اگر مایعات در پوست جمع شوند یا التهاب زمینه‌ای وجود داشته باشد، ممکن است لبها متورم شوند. بسیاری از عوامل، از مشکلات پوستی خفیف گرفته تا واکنش‌های آلرژیک شدید، می‌توانند علت ورم لب باشند. در این مقاله از مجله درمانکده مهم‌ترین دلایل و بهترین روش درمان ورم لب را بررسی می‌کنیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
فهرست محتوا
علت ورم لب در شب یا روز چیست؟
این سوال که علت ورم لب چیست از سوی بسیاری از افراد مطرح می‌شود. در پاسخ باید بگوییم که ورم لب می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. این دلایل معمولا شامل موارد زیر هستند:
۱. آلرژی
واکنش آلرژیک یک نوع پاسخ ایمنی است که به دلیل واکنش منفی بدن به یک ماده خاص رخ می‌دهد. وقتی با چیزی مواجه می‌شوید که به آن حساسیت دارید، بدن شما یک ماده شیمیایی به نام هیستامین تولید و آزاد می‌کند. وظیفه هیستامین محافظت از بدن است، اما افزایش ترشح آن باعث تورم، التهاب، خارش و عطسه می‌شود. گاهی‌اوقات التهاب ناشی از آلرژی می‌تواند علت ورم لب در خواب یا بیداری باشد.
شما ممکن است به چیزهای مختلفی آلرژی داشته باشید، اما آلرژی‌های رایج که می‌توانند باعث تورم لب شوند عبارت‌اند از:
آلرژی محیطی
آلرژی محیطی واکنشی است که نسبت به مواد موجود در محیط رخ می‌دهد. از آلرژن‌ها یا مواد آلرژی‌زای رایج می‌توان به گرده گیاهان، گرد و غبار و شوره حیوانات خانگی اشاره کرد. آلرژی محیطی علائم مختلفی دارد، از جمله:
- تورم لبها و سایر نواحی بدن
- خس‌خس سینه
- کهیر
- عطسه
- گرفتگی بینی
- اگزما
بیشتر بخوانید:علت خشکی لب چیست؟ روش‌های جلوگیری و درمان خشکی و ترک لب
بسته به شدت واکنش آلرژیک، معمولا استفاده از آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه برای درمان ورم لب بالا و پایین کافی است. اما در موارد جدی‌تر ممکن است به آنتی‌هیستامین‌های قوی که توسط دکتر پوست و مو تجویز می‌شوند یا ایمونوتراپی نیاز داشته باشید. ایمونوتراپی به بدن کمک می‌کند که به مواد آلرژی‌زا عادت کند.
آلرژی غذایی
در بعضی موارد، تورم لب با آلرژی غذایی مرتبط است. آمارها نشان می‌دهد که ۴ تا ۶ درصد کودکان و حدود ۴ درصد بزرگسالان آلرژی غذایی دارند. این مشکل ممکن است در بعضی از خانواده‌ها شایع باشد، اما مشخص نیست که آیا والدین آلرژی را به فرزند خود منتقل می‌کنند یا خیر.
حدود ۹۰ درصد آلرژی‌های غذایی به تخم‌مرغ، شیر، بادام‌زمینی و آجیل درختی، غذاهای دریایی، گندم و سویا مربوط می‌شود. علاوه بر تورم لبها، آلرژی غذایی ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- استفراغ
- دل‌درد
- کهیر
- تنگی نفس
- خس‌خس سینه
- سرفه
- تورم زبان
- مشکل در بلع
- نبض ضعیف
- پوست رنگ‌پریده یا آبی رنگ
- سرگیجه
تنها راه درمان آلرژی غذایی، پرهیز از مصرف غذاهایی است که نسبت به آن‌ها حساس هستید. برای اینکه متوجه شوید دقیقا به چه چیزی حساسیت دارید، غذاهای مصرفی خود را بنویسید و علائمی که بعد از خوردن هر کدام از آن‌ها تجربه می‌کنید را یادداشت کنید.
سایر آلرژی‌ها
نیش حشرات هم ممکن است علت ورم لب باشد. به عنوان مثال، اگر به زنبور حساسیت داشته باشید، ممکن است نیش آن باعث تورم قسمت‌های مختلف بدن شود. مصرف یک نوع داروی آلرژی با اثر سریع مثل دیفن‌هیدرامین می‌تواند به کاهش تورم و خارش ناشی از نیش حشرات کمک کند.اگزمای دور لب در کودکان و نوزادان
آلرژی دارویی هم از علل احتمالی تورم لب محسوب می‌شود. آنتی‌بیوتیک پنی‌سیلین یکی از رایج‌ترین داروهایی است که افراد به آن آلرژی دارند. از سایر داروهایی که ممکن است به آلرژی منجر شوند می‌توان به انواع دیگر آنتی‌بیوتیک، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و ضد تشنج‌ها اشاره کرد. بعضی از بیماران مبتلا به سرطان هم متوجه می‌شوند که به داروهای شیمی‌درمانی حساسیت دارند.
