سرطان تیروئید، رشد غیر طبیعی سلول‌های غده تیروئید است. این عارضه در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی‌کند اما در صورت پیشرفت بیماری، با تغییر صدا، تورم گردن و مشکل در بلع ظاهر می‌شود.
تیروئید بخش از غدد درون‌ریز بدن است که به شکل غده پروانه‌ای در قاعده گردن قرار دارد. این غده با ترشح هورمون‌های مهم، نقش اساسی در عملکرد بدن مانند فشار خون، ضربان قلب، دمای بدن، متابولیسم و وزن ایفا می‌کند. سرطان تیروئید می‌تواند به ۲ شکل خوش‌خیم و بدخیم ایجاد شود که هر یک انواع مختلفی دارند. این بیماری در زنان نسبت به مردان بیشتر شایع است و می‌توان خطر ابتلا به آن را در دوران بارداری و یک سال اول بعد از زایمان بسیار بالا دانست. خوشبختانه سرطان تیروئید در اغلب موارد به روش‌های مختلف درمان پاسخ می‌دهد و فرد بهبودی کامل پیدا می‌کند.
اگر شما هم به تازگی تغییراتی همچون ورم و برجستگی در گردن خود مشاهده کرده‌اید، در این مقاله از مجله درمانکده همراه ما باشید تا علت، علائم و روش تشخیص سرطان غده تیروئید را بررسی کنیم.
فهرست محتوا:
سرطان تیروئید چیست؟
سرطان تیروئید (Thyroid Cancer) باعث تکثیر و رشد سلول‌های غیر طبیعی در غده تیروئید می‌شود. غده تیروئید در نزدیکی نای (پایه گردن) قرار دارد و از ۲ لوب تشکیل شده که ظاهری شبیه به پروانه ایجاد می‌کنند. به طور عادی غده تیروئید سالم از روی گردن قابل لمس نیست اما در صورت سرطانی شدن، سلول‌های این غده درون‌ریز جهش پیدا می‌کنند و به شکل تومور فعال خواهند شد.. خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم پزشکی می‌توان این بیماری را با تشخیص به موقع و پیگیری‌های لازم به‌طور کامل برطرف کرد.
بیشتر بدانید: غده تیروئید چیست؟
آیا سرطان تیروئید کشنده است؟
افراد زیادی با تشخیص بیماری تیروئید توسط پزشک، تصور می‌کنند دچار تومور غده تیروئید شده‌اند و این سوال برایشان پیش می‌آید که سرطان تیروئید خطرناک است یا خیر؟ بیماری غدد درون‌ریز مانند تیروئید اغلب به شکل خوش‌خیم بروز پیدا می‌کند که شایع‌ترین نوع آن ندول یا گره‌های تیروئیدی هستند.
درواقع تنها ۵ درصد از توده‌های تیروئیدی به شکل بدخیم ظاهر می‌شوند که آن‌ها هم در صورت تشخیص به موقع و پیگیری‌های مداوم قابل درمان خواهند بود. بنابراین در جواب به این سوال که سرطان تیروئید خطرناک یا کشنده است می‌توان گفت، زمان تشخیص اهمیت زیادی دارد تا پزشک بتواند راه درمان مناسب را انتخاب کند.
انواع سرطان غده تیروئید
این بیماری مانند سایر سرطان‌ها به صورت خوش‌خیم و بدخیم بروز پیدا می‌کند. انواع مختلف تومور غده تیروئید شامل موارد زیر می‌شوند:
سرطان خوش‌خیم غده تیروئید
- بزرگ شدن غده تیروئید: به این وضعیت غده تیروئید، گواتر گفته می‌شود که به ۲ شکل منتشر و گره‌دار بروز پیدا می‌کند.
- ندول تیروئید: ایجاد توده و برجستگی روی غده تیروئید به این نام شناخته می‌شود. در اغلب موارد ندول تیروئید باعث تولید بیش از حد هورمون و بروز پرکاری تیروئید خواهد شد.
سرطان بدخیم غده تیروئید
- سرطان پاپیلاری تیروئید: این نوع تومور بدخیم تیروئید بسیار شایع (حدود ۸۰%) است و با وجود رشد آهسته، شدت گسترش بالایی در غدد لنفاوی گردن دارد.
- تومور فولیکولی تیروئید: دیگر سرطان شایع (حدود ۱۰%) تیروئید است که به دلیل عدم مصرف ید کافی بروز پیدا می‌کند. این نوع سرطان غدد لنفاوی را درگیر نمی‌کند اما احتمال متاستاز به ریه و استخوان‌ها وجود دارد.
- سرطان سلولی هورتل: این نوع تومور غده تیروئید بسیار نادر است اما در صورت بروز، به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد.
