزشک برای تکمیل مراحل تشخیص اسپاسم ناحیه کمر از بیمار می‌خواهد تا راه برود و خم شود.
بیشتر بخوانید: آرتروز در بارداری چه علائمی دارد؟
درمان اسپاسم کمر
افرادی که گرفتگی عضلات کمر را تجربه کرده‌اند خوب می‌دانند این درد می‌تواند آرامش را از شما بگیرد و زندگی روزمره‌تان را مختل کند. در برخی مواقع اسپاسم کمر از چندین ساعت تا چندین روز طول می‌کشد و ممکن است ناشی از درد مزمن کمر باشد.
در زیر شما را با راه‌کارهایی برای تسکین سریع، درمان اسپاسم کمر و ورزش‌های مفیدی در این زمینه آشنا می‌کنیم:
1. تسکین سریع اسپاسم کمر
راه‌کارهای تسکین دهنده فوری کمردرد شامل موارد زیر می‌شوند:
استراحت کافی
اولین و بهترین راه‌کار برای تسکین سریع اسپاسم کمر استراحت کافی است. شما باید هر کاری که موجب این گرفتگی در عضلات کمرتان شده را کنار بگذارید. بهتر است در این مدت فقط دراز بکشید و هر نوع فعالیتی را متوقف کنید.
برای جلوگیری از خشک شدن عضلات دقایقی در طول روز به آرامی راه بروید اما یادتان باشد هر نوع فعالیت از جمله خم شدن یا چرخیدن تنش عضلانی کمر را افزایش می‌دهد.
ماساژ دادن
در برخی مواقع با ایجاد فشار بر روی عضله آسیب دیده کمر می‌توان موجب توقف اسپاسم شد. برای این کار ابتدا به مدت 30 تا 60 ثانیه بر روی عضله آسیب دیده کمر فشار وارد کنید، سپس با حرکت دایره‌وار اطراف آن را ماساژ دهید.
ماساژ این ناحیه ممکن است کمی ناراحت کننده باشد اما نباید احساس درد داشته باشید. در صورتی که فرد عنوان کرد محل مورد ماساژ کمر نبض می‌زند از وارد کردن فشار و ادامه مالش خودداری کنید.
کمپرس گرم
یکی از بهترین راه‌کارها برای تسکین سریع گرفتگی عضلات کمر استفاده از کمپرس گرم است. شما می‌توانید حوله را در آب گرم خیس کنید و سپس آن را بر روی عضله آسیب دیده کمر بگذارید. انجام این کار هر 4 ساعت یک بار به مدت 15 دقیقه ایده‌آل خواهد بود.
در صورتی که قادر به ایستادن و حرکت هستید گرفتن دوش آب گرم راه‌کار بسیار درستی است که می‌تواند درد ناشی از تنش اسپاسم را کاهش دهد. در صورتی که کمر شما با کمپرس گرم دچار افزایش درد شد ادامه کار را متوقف کنید.
بیشتر بخوانید: ماساژ بدن و فواید شگفت‌انگیز آن
کمپرس سرد
اگر گرفتگی عضله کمر ناشی از جراحت باشد استفاده از کمپرس سرد توصیه می‌شود. شما می‌توانید در روزهای ابتدایی گرفتگی کمر هر دو ساعت یک‌بار به مدت 15 دقیقه از کیسه یخ استفاده کنید تا التهاب و تنش ناشی از اسپاسم کاهش پیدا کند. از روز دوم توصیه می‌شود ابتدا کمپرس آب گرم بگذارید سپس از کمپرس سرد استفاده کنید.
قرار گرفتن پا بالاتر از لگن
برای این‌که درد ناشی از گرفتگی عضلات کمر کاهش پیدا کند بهتر است پاها را بالاتر از سطح لگن نگه دارید. اگر نشسته‌اید یک چهارپایه زیر پایه خود بگذارید و اگر دراز کشیده‌اید حتما چند بالش زیر پا بگذارید. یادتان باشد بهترین حالت قرار گرفتن زانوها به صورت 90 درجه است.
2. ورزش برای گرفتگی کمر
حرکات کششی به خوبی می‌توانند تنش عضلانی در کمر را کاهش دهند و موجب از بین رفتن اسپاسم عضلانی در ناحیه کمر شوند. افرادی که از درد عضلانی کمر رنج می‌برند معمولا از انجام حرکات آهسته خودداری می‌کنند، اما باید بدانید انجام حرکات کششی می‌تواند فرایند درمان شما را تسریع ببخشد.
در زیر با بهترین ورزش برای گرفتگی کمر آشنا می‌شوید:
ژست کودک
این حرکت کششی نوعی یوگا است که برای انجام آن کافیست مراحل زیر را انجام دهید:
- روی زمین زانو زده و آن‌ها را کمی از هم باز کنید.
- زانوها را دراز کنید و به سمت جلو حرکت دهید.
- سینه خود را به سمت ران پا حرکت دهید.
- بازوهایتان به سمت جلو و در امتداد سر دراز کنید.
- کف دست‌هایتان را پایین آورده به‌طوری که آرنج بر روی زمین قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید: تاثیر یوگا بر آرتروز + آموزش چند نرمش یوگا برای آرتروز
لیفت لگن
این حرکت کششی یک ورزش مناسب برای گرفتگی کمر است. برای انجام آن مراحل زیر را رعایت کنید:
- به پشت دراز بکشید.
- پاها را بر روی زمین بگذارید و زانوها را خم کنید.
