داروی رقیق کننده خون از تشکیل لخته خون، که مانع از رسیدن جریان خون به قلب می شود، جلوگیری می کند. در این مطلب درمورد نحوه عملکرد، افرادی که باید از این دارو استفاده کنند، اثرات جانبی و داروهای طبیعی صحبت می کنیم.
رقیق کننده خون دارویی است که به صورت قرص یا آمپول به منظور جلوگیری از تشکیل لخته خون مصرف می شود. لخته خون مانع از رسیدن جریان خون به قلب، ریه یا مغز می شود. در نتیجه حمله قلبی یا سکته رخ می دهد.
اگر دچار بیماری قلبی (از جمله بیماری دریچه قلب و ضربان غیرعادی قلب) باشید، پزشک مصرف داروی رقیق کننده خون را پیشنهاد می کند.
باید درست طبق دستورالعمل و تجویز پزشکان متخصص قلب از این دارو استفاده کنید. اگر میزان مصرف کافی نباشد، دارو موثر واقع نمی شود. مصرف بیش از اندازه منجر به خونریزی شدید می شود.
کارکرد داروهای رقیق کننده خون
بعضی از این داروها خون را رقیق می کنند تا سلول های خون در رگ و شریان ها به هم نچسبند. انواع دیگر داروهای رقیق کننده خون با افزایش زمان تشکیل لخته خون مانع از انعقاد خون می شوند. به این داروها به ترتیب ضد پلاکت و ضد انعقاد خون می گویند.
داروهای ضد پلاکت مانع از چسبیدن سلول های خون (به نام پلاکت) به یکدیگر و تشکیل لخته خون می شوند. از جمله داروهای ضد پلاکت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسپرین
- کلوپیدوگرل (پلاویکس)
- دی پیریدامول (پرزانتین)
- تیکلوپدین (تیکلید)
بیشتر بدانیم: داروی دیگوکسین در چه مواقعی مصرف می‌شود؟
پزشکان اغلب داروهای ضد انعقاد خون را برای کسانی تجویز می کنند که نوعی بیماری قلبی در آن ها تشخیص داده شده است. «انعقاد» یک اصطلاح پزشکی به معنای «تشکیل لخته» است. این داروهای رقیق کننده خون با افزایش زمان تشکیل لخته خون مانع از انعقاد خون می شوند.
داروهای انعقاد خون مانع از تشکیل لخته خون می شوند. از جمله داروهای انعقاد خون که مصرف آن ها متداول است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وارفارین (کومادین، ژانتوون)
- انوکساپارین (لاونوکس)
بیشتر بدانیم: قرص پروپرانولول چیست؟
نمونه های زیر از جمله داروهای جدید انعقاد خون هستند که خطر خونریزی در آن ها کم تر است:
- دابیگاتران (پاراداکسا)
- آپیکسابان (الیکوییس)
- ریواروکسابان (زارلتو)
دکتر متخصص قلب دوز داروی رقیق کننده خون را به دقت تحت کنترل قرار می دهد و ممکن است هر از چند گاه برای بعضی از داروها تست زمان پروترومبین را انجام دهد. در این آزمایش خون نسبت نرمال شده ی بین المللی (INR) اندازه گرفته می شود.
به سرعت تشکیل لخته خون INR می گویند. سرعت غیرعادی INR بسته به سابقه پزشکی از فردی به فرد دیگر متغیر است. اگر رنج INR متعادل باقی بماند، از خونریزی شدید یا تشکیل سریع لخته خون جلوگیری می شود.
عوارض احتمالی داروهای رقیق کننده خون
داروهای رقیق کننده خون در بعضی از افراد عوارضی ایجاد می کنند. خونریزی شدید شایع ترین واکنش به این دارو است که به طرق مختلف رخ می دهد. از جمله:
- خونریزی شدید هنگام قاعدگی
- خون در مدفوع یا ادرار و بی رنگ بودن آن
- خونریزی بینی
- خونریزی لثه
- طولانی شدن خونریزی جای زخم و بریدگی
بیشتر بدانید: اسپیرونولاکتون چیست؟
دیگر عوارض احتمالی داروهای رقیق کننده خون شامل موارد زیر است:
- سرگیجه
- ضعف عضلانی
- ریزش مو
- جوش
وجود داروی رقیق کننده خون در سیستم بدن خطر خونریزی داخلی بعد از بروز آسیب را افزایش می دهد. حتی اگر بعد از افتادن یا ضربه خوردن به سر دچار خونریزی خارجی نشدید اما هر یک از علائم فوق را تجربه کرده اید، فورا به بیمارستان مراجعه کنید.
ممکن است پزشک از شما بخواهد میزان مشارکت در ورزش های تصادمی را کاهش دهید تا خطر خونریزی کم تر شود. البته به این معنی نیست که نمی توانید ورزش کنید یا زندگی عادی داشته باشید. شنا، پیاده روی و دوی آهسته از جمله ورزش های عالی و ایمن برای اکثر کسانی است که از داروی ضد انعقاد خون استفاده می کنند. درمورد بهترین و مناسب ترین نوع ورزش با پزشک مشورت کنید.