علت ابتلا به تومور غده تیروئید
در حال حاضر متخصصان دلیل اصلی فعال شدن سلول‌های خوش‌خیم یا بدخیم در غده تیروئید را نمی‌دانند. اما این دلیل مشخص است که سرطان تیروئید بر اثر جهش ژنتیکی در DNA سلول‌های این غده ایجاد می‌شود. عوامل اثرگذار بر بروز این جهش عبارت‌اند از:
- سابقه خانوادگی
- سابقه بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر) یا ندول تیروئید
- تیروئیدیت (التهاب غده تیروئید)
- بیماری نادر آکرومگالی (ترشح هورمون رشد بیش از حد)
- قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس (مخصوصا در کودکی)
- شاخص توده بدنی بالا (BMI)
- عدم مصرف ید کافی
- سابقه بیماری پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
شما می‌توانید برای دریافت راهنمایی بیشتر و مشاوره آنلاین با دکتر غدد درمانکده در ارتباط باشید.
بیشتر بدانید: آزمایش تیروئید چیست؟
علائم سرطان تیروئید
در اغلب موارد این بیماری در مراحل اولیه بدون هیچ علامتی بروز پیدا می‌کند. درواقع آغاز نشانه‌های تومور تیروئید به معنی پیشرفت بیماری است. با این حال شایع‌ترین علائم اولیه سرطان تیروئید را می‌توان شامل توده غیر معمول، ندول یا تورم در گردن دانست. شما باید با مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، هر چقدر کوچک، سریعا به متخصص غدد مراجعه کنید.
دیگر علائم هشداردهنده سرطان غده تیروئید عبارت‌اند از:
- احساس خستگی
- احساس گیر کردن چیزی در گلو (به معنی بزرگ شدن غده تیروئید)
- احساس درد در گلو
- تورم غدد لنفاوی گردن
- بروز سرفه‌های شدید و مکرر (بدون علت)
بیشتر بدانید: بیماری ندول تیروئید چست؟
علائم تیروئید خطرناک چیست؟
- درد گردن: در بسیاری موارد، درد گردن در قسمت جلویی شروع می‌شود و تا گوش‌ها گسترش می‌یابد.
- تغییر صدا: ممکن است دچار تغییر ناگهانی صدا (خشن شدن صدا) شوید که به دلیل ایجاد توده در تیروئید و آسیب به تارهای صوتی ایجاد می‌شود.
- مشکلات تنفسی: اغلب بیماران مبتلا به این بیماری احساس می‌کنند تنفس آن‌ها از ناحیه نای انجام می‌شود.
- مشکل در بلع: رشد توده در غده تیروئید ممکن است در بلع اختلال ایجاد کند.
در صورت لزوم م توانید با دکتر غدد انلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص غدد مراجعه کنید.
نشانه‌های تومور غده تیروئید در زنان و مردان چگونه است؟
علائم سرطان تیروئید در زنان و مردان معمولا شبیه به یکدیگر است. با این تفاوت که خستگی در زنان بیشتر شایع است و آن‌ها اغلب تغییراتی در پوست، مو و ناخن تجربه می‌کنند. با این حال نشانه‌های ذکر شده در اکثر موارد توسط زنان جدی گرفته نمی‌شوند و آن‌ها را ناشی از افزایش سن، تغییر رژیم غذایی یا استرس زندگی روزمره می‌دانند. علائم سرطان تیروئید در مردان هم اغلب با تغییر صدا و خشن‌تر شدن تارهای صوتی آغاز می‌شود. مردان هم معمولا به این علامت توجه نمی‌کنند و آن را ناشی از عفونت گلو بر اثر سرماخوردگی می‌دانند.
روش تشخیص سرطان تیروئید
زمانی که شما با علائم بیماری تیروئید به متخصص غدد مراجعه کردید، پزشک برای بررسی تورم و احساس توده در گردن، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. در اغلب موارد تشخیص سرطان تیروئید با سونوگرافی تایید خواهد شد. به‌طور کلی آزمایشات مورد نیاز شامل موارد زیر می‌شوند:
| آزمایش خون | بررسی هورمون‌های T۳ ، T۴ و TSH / تشخیص تیروئید کم‌کار یا تیروئید پرکار |
| سونوگرافی | تشخیص توده جامد یا مایع در گردن و بررسی اثرگذاری سرطان بر گره‌های غدد لنفاوی |
| بیوپسی | خارج کردن سلول‌های تیروئید از طریق آسپیراسیون برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی |
| اسکن رادیویی ید | بررسی ید جذب شده توسط غده تیروئید (مقدار ید مطمئن توسط قرص یا تزریق وریدی به غده تیروئید اضافه می‌شود) |
| تصویربرداری MRI یا CT اسکن | تشخیص سرطان و میزان گسترش آن در بدن |
درمان سرطان غده تیروئید
تشخیص زودهنگام، کلید درمان این بیماری است. روش‌های درمانی اغلب بسته به نوع و مرحله سرطان انتخاب می‌شود. امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی تشخیص سرطان‌تیروئید کار دشواری نیست و انواع مختلف آن معمولا به درمان پاسخ خوبی می‌دهند. از همین‌رو طول عمر بیماران سرطان تیروئید پس از تشخیص و درمان به موقع می‌تواند همچون یک فرد عادی و سالم باشد.