آلرژی دارویی می‌تواند با علائم مختلفی همراه باشد. به عنوان مثال:
- بثورات پوستی
- خارش چشم
- کهیر
- خس‌خس سینه
- تورم صورت، زبان یا لبها
- استفراغ
- اسهال
- سردرد
بیشتر بخوانید:اگزمای دور لب در کودکان و نوزادان
مانند آلرژی غذایی، بهترین راه برای درمان آلرژی دارویی این است که از مصرف محصولاتی که می‌دانید به آن‌ها حساسیت دارید اجتناب کنید.
آنافیلاکسی
آنافیلاکسی یک نوع واکنش آلرژیک شدید است که می‌تواند به مرگ منجر شود. به گفته کارشناسان، بعضی از افراد فقط زمانی متوجه می‌شوند به چیزی حساسیت دارند که آنافیلاکسی را تجربه کنند. علائم این واکنش خطرناک را می‌توان به پنج گروه مختلف تقسیم کرد:
- علائم تنفسی مثل خس‌خس سینه، سفت شدن گلو، درد قفسه سینه، مشکل در بلع و انسداد بینی.
- علائم مرتبط با گردش خون از جمله پوست رنگ‌پریده یا آبی، نبض ضعیف، سبکی سر و افت فشار خون.
- علائم پوستی مثل کهیر، تورم، خارش، قرمزی و بثورات پوستی.
- علائم گوارشی مانند حالت تهوع، کرامپ، استفراغ و اسهال.
- سایر علائم از جمله اضطراب، سردرد و خارش یا قرمزی چشم‌ها.
آنافیلاکسی به درمان اورژانسی نیاز دارد. اگر این واکنش علت ورم لب باشد، باید یک دوز اپی‌نفرین تزریقی دریافت کنید و فورا به اورژانس بروید.
۲. آنژیوادم
آنژیوادم یک بیماری کوتاه‌مدت است که باعث تورم بافت‌های عمقی زیر پوست می‌شود. این عارضه ممکن است ناشی از آلرژی، واکنش‌های دارویی غیر آلرژیک یا مشکلات ارثی باشد. تورم می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن شامل دست‌ها، پاها و اندام تناسلی را تحت تاثیر قرار دهد، اما بیشتر در لبها یا چشم‌ها دیده می‌شود. سایر علائم آنژیوادم عبارت‌اند از:
- خارش
- درد
- کهیر
علائم آنژیوادم معمولا ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول می‌کشد و اغلب خودبه‌خود از بین می‌رود. آنتی‌هیستامین‌ها، کورتیکواستروئیدها یا اپی‌نفرین تزریقی به درمان آنژیوادم کمک می‌کنند. آنتی‌هیستامین‌ها برای درمان آنژیوادم مرتبط با آلرژی مناسب هستند؛ در حالی که آنژیوادم ناشی از عوامل غیر آلرژیک و ارثی به کورتیکواستروئیدها به خوبی پاسخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید:پروتز لب عروسکی چیست؟ مراقبت‌های لازم بعد آن
۳. جراحت‌ها
صدمات وارده به صورت به خصوص در اطراف دهان یا فک می‌توانند باعث تورم لبها شوند. بسته به نوع آسیب، ممکن است کبودی، خراشیدگی و خونریزی هم داشته باشید.
درمان تورم لب ناشی از جراحت به علت بروز آن بستگی دارد. استفاده از کیسه یخ برای درمان خانگی ورم لب خفیف و تسکین درد کمک‌کننده است. اما اگر شدت آسیب یا خونریزی زیاد است، باید به اورژانس مراجعه کنید. علاوه بر این، توصیه می‌شود مراقبت علائم عفونت (از جمله گرمی، قرمزی یا حساسیت به لمس) باشید و در صورت مشاهده آن‌ها نزد پزشک بروید.
