باد شکم از چیست؟ ۱۸ راه برای کاهش تولید گاز در دستگاه گوارش

به دام افتادن گاز در دستگاه گوارش باعث نفخ، درد، کرامپ و تورم می‌شود. وجود گاز در دستگاه گوارش خطرناک نیست. اما بعضی عوامل مثل یبوست، مصرف غذاهای محرک و.. ممکن است تولید گاز را بیش از حد افزایش دهند. در این مقاله از مجله درمانکده علت باد شکم را بررسی می‌کنیم و راه‌کارهای حل این مشکل را با شما به اشتراک می‌گذاریم. با ما همراه باشید.

علت باد شکم

از مهم‌ترین دلایل بروز این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. بلع هوا (آئروفاژی)

بلع هوا در مقادیر کم اجتناب‌ناپذیر است، اما احتمال دارد تحت تاثیر بعضی عوامل افزایش یابد. این عوامل که از آن‌ها به عنوان علت باد معده زیاد نام برده می‌شود عبارت‌اند از:

• خوردن یا آشامیدن با سرعت زیاد یا خوب نجویدن غذا
• جویدن آدامس
• سیگار کشیدن
• مکیدن اقلام مختلف مانند سر مداد یا آبنبات سفت
• اضطراب

۲. مصرف غذاهای تولیدکننده گاز

گاز زمانی تولید می‌شود که باکتری‌های روده بزرگ اقدام به تجزیه غذاهای هضم‌نشده می‌کنند. بعضی از غذاها بیشتر از سایرین در ایجاد گاز نقش دارند. از این غذاها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام، سوربیتول و مالتیتول
• سبزیجات چلیپایی از جمله کلم بروکلی و گل کلم
• محصولات لبنی
• حبوبات

بیشتر بدانید:آناتومی‌ روده چیست و عملکرد آن چگونه است؟

 ۳. مشکلات پزشکی

وجود گاز در دستگاه گوارش یک مشکل پزشکی محسوب نمی‌شود، اما بعضی از بیماری‌ها می‌توانند باعث تولید گاز اضافی شوند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:

• عدم تحمل لاکتوز (ناتوانی در هضم قند شیر)
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• بیماری التهابی روده (IBD)
• سوء جذب (ناتوانی در جذب مواد مغذی)
• سوء هاضمه (ناتوانی در هضم صحیح مواد مغذی)
• یبوست
• بیماری سلیاک (عدم تحمل گلوتن)
• گاستروانتریت (عفونت معده یا روده)
• رشد بیش از حد باکتری‌های طبیعی در روده کوچک

بیشتر بدانید:علت باد شکم زیاد در مردان چیست؟

علت باد شکم قبل از پریودی چیست؟

ورم شکم در پریودی مشکل شایعی است که بسیاری از زنان با آن مواجه می‌شوند. علت این عارضه به تغییر سطح هورمون‌های جنسی (استروژن و پروژسترون) نسبت داده می‌شود.

درمان باد شکم

اکنون که با علت باد شکم زیاد در مردان و زنان آشنا شدید، باید در مورد راه‌های غلبه بر این مشکل اطلاعات کسب کنید. انتخاب بهترین درمان برای باد شکم با توجه به علت بروز آن انجام می‌شود. اگر این مشکل به یک بیماری جدی مربوط نباشد، احتمالا با راه‌کارهای خانگی برطرف می‌شود.

۱. خارج کردن گاز از دستگاه گوارش

نگه داشتن گاز می‌تواند باعث نفخ، ناراحتی و درد شود. ساده‌ترین راه برای جلوگیری از این علائم این است که در صورت امکان گاز را خارج کنید.

۲. اجابت مزاج

اجابت مزاج علائم ناشی از گاز را تسکین می‌دهد و احتمال ابتلا به باد شکم بد بو را به حداقل می‌رساند. چون دفع مدفوع باعث آزاد شدن گاز محبوس‌شده در روده می‌شود.

بیشتر بدانید:اسپاسم روده؛ آیا بهترین راه درمان آن را می‌دانید؟

اگر یبوست دارید و نمی‌توانید این مشکل را با راه‌کارهای خانگی برطرف کنید، از داروهای بدون نسخه کمک بگیرید. البته بعضی از افراد نباید خودسرانه به سراغ این محصولات بروند. برای مثال، اگر باد شکم بعد از زایمان طبیعی یا سزارین به یبوست مربوط باشد، باید نظر پزشک را درباره فواید و عوارض احتمالی داروهای بدون نسخه جویا شوید. چون ممکن است بعضی از آن‌ها روی فرزند شیرخوار شما تاثیر منفی داشته باشند.

