تحلیل لثه (Gum Recession) همان عقب‌نشینی لثه است که باعث بیرون‌زدگی ریشه دندان‌ها می‌شود. بافت اطراف دندان به تدریج شروع به تحلیل رفتن می‌کند و دندانپزشک در معاینات دوره‌ای متوجه این عارضه شایع می‌شود.
عقب‌نشینی لثه یکی از مشکلات شایع دندانپزشکی است که برخی افراد بدون این‌که خودشان متوجه شوند دچار آن می‌شوند. شاید در ابتدا از لحاظ ظاهری تغییری در لثه ایجاد نشود اما در بلندمدت علاوه بر شکل ظاهری ناپسند دندان‌ها، عاملی برای بیماری‌های دهان و دندان به‌شمار می‌آید.
اگر شما به تحلیل لثه خود اهمیت ندهید، احتمال وارد شدن آسیب به فک استخوان و از دست دادن دندان‌ها وجود دارد. از همین‌رو توصیه می‌شود معاینات دوره‌ای منظم نزد دندانپزشک را جدی بگیرید. با ما همراه باشید تا در این مقاله از مجله درمانکده ضمن پرداختن به علت و علائم تحلیل‌رفتن لثه، راه‌کارهای درمان خانگی و پزشکی آن را مورد بررسی قرار دهیم.
فهرست محتوا:
تحلیل لثه برای چیست؟
تحلیل یا عقب‌نشینی لثه به زبان ساده حالتی است که بافت اطراف دندان شما به‌دلیل فرسودگی از بین رفته یا عقب می‌رود. عقب‌نشینی لثه به مرور زمان و بسیار آهسته رخ می‌دهد و در این حالت ریشه دندان‌های شما قابل مشاهده هستند. این عارضه اغلب توسط دندانپزشک در معاینات دوره‌ای تشخیص داده می‌شود اما در صورت پیشرفت سریع تحلیل لثه می‌توانید وجود یک شکاف را بین خط لثه و دندان‌ها مشاهده کنید.
آیا کودکان دچار عقب‌نشینی لثه می‌شوند؟
تحلیل لثه در کودکان در سن ۷ سالگی یک پدیده طبیعی است. این عارضه در بزرگسالان نتیجه شرایط پزشکی و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است اما کودکان زمانی که به سن افتادن دندان‌های شیری می‌رسند ممکن است به‌دلیل درآمدن دندان‌های اصلی در جای نامناسب دچار عقب‌نشینی لثه شوند.
علائم عقب‌نشینی لثه را بشناسید!
تحلیل لثه و حساسیت دندان مهمترین نشانه‌ای است که بیماران گزارش کرده‌اند. دیگر علائم تحلیل لثه عبارت‌اند از:
- تورم یا قرمزی لثه
- لق و شل شدن دندان‌ها
- خونریزی لثه با مسواک زدن دندان‌ها
- خونریزی لثه پس از خوردن غذاهای سفت
- بلندتر دیده شدن دندان‌ها
علل تحلیل لثه
عوامل موثر در بروز عقب‌نشینی لثه عبارت‌اند از:
- سابقه خانوادگی
- تغییرات هورمونی مانند بارداری
- شیوه غلط مسواک زدن
- بیماری‌های پریودنتال
- مشکل ساختاری دندان‌ها (کجی و نامرتب بودن)
- عدم مراقبت صحیح از دندان‌ها
- دندان‌قروچه
- مصرف دخانیات و سیگار کشیدن
در صورت لزوم می توانید با دکتر دندانپزشک آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: درمان عفونت لثه چگونه است؟
انواع عقب‌نشینی لثه
انواع تحلیل لثه شامل موارد زیر می‌شود:
۱. تحلیل لثه بعد از ایمپلنت
عقب‌نشینی لثه پس از ایمپلنت در برخی افراد رخ می‌دهد. اگر این عارضه موقع انجام فرآیند ایمپلنت اتفاق بیفتد شما درد بسیار شدیدی احساس می‌کنید. از طرفی به‌دلیل دیده شدن بست‌های فلزی ایمپلنت ظاهری ناپسند شکل می‌گیرد. اگر بعد از ایمپلنت عقب‌‌نشینی‌لثه رخ دهد احتمال شکسته شدن ایمپلنت وجود دارد که در این صورت باید تحلیل‌لثه درمان شود یا کاشت مجدد ایمپلنت انجام دهید.