۴. بیماری‌های نادر
گاهی‌اوقات بیماری‌های زیر علت ورم لب هستند:
کی‌لیت گلندولاریس (Cheilitis glandularis)
این بیماری که در مردان شایع‌تر است می‌تواند علت ورم لب پایین در صبح یا شب باشد. پزشکان دقیقا نمی‌دانند که چه چیزی باعث کی‌لیت گلندولاریس می‌شود، اما به نظر می‌رسد که این بیماری با قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، آسیب‌های لب و سیگار کشیدن مرتبط است.
کی‌لیت گلندولاریس اغلب به درمان نیاز ندارد، اما شما را مستعد ابتلا به عفونت‌های باکتریایی می‌کند. این عفونت‌ها معمولا باید با آنتی‌بیوتیک‌ها یا کورتیکواستروئیدها درمان شوند.
سندرم ملکرسون-روزنتال (Melkersson-Rosenthal syndrome)
وقتی از علت ورم لب بالا در صبح یا شب صحبت به میان می‌آید، باید به سندرم ملکرسون-روزنتال (MRS) اشاره کرد. MRS یک بیماری عصبی التهابی است که صورت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری احتمالا ژنتیکی است و در بیشتر موارد با کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی درمان می‌شود.
کی‌لیت گرانولوماتوز (Cheilitis granulomatous)
کی‌لیت گرانولوماتوز هم یکی از دلایل احتمالی تورم لبها است. این بیماری یک نوع عارضه التهابی نادر است که پزشکان اغلب از آن به عنوان زیرگروه MRS یاد می‌کنند. مانند MRS، کی‌لیت گرانولوماتوز با کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی درمان می‌شود.
بیشتر بخوانید:ژل لب چیست؟ کدام فرم لب برای حالت صورت من مناسب‌تر است؟
کلام پایانی
در بیشتر موارد، ورم لب جدی نیست و خودبه‌خود برطرف می‌شود. با این حال، اگر این مشکل به طور مکرر رخ می‌دهد یا با علائم شدید همراه است، باید به پزشک پوست و مو مراجعه و یا با مشاوره تلفنی متخصص پوست و مو مشورت کنید. چون شناسایی علت اصلی آن اهمیت زیادی دارد و از بروز عوارض جانبی بالقوه خطرناک پیشگیری می‌کند.
اگر در مورد علت ورم لب بالا در کودکان و بزرگسالان یا دلایل تورم لب پایین سوال دارید، با پزشک مشورت کنید. برای این کار می‌توانید به سایت درمانکده مراجعه کنید و از بهترین متخصصان برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.
سوالات متداول
از عوامل زیادی به عنوان علت ورم لب در طب سنتی و مدرن نام برده شده است. آلرژی شایع‌ترین علت تورم لبها است. اما جراحت‌ها و صدمات فیزیکی، آنژیوادم و بعضی از بیماری‌های نادر هم ممکن است در بروز این مشکل نقش داشته باشند.
ورم لب معمولا به دلیل آلرژی، جراحت و آنژیوادم رخ می‌دهد. با این حال، بعضی از بیماری‌های ویروسی مثل کووید-۱۹ (کرونا) هم ممکن است علت ورم لب از داخل یا خارج باشند. چون این بیماری‌ها باعث ترشح هیستامین می‌شوند.
تغییر سطح هورمون‌ها در دوران بارداری باعث احتباس مایعات در بدن می‌شود. در نتیجه، قسمت‌های مختلف بدن از جمله پاها، صورت، سینه‌ها و اندام تناسلی متورم به نظر می‌رسند. تورم در دوران بارداری به خصوص سه ماهه سوم شایع است و معمولا جای نگرانی ندارد. اما اگر به طور ناگهانی رخ دهد یا با علائم دیگری مثل تاری دید، تنگی نفس یا سردرد همراه باشد، باید فورا به متخصص زنان مراجعه کنید. چون این‌ها می‌توانند نشانه یک مشکل جدی به نام پره‌اکلامپسی باشند.
گاز گرفتن ناخواسته لبها به دلیل بی‌حسی موضعی رایج‌ترین علت ورم لبها بعد از دندانپزشکی است. با این حال، تورم لب باید توسط دندانپزشک ارزیابی شود. چون گاهی‌اوقات تورم نشانه واکنش آلرژیک به ماده بی‌حس‌کننده یا سایر موادی است که در حین درمان با دهان و لب‌های شما در تماس بوده‌اند.
پاسخ این سوال به علت تورم بستگی دارد. اگر علت ورم لب به یک مشکل جدی مثل واکنش آنافیلاکسی مرتبط باشد، درمان سریع ضروری است. چون در غیر این صورت ممکن است جان بیمار در معرض خطر قرار بگیرد.
منابع: medicalnewstoday, healthline