۳. کاهش سرعت غذا خوردن

سریع غذا خوردن باعث ورود هوا به داخل دستگاه گوارش می‌شود که این می‌تواند باد معده و روده را تشدید کند. از این‌رو توصیه می‌شود دور میز همراه با دیگران غذا بخورید و هر لقمه را ۳۰ بار بجوید. خوب جویدن غذا به هضم آن کمک می‌کند و احتمال بروز مشکلات گوارشی مثل نفخ معده و سوء هاضمه را کاهش می‌دهد.

بیشتر بخوانید:علت باد شکم زیاد در زنان چیست؟

۴. پرهیز از جویدن آدامس

جویدن آدامس باعث بلع هوا و گیر افتادن آن در دستگاه گوارش می‌شود. از سوی دیگر، آدامس‌های بدون قند به دلیل داشتن شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است باعث نفخ و تولید گاز شوند.

بیشتر بدانید:انتروپاتی چیست؟ آسیب‌های روده‌ای که دردساز هستند!

۵. اجتناب از نوشیدن مایعات با نی

استفاده از نی هم باعث بلع هوا می‌شود. به همین دلیل، بهتر است مایعات را با استفاده از لیوان و به صورت جرعه‌جرعه بنوشید.

۶. ترک سیگار

تحقیقات نشان می‌دهد که بین سیگار کشیدن و مشکلات گوارشی از جمله نفخ روده ارتباط وجود دارد. همچنین سیگار کشیدن باعث بلع هوا می‌شود که این موضوع میزان گاز را افزایش می‌دهد. بنابراین ترک سیگار یا اجتناب از مصرف آن در جلوگیری از باد شکم نقش مهمی دارد.

۷. حذف نوشیدنی‌های گازدار

بعضی از نوشیدنی‌ها از جمله نوشابه و آب گازدار می‌توانند گاز معده را افزایش دهند که این باعث نفخ و درد می‌شود.

۸. حذف غذاهای محرک

گاهی‌اوقات علت زیاد بودن باد شکم در زنان و مردان به مصرف غذای محرک مثل حبوبات یا کلم مربوط می‌شود. برای شناسایی این غذاها توصیه می‌شود هر آنچه که در طول روز مصرف می‌کنید را بنویسید. به یاد داشته باشید که بعضی از غذاهای محرک حاوی مواد مغذی ضروری هستند؛ بنابراین به جای حذف کامل این غذاها بهتر است فقط مصرف آن‌ها را کاهش دهید.

۹. دمنوش‌ گیاهی

بعضی از دمنوش‌های گیاهی به هضم غذا و کاهش باد شکم کمک می‌کنند. معمولا این دمنوش‌ها حاوی ترکیبات زیر هستند:

• رازیانه
• بابونه
• زنجبیل
• نعناع فلفلی

۱۰. دانه رازیانه

مردم در سراسر جهان از دانه رازیانه برای رفع مشکلات گوارشی از جمله نفخ و معده‌درد استفاده می‌کنند. بعضی از تحقیقات حیوانی نشان داده‌اند که این ماده از پوشش دستگاه گوارش محافظت می‌کند.

شما می‌توانید دانه‌های رازیانه را بجوید یا آن‌ها را به انواع غذاها مثل سالاد و خورش اضافه کنید. با این حال، به یاد داشته باشید که تحقیقات کافی در مورد اثربخشی یا بی‌خطر بودن این دانه‌ها وجود ندارد.

۱۱. مکمل نعناع

بعضی از افراد برای رفع مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست و باد شکم از کپسول‌های روغن نعناع استفاده می‌کنند. بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که این محصولات ممکن است کمک‌کننده باشند، اما برای نتیجه‌گیری قطعی باید مطالعات بیشتری انجام شود.

همیشه کپسول‌های انتریک کوتد (دارای پوشش روده‌ای) را انتخاب کنید. چون سایر کپسول‌ها خیلی سریع در دستگاه گوارش حل می‌شوند که این می‌تواند به سوزش سر دل منجر شود.

نعناع از جذب آهن جلوگیری می‌کند؛ بنابراین نباید مکمل آن را همراه با مکمل آهن مصرف کرد. به‌علاوه، ذکر این نکته ضروری است که این محصول ممکن است برای افراد مبتلا به کم‌خونی مناسب نباشد.

