سندرم دامپینگ که به عنوان تخلیه سریع معده نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن علائم گوارشی یا وازوموتور را تجربه می‌کنید، زیرا غذایی که می‌خورید خیلی سریع از معده به روده کوچک شما حرکت میکند. علائم زمانی شروع می‌شود که شما یک وعده غذایی می‌خورید، به ویژه از محتوای گلوکز (قند) بالا، لازم است بدانید که سندرم دامپینگ اغلب در افرادی دیده می‌شود که جراحی چاقی (کاهش وزن)، مری یا معده داشته‌اند.
بیشتر بخوانید : سوء هاضمه با بدن چه میکند؟
سندروم دامپینگ چیست؟
سندرم دامپینگ گروهی از علائم است که زمانی رخ می‌دهد که غذا از معده خیلی سریع به روده کوچک حرکت میکند. معمولاً پس از مصرف مواد غذایی یا مایعات با قند بالا رخ می‌دهد. سندرم دامپینگ زودهنگام 10 تا 30 دقیقه پس از صرف غذا علائم ایجاد میکند، در حالی که سندرم دامپینگ دیرهنگام یک تا چهار ساعت پس از صرف غذا علائم ایجاد میکند. در این مقاله از مجله سلامت درمانکده قصد داریم این بیماری را برای شما مورد بررسی قرار دهیم.
بیشتر بخوانید: برنامه غذایی بیماران قلبی
علائم سندروم دامپینگ
در ابتدا بهتر است بدانید که علائم سندرم دامپینگ معمولاً بعد از صرف غذا بعد از جراحی ظاهر می‌شود. ممکن است علائم اولیه و دیررس وجود داشته باشد. برخی از علائم رایج مرحله اولیه این بیماری عبارت‌اند از:
- احساس نفخ
- حالت تهوع و استفراغ
- گرفتگی شکم
- تپش قلب و آریتمی
- گرگرفتگی
- سرگیجه
- اسهال
- تعریق
برخی از افراد هم علائم اولیه و هم دیررس دارند و سندرم دامپینگ میتواند سال‌ها پس از جراحی ایجاد شود.
بیشتر بخوانید: عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به لبنیات چیست؟
چه زمانی برای سندرم دامپینگ باید به پزشک مراجعه کرد؟
چه جراحی انجام داده‌اید یا نه، در صورت مشاهده هر یک از نشانه‌های بالا برای مدت طولانی به دکتر گوارش مراجعه کنید. هم‌چنین، اگر تغییرات رژیم غذایی به کاهش علائم کمک نمی‌کند یا اگر مقدار زیادی وزن کم می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید و یا از مشاور آنلاین دکتر گوارش در سایت درمانکده کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید : 9 نکته طلایی در مورد رژیم غذایی برای سرطان معده
علل بروز سندروم دامپینگ
در هضم طبیعی، معده محتویات خود را به روشی کنترل شده که در آن ذرات بزرگ غذا از بین می‌رود، به قسمت بالایی روده کوچک، تخلیه میکند. برای برخی افراد، تغییر در آناتومی دستگاه گوارش به عنوان یک عارضه جانبی جراحی منجر به اختلال در عملکرد این سیستم می‌شود. کوچک‌تر بودن معده یا آسیب به پیلور بخشی از بدن که وظیفه بند را بر عهده دارد باعث می‌شود که مقادیر زیادی محتویات معده و ذرات غذای بزرگ‌تر به سرعت آزاد شوند.
این تخلیه سریع منجر به تغییرات شدید در سطح گلوکز خون و افزایش برخی هورمون‌ها می‌شود که سپس به علائم قلبی عروقی و علائم مرتبط با هیپوگلیسمی کمک میکند.
بیشتر بخوانید: نقش تغذیه در بروز اختلالات روانی
سندرم دامپینگ دیرهنگام بیشتر از تغییرات در سطح گلوکز و انسولین خون ناشی می‌شود. در سندرم دامپینگ دیررس، علائم به این دلیل ایجاد می‌شود که قند بیش از حد به سرعت در روده کوچک ترشح می‌شود. این افزایش منجر به افزایش سطح گلوکز خون می‌شود که منجر به پانکراس ترشح انسولین را افزایش دهد. این ترشح انسولین سپس باعث کاهش سطح گلوکز خون که منجر به علائم هیپوگلیسمی می‌شود.
تشخیص سندروم دامپینگ
تشخیص سندرم دامپینگ را می‌توان با ارزیابی سابقه پزشکی (به خصوص اگر تحت عمل جراحی معده قرار گرفته‌اید) و آزمایش تخلیه معده تشخیص داد. در آزمایش تخلیه معده، یک ماده رادیواکتیو به غذا اضافه می‌شود تا سرعت حرکت غذا در معده را اندازه گیری کند.
