آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید) چیست؟

آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید) مقدار TSH در خون را اندازه ­گیری می ­کند. این هورمون توسط غده هیپوفیز تولید می­ شود که در قاعده مغز واقع شده است و مسئولیت تنظیم مقدار هورمون­ های ترشح ­شده توسط تیروئید را برعهده دارد. برای انجام آزمایش های تیروئید در محل درخواست بدهید.

تیروئید یک غده کوچک و پروانه ­ای­ شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. تیروئید غده مهمی است که سه هورمون اولیه را تولید می­ کند:

• تری یدوتیرونین (T3)
• تیروکسین (T4)
• کلسی­تونین

تیروئید تعداد زیادی از فعالیت­ های مختلف بدن (از جمله متابولیسم و رشد) را از طریق ترشح این سه هورمون کنترل می ­کند.

اگر غده هیپوفیز مقدار TSH بیشتری تولید کند، غده تیروئید هورمون ­های بیشتری را ترشح خواهد کرد. بدین ترتیب این دو غده با یکدیگر کار می­ کنند تا مقدار مناسب هورمون­ های تیروئید تولید گردد. با این وجود، اگر این سیستم مختل گردد ممکن است تیروئید شما هورمون ­های بسیار کمتر یا بیشتری تولید کند.

بیشتر بخوانید: کم‌کاری تیروئید در کودکان و هرآنچه که باید بدانید

آزمایش TSH معمولا برای تعیین عامل اصلی مقدار غیرطبیعی هورمون تیروئید انجام می ­شود. همچنین این آزمایش به منظور غربال­گری غده تیروئید کم­کار یا پرکار نیز به کار می ­رود.

بهترین پزشکان غدد شما با اندازه ­گیری مقدار TSH در خون می­تواند عملکرد غده تیروئید را ارزیابی نماید.

چرا آزمایش هورمون محرک تیروئید انجام می­ شود؟

اگر دارای نشانه­ های اختلال تیروئید باشید ممکن است دکتر فوق تخصص غدد از شما بخواهد که آزمایش TSH انجام دهید. بیماری های تیروئید را می­توان بر اساس کم­کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید دسته ­بندی نمود. همچنین شما می توانید از طریق مشاوره آنلاین با پزشک غدد به ویزیت خود رسیدگی کنید.

کم­ کاری تیروئید

کم­کاری تیروئید وضعیتی است که در آن غده تیروئید هورمون­ های بسیار کمی تولید م ی­کند و باعث کند شدن متابولیسم می­ شود. نشانه­ های کم­کاری تیروئید شامل خستگی، ضعف و مشکل در تمرکز کردن می ­باشد. برخی از شایع ­ترین عوامل کم­ کاری تیروئید عبارت­ اند از:

بیشتر بخوانید : علائم دیابت در مردان چیست؟ + راهنمایی کامل

• تیروئیدیت هاشیموتو. یک بیماری خودایمنی است که باعث می­ شود بدن به سلول­ های تیروئید حمله کند. در نتیجه تیروئید نمی­ تواند مقدار هورمون­ کافی را تولید نماید. این بیماری همیشه نشانه­ دار نیست و بنابراین می­ تواند طی چندین سال پیشرفت کند پیش از آنکه آسیب قابل توجهی وارد نماید.
• تیروئیدیت یا التهاب غده تیروئید. غالبا توسط یک عفونت ویروسی یا یک اختلال خودایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو ایجاد می­ شود. این وضعیت در تولید هورمون تیروئید اختلال ایجاد کرده و نهایتا به کم­ کاری تیروئید منجر می­ شود.
• تیروئیدیت پس از زایمان. شکل موقتی تیروئیدیت است که ممکن است در برخی زنان پس از زایمان رخ دهد.
• تیروئید از ید برای تولید هورمون ­ها استفاده می ­کند. کمبود ید می­ تواند به کم ­کاری تیروئید منجر شود. در ایالات متحده، کمبود ید به علت مصرف نمک یددار بندرت رخ می­ دهد، ولی در برخی از دیگر نقاط جهان شایع ­تر است.

