زانوی پرانتزی به انگلیسی Bow legs یا Genu Varum باعث چرخش جانبی زانوها و راه رفتن اردکی می‌شود. همین حالا بایستید و قوزک پاها را در کنار هم قرار دهید، نباید فاصله زیادی بین زانوها وجود داشته باشد. اگر در این وضعیت فاصله معنی‌داری در بین زانوها می‌بینید، احتمالا با عارضه پای پرانتزی مواجه هستید. در این بیماری ساق پا حالت کمانی به خود می‌گیرد و به سمت داخل پا چرخش و انحراف دارد. مهمترین سوالی که از پزشک متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپی پرسیده می‌شود این است که آیا راهی برای درمان قطعی وجود دارد. به مطالعه این مقاله از مجله درمانکده ادامه دهید تا بیشتر با زانوی پرانتزی آشنا شوید.
بیشتر بخوانید: شایع‌ترین آسیب‌های زانو + علائم و راههای درمان
علت زانوی پرانتزی در کودکان چیست؟
قبل از هر چیز باید بدانید زمانی که نوزاد بدنیا می‌آید، وضعیت پاهای او کمی کمانی است. این امر به دلیل رشد استخوان‌ها در فضای کم رحم است. به همین دلیل احتمال چرخش استخوان‌های پا وجود دارد. پزشکان متخصص اصطلاحا به آن «پاهای کمانی فیزیولوژیک، ژنوواروم فیزیولوژیک» می‌گویند. این حالت تا زمانی که کودک شروع به راه رفتن می‌کند، ادامه دارد و با رشد او بهتر خواهد شد. چرخش بیرونی پا در کودکان بین ۳ تا ۴ سال بخودی خود اصلاح می‌شود. حالت پاها باید تا سنین ۷ تا ۸ سالگی شکل طبیعی داشته باشند. از دیگر دلایل پای پرانتزی در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات مادرزادی
- راشیتیسم یا نرمی استخوان که می‌تواند بدلیل کمبود کلسیم یا ویتامین D در نوزاد ایجاد شود.
- اضافه وزن کودکان
- زود راه رفتن کودک
- ضعف و کوتاهی عضله همسترینگ
- آسیب و شکستگی در انتهای استخوان ران
- بد نشستن کودک
- پوشک کردن بیش از حد کودک
- کوتولگی
- ناهماهنگی در صفحات رشد
علائم زانو پرانتزی چیست؟
- کمانی شدن ساق پا
- کاهش دامنه حرکت لگن
- درد در ناحیه زانو و لگن
- مشکل در راه رفتن و دویدن
- بی‌ثباتی در زانو
در صورتیکه شدت پرانتزی بودن پاها زیاد باشد، احتمال ساییدگی استخوان‌ها نیز وجود دارد.
بیشتر بخوانید: مکمل گلوکزآمین کندرویتین چیست؟ + بهترین زمان مصرف
نحوه تشخیص پای پرانتزی در کودکان چگونه است؟
پزشک متخصص با بررسی وضعیت پاها می‌تواند زانوی پرانتزی در کودکان را تشخیص دهد. برای کودکان کمتر از ۲ سال معمولا اقدامی انجام نمی‌شود، بخصوص اگر کودک وضعیت نرمالی داشته باشد. مهمترین توصیه‌ایی که پزشک اطفال در این زمینه به والدین می‌دهد، نظارت بر وضعیت پاها همزمان با رشد کودک است. ممکن است بازه‌های زمانی خاصی را برای مراجعه توصیه شود. به این ترتیب وضعیت پای کودک پایش خواهد شد.
اگر در طی معاینات متخصص اطفال به مشکلاتی مانند لنگیدن کودک، ضعف و ناتوانی در پاها، انحراف بیش از حد و نامتقارن زانوها و مشکل در راه رفتن کودک مواجه شود، احتمالا آزمایشات تصویربرداری را تجویز می‌کند. چنانچه احتمال بروز راشیتیسم وجود داشته باشد، آزمایش خون تجویز می‌شود.
بیشتر بخوانید: ماساژ بدن و فواید شگفت‌انگیز آن
درمان پای پرانتزی چگونه است؟
روش‌های درمان زانوی پرانتزی در کودکان
برای درمان پای پرانتزی در کودکان زیر دو سال، اقدامی انجام نمی‌شود؛ مگر اینکه بیماری زمینه‌ای خاصی وجود داشته باشد. اگر مشکل با رشد کودک همچنان ادامه داشته باشد، از روش‌های زیر برای درمان استفاده خواهد شد:
۱- کفش طبی برای پا پرانتزی
عدم درمان باعث بروز درد پا، زانو و اختلالات حرکتی می‌شود. رایج‌ترین راه برای کنترل بیماری استفاده از کفی و کفش‌های طبی است. این کفش‌ها به‌گونه‌ایی طراحی شده‌اند که از قوس کف پا، ستون فقرات و لگن حمایت می‌کنند و شیوه راه رفتن بیمار را اصلاح خواهند کرد. پزشک با توجه به شدت کمانی بودن پا مناسب‌ترین کفش طبی را پیشنهاد خواهد کرد.