بیشتر بخوانید: ویتامین‌های ضروری برای تقویت دستگاه گوارش کدام‌اند؟
درمان سندروم دامپینگ
علائم اولیه و برخی از علائم دیررس سندرم دامپینگ با گذشت زمان (معمولاً حدود دو تا سه ماه) خود به خود برطرف می‌شوند. برای کاهش علائم و کاهش هرگونه ناراحتی می‌توانید برخی تغییرات رژیم غذایی را امتحان کنید. با این حال، اگر تغییرات رژیم غذایی کمکی نکرد یا علائم شما به خودی خود برطرف نشد، ممکن است لازم باشد با پزشک خود صحبت کنید. بسته به وضعیت شما، پزشک ممکن است دارو یا جراحی را برای درمان این بیماری توصیه کند.
بیشتر بخوانید: ۷ ماده غذایی برای هضم سریع غذا
دارو درمانی
دارو همیشه اولین انتخاب درمان سندروم دامپینگ خواهد بود مگر این‌که نیاز به جراحی فوری باشد. پزشک شما ممکن است یک داروی اکتاپپتیدی تجویز کند که مانند سوماتوستاتین طبیعی (هورمون رشد) برای درمان این بیماری عمل کند. یک داروی ضد اسهال است که با تزریق وارد بدن می‌شود. برخی از عوارض جانبی رایج این نوع داروها شامل سردرد، حالت تهوع و استفراغ است. اگر پزشک خود را از سابقه دارویی خود آگاه کنید تا احتمال عوارض‌جانبی کاهش یابد، کمک خواهد کرد.
عمل جراحی
اگر دارو یا سایر روش‌های محافظه کارانه در درمان سندرم دامپینگ موثر نباشد، پزشک شما جراحی را پیشنهاد میکند. چندین عمل جراحی میتواند به درمان این بیماری کمک کند. این جراحی‌ها معمولاً ترمیمی هستند. به عنوان مثال، اگر بعد از جراحی بای‌پس‌معده دچار این عارضه شوید، پزشک آن را معکوس میکند یا ممکن است بازسازی پیلور معده باشد.
بیشتر بخوانید : سرطان روده بزرگ کشنده است؟
درمان خانگی سندروم دامپینگ
در ادامه به مهم‌ترین راهکار درمان خانگی این بیماری که پیروی از رژیم غذایی برای سندروم دامپینگ است می‌پردازیم تا با رعایت هر کدام نتایج مثبت و چشم‌گیری در روند بهبودی خود احساس کنید.
توصیه‌های غذایی زیر میتواند به مدیریت سندرم دامپینگ زودرس و دیررس کمک کند:
- وعده‌های غذایی کوچک‌تر داشته باشید. وعده‌های غذایی کوچک به شما احساس سیری می‌دهد و هضم آن آسان‌تر است. هر روز به جای 3 وعده غذایی بزرگ، 5 یا 6 وعده غذایی کوچک بخورید. حتما آهسته غذا بخورید و غذای‌تان را خوب بجوید.
- همراه غذا مایعات ننوشید. مایعات سرعت عبور غذا از معده و روده را افزایش می‌دهند. حدود 30 دقیقه قبل و بعد از غذا از نوشیدن خودداری کنید.
- از غذاهای پرقند خودداری کنید. این شامل غذاهایی مانند: نوشابه، شیر طعم‌دار، آب‌میوه‌های شیرین، نوشیدنی‌های ورزشی، کلوچه‌ها و کیک‌ها می‌شود. هنگام مصرف کربوهیدرات‌ها، به سراغ کربوهیدرات‌های پیچیده مانند سبزیجات و گزینه‌های چند غلات بروید.
- در هر وعده غذایی و میان وعده از پروتئین استفاده کنید. این به کاهش سرعت تخلیه معده کمک میکند. نمونه‌های پروتئین شامل تخم مرغ، گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، آجیل، توفو و کره بادام زمینی است.
- غذاهای با فیبر بالا را بگنجانید. فیبر محلول موجود در حبوبات، جو، میوه و سبزیجات بسیار مفید است.
- از غذاهایی که می‌دانید برای شما علائم ایجاد میکند، اجتناب کنید. برخی از افراد غذاهای خاصی را پیدا می‌کنند، به عنوان مثال محصولات شیر یا کافئین علائم محرک هستند.
بیشتر بخوانید: پری‌بیوتیک و هرآنچه که باید درباره آن بدانید!
جمع‌بندی
سندرم دامپینگ هیچ گونه عارضه مهم یا تهدید کننده زندگی ندارد. با این حال، میتواند زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار بگیرید.