معمولا پزشک متخصص غدد برای درمان نوع خوش‌خیم تومور غده تیروئید از روش دارو درمانی استفاده می‌کند. زیرا سرعت رشد و گسترش این نوع تومور بسیار کند است. بنابراین بهترین راه‌کار برای کنترل تومور خوش‌خیم تیروئید، چکاپ ماهانه و نظارت مداوم زیر نظر پزشک متخصص غدد باتجربه و ماهر خواهد بود.
برای درمان سرطان تیروئید روش‌های زیر مورد تایید هستند:
بیشتر بدانید: علائم تیروئید در زنان چیست؟
جراحی
رایج‌ترین روش درمان این نوع سرطان، جراحی است که بسته به اندازه، نوع و شدت گسترش تومور انجام می‌شود. انواع آن شامل موارد زیر است:
- تیروئیدکتومی: به معنی برداشتن تمام یا بیشتر غده تیروئید است.
- لوبکتومی تیروئید: به معنی برداشتن بخشی از غده تیروئید است.
- تحلیل گره لنفاوی: به معنی برداشتن غدد لنفاوی گردن به دلیل گسترش تومور تیروئید است.
ید رادیواکتیو
اگر تومور تیروئید شما از نوعی باشد که احتمال متاستاز (گسترش) به سایر نواحی بدن دارد، از درمان ید رادیواکتیو استفاده می‌کنند. بدین ترتیب سلول‌های تیروئید مخرب که احتمالا بخشی از آن پس از جراحی باقی مانده از بین می‌روند.
برای این کار قرص یا مایعی حاوی دوز بالای ید رادیواکتیو می‌خورید و غده تیروئید ید رادیواکتیو دریافتی را جذب می‌کند. بدین شکل سایر نقاط بدن از برخورد اشعه در امان خواهد ماند.
پرتو درمانی و شیمی درمانی
از این ۲ روش برای متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی در غده تیروئید استفاده می‌کنند. درواقع پرتودرمانی (با ارسال پرتوهای قوی) و شیمی‌درمانی (با تزریق وریدی یا خوراکی داروی مخصوص) سلول‌های سرطانی را می‌کشند.
هورمون‌درمانی
این روش به ۲ منظور استفاده می‌شود:
- جایگزینی هورمون‌ها: وقتی تیروئید شما با جراحی به‌طور کامل برداشته شود، برای جایگزینی هورمون‌های مورد نیاز بدن باید تا پایان عمر داروی هورمون تیروئیدی مصرف کنید. پزشک متخصص غدد دوز مورد نیاز دارو را برای شما تعیین خواهد کرد.
- سرکوب سلول‌های سرطانی تیروئید: با روش هورمون‌درمانی از ترشح هورمون‌هایی که باعث رشد و گسترش تومور در این غده می‌شوند، جلوگیری خواهد شد.
عوارض تومور غده تیروئید
سرطان تیروئید قابل برگشت است. اگر درمان این بیماری موفقیت‌آمیز باشد، باز هم احتمال عود وجود دارد. حتی در برخی بیماران با وجود برداشتن غده تیروئید، احتمال برگشت بیماری به دلیل گسترش سلول‌های سرطانی قبل از جراحی به نقاط دیگر بدن ممکن است.
معمولا تا ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به این عارضه دچار عود بیماری می‌شوند. از این بیماران، حدود ۸۰ درصد عود تومور غده تیروئید را فقط در ناحیه گردن تجربه می‌کنند. ۲۰ درصد دیگر که دچار عود بیماری شده‌اند، سرطان را در اندام‌های زیر تجربه خواهند کرد:
- کبد
- پوست
- ریه
- غدد لنفاوی گردن
- استخوان‌ها
- مغز
راهنمای مراجعه به پزشک
سرطان تیروئید با رشد غیر طبیعی سلول‌ها در غده تیروئید آغاز می‌شود و خوشبختانه انواع مختلف آن در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است. علائم اولیه این بیماری معمولا به صورت آشکار مشخص نیست، بنابراین بهتر است با بروز هر نوع تغییر غیر معمول در گردن و صدا حتما به متخصص غدد مراجعه کنید.
درمانکده با گرد هم آوردن جمعی از بهترین پزشکان متخصص، این امکان را برای شما فراهم کرده تا برای رزرو وقت معاینه به صورت حضوری نزد پزشک مورد نظر خود، از طریق سیستم نوبت‌دهی آنلاین این وب‌سایت اقدام کنید.
سوالات متداول
این بیماری دومین سرطان شایع در زنان باردار است که به دلیل تغییرات هورمونی دچار آن می‌شوند.
احساس تورم یا توده در گردن با سرعت رشد بالا، بروز درد گردن از قسمت جلو و انتشار آن تا گوش‌ها، اختلال در تنفس، مشکل بلع آب دهان یا غذا، خشن شدن صدا و سرفه‌های مداوم که ناشی از سرماخوردگی نیست.
این بیماری در اغلب موارد قابل درمان است، از همین‌رو امید به زندگی بالایی دارد. متخصصان معتقدند بیش از ۹۰ درصد از افراد مبتلا به تومور غده تیروئید، پس از اتمام مراحل درمان بیشتر از ۵ سال عمر می‌کنند.
منبع: webmd | cancer | clevelandclinic