۲- بریس زانو Brace یا ارتوز Orthosis
بریس (زانوبند طبی) نوعی تجهیزات طبی است که در اطراف زانو قرار می‌گیرد و حرکت مفصل‌های آن را کنترل می‌کند. این ابزار به زانوها کمک می‌کنند تا شکل طبیعی خود را بدست آورند. جنس آنها معمولا از پلاستیک، چرم، لاستیک، فیبر کربن، فلز و پارچه است. این تکنیک برای کودکان می‌تواند مناسب باشد؛ چراکه در حال رشد هستند و راحت‌تر می‌توان استخوان‌ها را در محل اصلی خود هدایت کرد. در حالیکه در بزرگسالان استخوان‌ها (درشت نی) رشد خود را کرده است و در عین حال انعطاف‌پذیری کمی نیز دارد.
بیشتر بخوانید: تاثیر یوگا بر آرتروز + آموزش چند نرمش یوگا برای آرتروز
۳- حرکات اصلاحی پای پرانتزی
حرکات اصلاحی مجموعه‌ای از حرکات ورزشی است که به بدن کمک می‌کند در وضعیت درست خود قرار بگیرند. ورزش‌های مناسب برای زانوی پرانتزی معمولا توسط متخصص فیزیوتراپی، دکتر ارتوپدی و مربیان ورزشی توصیه و انجام می‌شوند. برای نتیجه‌گیری از آنها باید زمان بگذارید و در عین حال حرکات را به درستی را انجام دهید. این حرکات عضلات را تقویت کرده و در عین حال آسیب را درمان می‌کنند.
۴- جراحی
در این تکنیک از جراحی استئوتومی درشت‌نی استفاده می‌شود. هدف از عمل زانوی پرانتزی اصلاح زاویه استخوان درشت‌نی و استخوان ران است. این شیوه درمان برای افراد زیر مناسب است:
- بیمارانی که درد پا در آنها شدید است و زندگی روزمره آنها مختل شده است.
- افرادی که تنها یکی از زانوهای آنها به دلیل پرانتزی بودن، آسیب دیده است.
- کسانی که اضافه وزن ندارند.
- افرادی سلامت جسمانی مناسبی دارند.
آیا درمان زانوی پرانتزی در بزرگسالان بدون جراحی امکان دارد؟
درمان پای پرانتزی در بزرگسالان بدون جراحی با ورزش، حرکات اصلاحی، بریس و مکمل‌های تقویت استخوان می‌تواند امکان‌پذیر باشد. این موضوع به شدت انحراف، وضعیت سلامتی بیمار و سن بستگی دارد. بیشتر بیماران با انجام حرکات اصلاحی درمان می‌شوند و نیازی به جراحی ندارند.
بهتر است روش درمان این بیماری را متخصص ارتوپد تشخیص دهد که می‌توانید برای کسب راهنمایی بیشتر از طریق مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان ارتوپدی در ارتباط باشید.
بیشتر بخوانید: آناتومی زانو و ابعاد مختلف آن
درمان زانوی پرانتزی با طب سنتی چگونه است؟
برای درمان پای پرانتزی بهتر است به سراغ روش‌های نوین پزشکی بروید. طب سنتی می‌تواند توصیه‌هایی در مورد رژیم غذایی بدهد اما برای رفع حالت کمانی پاها لازم است با متخصص ارتوپد مشورت کنید.
چگونه می‌توان از پرانتزی شدن پاها جلوگیری کرد؟
راهی برای پیشگیری از کمانی شدن زانو و پاها وجود ندارد. مهمترین نکته این است که در زمان مناسب از تکنیک درمانی مناسب استفاده شود.
درمان پای پرانتزی چقدر طول می‌کشد؟
نمی‌توان برای درمان پا و زانوی پرانتزی بازه زمانی خاصی را تعیین کرد، همه چیز بستگی به شدت انحراف و تکنیک درمانی دارد.
شما عزیزان می‌توانید برای درمان زانوی پرانتزی در کنار متخصص ارتوپدی از پزشک طب فیزیکی و توانبخشی نیز کمک بگیرید که در درمانکده امکان ارتباط از طریق مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی در کنار نوبت حضوری وجود دارد.
بیشتر بخوانید: آناتومی ستون فقرات از محتوا تا واقعیت
سخن آخر
پای پرانتزی مشکلی در سیستم اسکلتی و عضلانی است که سنین کودکی، بزرگسالی و میانسالی دیده می‌شود. در بیشتر مواقع شدت انحراف خفیف است و با استفاده از حرکات اصلاحی و زانوبندهای طبی درمان می‌شود. جراحی آخرین راه درمان برای بیمارانی است که مشکل جدی در این زمینه دارند.
سوالات رایج
چهار زانو نشستن در افرادی که از نرمی استخوان رنج می‌برند، می‌تواند باعث زانو پرانتزی شود.
انحراف پاها می‌تواند از ناحیه ساق پا یا استخوان ران اتفاق بیفتد.
خیر. معمولا نیازی به گچ‌گیری پای پرانتزی نیست.
خیر. در زانو ضربدری، زانوها دچار انحراف می‌شوند؛ بطوریکه مچ پاها از یکدیگر فاصله می‌گیرند.
درمانکده با فراهم ساختن فضایی برای امکان رزرو نوبت آنلاین مطب پزشکی و مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان راه را برای افرادی که نیاز به خدمات درمانی دارند آسان کرده است.
منبع: Health Line | Cleveland Clinic | Kids Health