۲. تحلیل لثه دندان روکش‌شده
اگر عقب‌نشینی لثه اطراف بافت دندان‌های روکش‌شده رخ دهد به‌دلیل بیرون ماندن بخشی از ریشه دندان، شما حساسیت شدیدی احساس می‌کنید. معمولا شیوه غلط مسواک زدن (بیش از حد سفت مسواک زدن) باعث تحلیل لثه و حساسیت دندان روکش‌دار می‌شود.
گاهی‌اوقات روکش‌های نامناسب برای دندان باعث ایجاد این عارضه می‌شوند. اگر دندانپزشک شما مهارت کافی برای نصب روکش روی دندان نداشته باشد به مرور زمان باعث ایجاد ناراحتی لثه و عقب‌نشینی آن خواهد شد.
۳. تحلیل لثه در ارتودنسی
ارتودنسی می‌تواند شما را از اکثر بیماری‌های دهان و دندان دور نگه دارد. اما احتمال عقب‌نشینی لثه پس از انجام ارتودنسی وجود دارد. از همین‌رو نحوه انجام آن توسط یک دکتر دندانپزشک باتجربه بسیار مهم است تا به مرور زمان منجر به پس‌روی لثه نشود.
از طرفی مراقبت‌های بعد از ارتودنسی مانند رعایت بهداشت دهان و مسواک زدن به پیشگیری از این عارضه کمک می‌کند. در صورت وجود مشکلی در لثه قبل از انجام ارتودنسی ابتدا باید آن را درمان کنید.
۴. تحلیل رفتن لثه بعد از کشیدن دندان
بعد از کشیدن دندان لثه‌ها عقب‌نشینی می‌کنند و ممکن است نتوان برخی از عملیات دندانپزشکی را روی آن انجام داد. از همین‌رو دندانپزشکان توصیه می‌کنند اگر قصد انجام ایمپلنت یا کاشت دندان دارید باید پس از گذشت مدت کوتاهی و قبل از تحلیل‌رفتن کامل لثه آن را انجام دهید. بهترین راه‌کار برای جلوگیری از عقب‌نشینی کامل لثه بعد از کشیدن دندان، ایمپلنت است.
۵. تحلیل لثه و استخوان فک
زمانی که تراکم استخوان فک کاهش پیدا کند، اصطلاحا به آن پوکی یا تحلیل استخوان فک می‌گویند. نتیجه این عارضه عدم کارایی و استحکام لازم استخوان فک خواهد بود که منجر به عقب‌نشینی لثه و بروز عفونت دندان می‌شود.
عوارض عقب‌نشینی لثه
از خطرات تحلیل لثه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب و عفونت لثه
- ایجاد حفره و فاصله بین لثه و دندان
- پوسیدگی ریشه دندان
- احساس درد و حساسیت در دندان
- لق شدن دندان‌ها
- تغییر شکل دندان‌ها
- بوی بد دهان
آیا تحلیل لثه درمان می‌شود؟
اگر لثه شما دچار عقب‌نشینی شود برای درمان نیاز به اقدامات پزشکی دارید زیرا بافت لثه مانند پوست بدن خودبه‌خود ترمیم نمی‌شود و رشد مجدد ندارد. زمانی که پس‌روی لثه در مراحل اولیه باشد می‌توان آن را با ارتودنسی، باندینگ دندان یا سایر روش‌های غیر جراحی درمان کرد. بهترین راه درمان تحلیل لثه شامل موارد زیر است:
دهانشویه
دهانشویه یکی از راه‌کارهای درمان عقب‌نشینی لثه محسوب می‌شود. بهترین دهانشویه برای تحلیل لثه حاوی پراکسید هیدروژن است که با شستشوی دهان و دندان از رشد باکتری‌هایی که باعث بیماری لثه و پس‌روی آن می‌شوند، جلوگیری می‌کند.
جرم‌گیری
اگر هنوز شدت عقب‌نشینی لثه زیاد نشده باشد، دندانپزشک از روش جرم‌گیری دندان استفاده می‌کند. این روش بهبود تحلیل لثه غیر تهاجمی خواهد بود و کمک می‌کند پس‌روی لثه بدون جراحی، برش، بخیه و دوره نقاهت طولانی برطرف شود.
در پروسه جرم‌گیری دندان هر نوع پلاک و تارتار ایجاد شده روی دندان یا ریشه تمیز خواهد شد تا از تجمع مجدد باکتری خودداری شود.