به منظور جلوگیری از خونریزی شدید هنگام پاکسازی معمولی دندان، به دندان پزشک اطلاع دهید که از داروی رقیق کننده خون استفاده می کنید.
همچنین هنگام استفاده از چاقو، قیچی یا وسایل باغچه بیشتر مراقبت خود باشید.
مشاهده بیشتر : لیست بهترین دکتر فوق متخصص قلب
تداخل احتمالی دارو
انواع غذاها، داروهای گیاهی و شیمیایی در داروی رقیق کننده خون اختلال ایجاد می کنند. این مواد باعث می شود میزان تاثیر دارو کم تر یا بیشتر شود. با این حال، تمام داروهای رقیق کننده خون تحت تاثیر مواد مشابه قرار نمی گیرند. لازم است درمورد رژیم غذایی خود و تاثیری که روی دارو می گذارد با پزشک متخصص قلب و عروق مشورت کنید.
ویتامین کا
ویتامین کا از تاثیر بعضی داروهای رقیق کننده خون، مانند وارفارین، می کاهد. بسته به نوع دارویی که مصرف می کنید، می توانید از غذاهای حاوی مقادیر اندک تا متوسط ویتامین کا استفاده کنید اما باید از خوردن غذاهایی که حاوی مقادیر متوسط تا بالای ویتامین کا است بپرهیزید. از جمله:
- کلم
- کلم بروکسل
- بروکلی
- مارچوبه
- کاسنی فرنگی
- کلم پیچ
- کاهو
- اسفناج
- سبزی خردل
- شلغم
- کلم سبز
بیشتر بخوانید:کاربردهای قرص کاپتوپریل
مواد گیاهی
افرادی که از داروهای انعقاد خون استفاده می کنند باید در مصرف مکمل های گیاهی و انواع چای محتاط باشند. بعضی از مواد گیاهی در توانایی ضد انعقاد خون داروهای رقیق کننده خون اختلال ایجاد می کنند. همچنین خطر خونریزی و مدت زمان خونریزی را بالا می برند.
قبل از مصرف هرگونه مکمل گیاهی یا چای، به خصوص موارد زیر، با پزشک مشورت کنید:
- بابونه
- سرخارگل
- گل میخک
- روغن گل مغربی
- دونگ کوئی
- شیرین بیان
- جینسینگ
- جینگو بیلوبا (کهن دار)
- گل مهر طلا
- بیدمشک
مصرف نوشیدنی های الکلی و آب قره قروت همزمان با استفاده از داروهای رقیق کننده نیز خطرناک است. تا جای ممکن از مصرف این گونه مواد بپرهیزید.
بیشتر بخوانید:عوارض قرص هیدروکلروتیازید
دارو
درصورت استفاده از داروهای رقیق کننده خون، در مصرف داروهای تجویزی یا بدون نسخه محتاط عمل کنید. تعدادی از آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد قارچ، مسکن ها و داروهای کاهش دهنده اسید خطر خونریزی را بالا می برند. داروهای دیگر، از جمله قرص های ضد بارداری، از میزان تاثیر داروهای ضد انعقاد خون می کاهند و خطر تشکیل لخته خون را افزایش می دهند. حتما درمورد داروهایی که مصرف می کنید با پزشک صحبت کنید.
مواد طبیعی رقیق کننده خون
بعضی از غذاها و مواد گیاهی به طور طبیعی مانع از تشکیل لخته خون می شوند. اگر از داروی رقیق کننده خون استفاده می کنید، قبل از مصرف این غذاها با پزشک مشورت کنید زیرا ممکن است خون بیش از اندازه رقیق شود.
موارد زیر به طور طبیعی خاصیت ضد انعقاد خون دارند:
- سیر
- زنجبیل
- تخم کرفس
- تخم رازیانه
غذاهای سرشار از ویتامین ای نیز به طور طبیعی خون را رقیق می کنند. تعدادی از روغن ها، مانند روغن زیتون، ذرت، سویا و جوانه ی گندم، حاوی ویتامین ای هستند. ازجمله دیگر غذاهای حاوی ویتامین ای می توان موارد زیر را نام برد:
- اسفناج
- گوجه
- انبه
- کیوی
- کره ی بادام زمینی
- مغز بادام
- تخمه آفتاب گردان
- بروکلی
بیشتر بخوانید:قرص برای تقویت میل جنسی
موادی که به طور طبیعی خاصیت ضد انعقاد خون دارند برای سلامت قلب مفیدند اما لازم است با احتیاط مصرف شوند.
برای مشاوره با دکتر متخصص قلب می توانید از درمانکده استفاده کنید.
منبع: healthline