بیشتر بدانید: بیماری ندول تیروئید چست؟

پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید وضعیتی است که در آن غده تیروئید بیش­ ازحد هورمون تولید می­ کند و باعث افزایش سرعت متابولیسم می ­شود. نشانه­ های پرکاری تیروئید شامل افزایش اشتها، اضطراب و اختلالات خواب می ­باشد. برخی از شایع­ترین عوامل پرکاری تیروئید عبارت­ اند از:

• بیماری گریوز. یک اختلال شایع است که در آن غده تیروئید بزرگ می­ شود و هورمون­ های زیادی تولید می­ کند. این بیماری دارای نشانه ­های مشابهی با پرکاری تیروئید بوده و اغلب در ایجاد پرکاری تیروئید نقش دارد.
• تیروئیدیت نهایتا به کم­ کاری تیروئید منجر می ­شود ولی در کوتاه­ مدت می­تواند سبب ایجاد پرکاری تیروئید نیز شود. این وضعیت ممکن است زمانی رخ دهد که التهاب تیروئید موجب ترشح بیش ­ازحد و هم زمان هورمون­ ها شود.
• وجود مقادیر بسیار زیاد ید در بدن می تواند باعث فعالیت بیش ­ازحد تیروئید شود. معمولا این وضعیت در نتیجه ­مصرف مداوم داروهای حاوی ید رخ می ­دهد. این داروها شامل برخی از شربت­ های سرفه و همچنین آمیودارون می ­شود که برای درمان آریتمی قلبی به کار می­ رود.
• ندول­ های تیروئید. توده­ های خوش­ خیمی هستند که گاهی بر روی تیروئید شکل می ­گیرند. هنگامی که اندازه این توده ­ها شروع به افزایش می­ کند، ممکن است فعالیت بیشتری از خود نشان داده و تیروئید شروع به تولید بیش ­ازحد هورمون­ ها نماید.

بیشتر بخوانید : انواع آزمایش های هورمون رشد

چگونه برای آزمایش هورمون محرک تیروئید آماده شویم؟

آزمایش TSH به آمادگی خاصی نیاز ندارد. با این وجود در صورت مصرف داروهایی که ممکن است دقت آزمایش TSH را تحت تاثیر قرار دهند، پزشک خود را مطلع نماید. برخی از داروهایی که می­تواند آزمایش TSH را تحت تاثیر قرار دهند عبارت ­اند از:

• آمیودارون
• دوپامین
• لیتیوم
• پردنیزول
• یدید پتاسیم

ممکن است نیاز باشد تا پیش از آزمایش از مصرف این داروها خودداری نمایید. با این وجود، بدون دستور پزشک مصرف داروهای خود را قطع نکنید.

بیشتر بخوانید : تاثیر غده تیروئید روی میزان کلسترول

آزمایش هورمون تحرک تیروئید چگونه انجام می­شود؟

در آزمایش TSH مقداری خون به عنوان نمونه گرفته می ­شود. معمولا از ورید ساعد برای خون­ گیری استفاده می­ شود.

نمونه گیر مراحل زیر را انجام می دهد:

1. ابتدا ناحیه خون­ گیری را با محلول ضدعفونی­ کننده تمیز می­ کند.
2. سپس یک کش به دور بازوی شما می­ بندد تا رگ ­های شما برجسته شده و یافتن آن­ ها ساده ­تر گردد.
3. پس از یافتن یک ورید، سوزنی را به آن وارد نموده و خون از طریق سوزن به یک لوله یا شیشه کوچک متصل به سوزن وارد می­ شود.
4. پس از گرفتن مقدار خون کافی، سوزن را بیرون آورده و محل خون­ گیری را با یک باند می ­پوشاند تا از خون­ریزی جلوگیری نماید.

کل این مرحله تنها چند دقیقه طول می­ کشد. نمونه خون برای تجزیه­ و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می­ شود. پس از دریافت نتیجه آزمایش و مراجعه به پزشک، وی در مورد نتایج و معنی آن­ ها با شما صحبت خواهد کرد.

بیشتر بخوانید : آزمایش T4 ؛ کاربرد، نحوه انجام و نتایج آزمایش

بیشتر بخوانید: آزمایش تیروئید چیست؟

تفسیر نتایج آزمایش هورمون محرک تیروئید چیست؟

مقدار طبیعی TSH بین mIU/L 4/0 و mIU/L 0/4 است. اگر به علت یک اختلال تیروئیدی تحت درمان هستید، محدوده طبیعی به صورت mIU/L 0/3-5/0 می ­باشد.

مقادیر بالاتر از این بازه معمولا نشان­ده دهنده کم ­کاری تیروئید است. اگر غده تیروئید هورمون­ های کافی تولید نمی ­کند، غده هیپوفیز برای تحریک غده تیروئید TSH بیشتری ترشح می ­کند.

مقادیر کمتر از این بازه به معنای پرکاری تیروئید است. در صورت تولید بیش­ ازحد هورمون­ ها توسط غده تیروئید، غده هیپوفیز TSH کمتری ترشح می­ کند.

بسته به نتایج آزمایش، ممکن است پزشک فوق تخصص غدد برای تایید تشخیص بیماری آزمایش ­های بیشتری را تجویز نماید.