- دست‌های خود را در کنار هم قرار دهید.
- به آرامی باسن خود را چند سانتی‌متر از روی زمین بلند کنید.
- چند لحظه در همین وضعیت بمانید و این کار را 5 تا 10 بار تکرار کنید.
ژست گربه-گاو
حرکت کششی گربه-گاو یکی از حرکات مشهور یوگا است که باعث از بین رفتن تنش در کمر می‌شود. این ورزش دارای مراحل زیر است:
- چهار دستوپا روی زمین بنشینید.
- زانوها را زیر باسن قرار دهید.
- دست‌ها را صاف روی زمین در راستای شانه‌ها بگذارید.
- سرتان را به سمت عقب بکشید و در پشت خود قوس ایجاد کنید. (بهتر است این کار با دم و بازدم عمیق انجام شود)
- حال چانه را به سمت قفسه سینه فشار دهید و ستون فقرات را در حالت گرد نگه دارید.
- این حرکت را 5 تا 10 بار تکرار کنید.
بیشتر بخوانید: آناتومی ستون فقرات از محتوا تا واقعیت
3. درمان طولانی مدت اسپاسم کمر
در صورتی که درمان‌های خانگی و راه‌کارهای تسکین دهنده فوری پس از سه روز نتیجه‌بخش نبود حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا درمان‌های اصلی انجام شود، اگر در این زمینه سوالی برایتان پیش آمد می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با دکتر ارتوپد مشورت کنید. در زیر با شایع‌ترین نوع درمان طولانی مدت برای اسپاسم کمر آشنا خواهید شد:
دارو درمانی
اگر پس از استراحت کافی همچنان در ناحیه کمر دچار درد و اسپاسم هستید، باید از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی برای کاهش تنش کمک بگیرید. این داروها به دو شکل با نسخه و بدون نسخه موجود هستند. شل‌کننده عضلات یکی از مهمترین داروهایی است که برای کاهش درد عضلات کمر تجویز می‌شود.
فیزیوتراپی
یکی‌دیگر از روش‌های درمانی طولانی مدت فیزیوتراپی است. فیزیوتراپیست‌ها از طریق راه‌کارهایی برای شل شدن عضلات، گرم کردن ناحیه کمر و آموزش تمرینات نرمشی درست کمک می‌کنند تا عضلات ناحیه کمر شما تقویت شود و انعطاف‌پذیری خود را به دست آورد.
بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید در مورد آرتروز لگن و ران بدانید!
تحریک الکتریکی
تنس (TENS) یا همان تحریک الکتریکی روشی است که در آن با ایجاد حساسیت عصب روی پوست به کاهش اسپاسم کمر کمک می‌کنند. در این روش از طریق ایجاد حساسیت ناحیه آسیب دیده، پیام درد را به مغز می‌فرستند تا اعصاب تحریک شود.
تزریق کورتیزون
اگر گرفتگی عضلات کمر بسیار طولانی شود و فرد آسیب دیده در پاهای خود تنش احساس کند با تزریق کورتیزون درد را کاهش می‌دهند.
جلوگیری از گرفتگی عضلات کمر
اسپاسم کمر به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد اما عامل ایجاد کننده این درد آزاردهنده به مرور زمان و به آهستگی در ستون فقرات پشت و ناحیه کمر آسیب وارد کرده است. بنابراین برای جلوگیری از درد کمر به نکات زیر توجه کنید:
- در طول روز وضعیت بدنی خودتان را در حالت درستی قرار دهید.
- اگر به مدت طولانی پشت میز می‌نشینید، وضعیت نشستن شما باید درست باشد.
- بر روی تشک نرم بنشینید.
- برای بلند کردن اجسام سنگین به‌جای فشار آوردن بر روی پشت و کمر از پاها کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: انجام جراحی فتق دیسک چه زمانی ضرورت پیدا می کند؟
سخن پایانی
اسپاسم کمر و گرفتگی عضلات پشت می‌تواند دردناک و آزاردهنده باشد اما قابل درمان است. شما می‌توانید به کمک برخی راه‌کارها و تغییر سبک زندگی خود در جهت درمان و گرفتگی عضلات کمر اقدام کنید. ما در این مقاله اطلاعات مفیدی در خصوص تسکین دهنده‌های فوری کمردرد، علائم، نشانه‌ها و دلایل ایجاد آن را با شما به اشتراک گذاشتیم. شما هم می‌توانید نظرات و پیشنهادات خود را با درمانکده در میان بگذارید.
سوالات متداول
دلیل به وجود آمدن اسپاسم کمر را می‌توان ایجاد فشار و آسیب به ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌های ناحیه کمر دانست.
افرادی که از گرفتگی کمر رنج می‌برند اغلب به شروع ناگهانی سفتی کمر اشاره کرده‌اند. بروز سفتی در ماهیچه کمر بسیار شدید بوده و معمولا مانع از حرکت عادی فرد خواهد شد.
اگر هنگام نشستن وضعیت بدن شما در حالت نامناسبی قرار داشته باشد، اصلا ورزش نمی‌کنید یا فعالیت‌های ورزشی پرفشار دارید و کارهای سنگین انجام می‌دهید احتمال بروز اسپاسم در ناحیه کمر زیاد می‌شود.
ضد اسپاسم‌ها و شل‌کننده‌های اسکلتی یا مرکزی همچون متاکسالون، کلرزوکسازون، کاریزوپرودول و کورتیزون
منبع: medicalnewstoday | verywellhealth