بهداشت دهان و دندان
در برخی موارد پس‌روی لثه بسیار جزئی است. اگر دندانپزشک علت ایجاد آن را عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان تشخیص دهد، گزینه‌های نخ دندان، استفاده از بهترین خمیردندان برای تحلیل لثه (خمیردندان مخصوص دندان‌های حساس) و شیوه درست مسواک زدن را پیشنهاد خواهد داد.
بهترین دارو برای تحلیل لثه چیست؟
اگر شدت باکتری‌های موجود در ریشه دندان زیاد باشد، دندانپزشک با تجویز آنتی‌بیوتیک آن را درمان خواهد کرد. یکی‌دیگر از داروهای مفید برای پس‌روی لثه ژل دهانی حاوی اسید هیالورونیک است که علاوه بر بهبود تحلیل لثه باعث کاهش درد آن خواهد شد.
بیشتر بدانید: بریج دندان چیست؟
تحلیل لثه درمان خانگی دارد؟
جدول زیر بهترین راه‌کارهای بهبود خانگی این عارضه را نشان می‌دهد:
| شیوه درمان | توضیحات |
| درمان تحلیل لثه با زردچوبه | این ماده حاوی کورکومین با خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است. ژل زردچوبه به التهاب و پلاک ایجادکننده پس‌روی لثه کمک می‌کند. |
| درمان تحلیل‌لثه با نارگیل | روغن نارگیل برای از بین بردن بیماری‌های لثه و باکتری دندان‌ها بسیار مفید است. |
| درمان تحلیل لثه با عسل | عسل از تجمع باکتری در لثه که عامل مهمی در عقب‌نشینی آن است، جلوگیری می‌کند. |
روش های جلوگیری از تحلیل لثه
رعایت بهداشت دهان و دندان بهترین راه‌کار پیشگیری تحلیل لثه است. دیگر اقدامات مناسب برای جلوگیری از تحلیل لثه عبارت‌اند از:
- استفاده از نخ دندان و حداقل روزی ۲ بار مسواک زدن
- رعایت رژیم غذایی سالم
- انتخاب سبک زندگی سالم با عدم مصرف دخانیات
- انجام معاینات دوره‌ای منظم نزد دندانپزشک باتجربه
- استفاده از مسواک‌های نرم
- درمان مشکلات دندانی مانند دندان‌قروچه یا دندان‌های نامرتب
- پیگیری تغییرات قابل مشاهده دندان و لثه
- رعایت شیوه صحیح مسواک زدن (پرهیز از مسواک زدن سریع و خشن)
بیشتر بدانید: ارتودنسی دندان چیست؟
راهنمای مراجعه به پزشک
تحلیل لثه به معنی عقب‌نشینی آن و نمایان شدن ریشه دندان‌ها است. عدم درمان به‌موقع پس‌روی لثه می‌تواند در بلندمدت باعث حساسیت دندان و بروز مشکلات جدی در استخوان فک شود. بنابراین انتخاب یک دندانپزشک ماهر و باتجربه برای معاینات دوره‌ای منجر به تشخیص به‌موقع این عارضه خواهد شد. شما می‌توانید از سیستم نوبت‌دهی آنلاین درمانکده برای دریافت وقت معاینه حضوری نزد دندانپزشکان این سایت استفاده کنید. همچنین امکان مشاوره تلفنی با بهترین دندانپزشک درمانکده برای شما فراهم شده است.
سوالات متداول
بله، این عارضه باعث می‌شود ریشه دندان در تماس با غذا و بزاق قرار بگیرد که در بلندمدت منجر به حساسیت و افزایش خطر پوسیدگی دندان خواهد شد. نتیجه این خطرات درد شدید و آزاردهنده است.
حساسیت لثه و دندان‌ها رایج‌ترین نشانه عقب‌نشینی لثه هستند.
این عارضه در هر سنی رخ می‌دهد اما بزرگسال بالای ۶۵ سال حداقل یک دندان خود را به‌همین دلیل از دست می‌دهند. سیگاری‌ها، مصرف‌کنندگان دخانیات و آن‌هایی که دارای عامل ژنتیکی هستند، در معرض خطر قرار دارند.
تغییرات هورمونی در این دوره اغلب باعث بیماری پریودنتال می‌شود. از همین‌رو باکتری‌های ناشی از این بیماری پوسیدگی دندان را در بارداری افزایش می‌دهند که در صورت عدم درمان و پیگیری به‌موقع می‌تواند منجر به عقب‌نشینی لثه شود.
منبع: medicalnewstoday | clevelandclinic