بیشتر بدانید:ایلئوس چیست؟ نقص در حرکت روده را باید به موقع درمان کنید

۱۲. روغن میخک

روغن میخک به طور سنتی برای درمان مشکلات گوارشی از جمله نفخ، گاز و سوء هاضمه استفاده می‌شود. شواهد کافی برای نشان دادن اثربخشی یا بی‌خطر بودن این ماده برای درمان نفخ وجود ندارد، اما در بعضی از تحقیقات مشاهده شده است که می‌تواند با زخم‌های گوارشی مبارزه کند.

مصرف روغن میخک بعد از صرف غذا باعث افزایش آنزیم‌های گوارشی و کاهش میزان گاز در روده می‌شود.

۱۳. گرمادرمانی

قرار دادن کیسه آب گرم یا پد حرارتی روی شکم با تسکین علائم نفخ همراه است. گرما عضلات روده را شل می‌کند و باعث حرکت گاز در روده می‌شود. همچنین می‌تواند احساس درد را کاهش دهد.

۱۴. سرکه سیب

محققان با انجام یک مطالعه متوجه شدند که سرکه سیب ممکن است به کنترل سوء هاضمه و نفخ کمک کند. برای امتحان کردن این روش، یک قاشق غذاخوری سرکه را به یک لیوان آب اضافه کنید و قبل از غذا بنوشید. به یاد داشته باشید که بعد از انجام این کار باید دهان خود را با آب بشویید؛ چون سرکه می‌تواند باعث فرسایش مینای دندان شود.

بیشتر بدانید:متاپلازی روده‌ای معده؛ علائم، پیشگیری، علت و درمان بیماری

۱۵. پروبیوتیک

اگر از مشکل باد شکم با صدای بلند رنج می‌برید، توصیه می‌کنیم از مکمل‌های پروبیوتیک استفاده کنید. این محصولات باعث افزایش باکتری‌های مفید روده می‌شوند و از بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ جلوگیری می‌کنند.

مکمل‌های پروبیوتیک حاوی سویه‌های مختلفی از باکتری هستند. برای اینکه مشخص شود کدام سویه‌ها برای درمان نفخ و گاز روده گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شوند، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

۱۶. ورزش

ورزش با شدت متوسط از جمله پیاده‌روی به دفع گاز از بدن کمک می‌کند. یوگا هم برای همه افراد به خصوص زنان گزینه مناسبی محسوب می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که یوگا به درمان نفخ بعد از سزارین یا زایمان طبیعی کمک می‌کند. البته زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند باید در مورد بهترین زمان شروع ورزش با پزشک مشورت کنند.

۱۷. تنفس عمیق

تنفس عمیق روی سیستم عصبی خودمختار تاثیر مثبت دارد. به این ترتیب، ممکن است برای عملکرد دستگاه گوارش هم مفید باشد. با این حال، این راه‌کار برای همه موثر نیست. چون بلع بیش از حد هوا می‌تواند حجم گاز را در روده افزایش دهد.

۱۸. داروهای بدون نسخه

داروهای بدون نسخه به شما کمک می‌کنند که به سرعت از شر باد شکم و مشکلات مرتبط با آن خلاص شوید. یکی از داروهای محبوب سایمتیکون است که با نام‌های تجاری مختلف در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد.

زنانی که از باد شکم در هفته اول بارداری و بعد از آن رنج می‌برند، باید قبل از امتحان کردن سایمتیکون با پزشک مشورت کنند. این توصیه در مورد زنان شیرده و افرادی که دارو مصرف می‌کنند هم صدق می‌کند. همچنین اگر می‌خواهید از دارو برای درمان نفخ نوزاد استفاده کنید، توصیه می‌شود از متخصص اطفال بخواهید که مناسب‌ترین محصول را به شما معرفی کند.

کلام پایانی

معمولا راه‌کارهای خانگی و داروهای بدون نسخه به رفع باد شکم کمک می‌کنند. اما کسانی که دچار درد مداوم و شدید هستند یا علائم دیگری مثل اسهال، یبوست، تب، خونریزی از مقعد و کاهش وزن ناخواسته را تجربه می‌کنند باید نزد دکتر گوارش بروند.

برای صحبت کردن با دکتر گوارش می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید. در درمانکده علاوه بر سیستم نوبت‌دهی حضوری، امکان اخذ نوبت برای مشاوره آنلاین با متخصص گوارش فراهم شده است.

سوالات متداول

منابع: verywellhealth, medicalnewstoday