کبد یکی از اندام‌های حیاتی بدن است که نقش مهمی در تنظیم متابولیسم، تصفیه خون، تولید صفرا، سنتز پروتئین، ذخیره مواد مغذی و ویتامین‌ها دارد. درد کبد معمولا نشان‌دهنده التهاب، عفونت و آسیب‌های کبدی است که باید به دقت تحت بررسی قرار بگیرند. این درد معمولا در ناحیه بالایی شکم، سمت راست احساس میشود و گاهی‌اوقات هشداری برای اختلالات جدی کبد است؛ از همین‌رو نباید دست کم گرفته شود. اهمیت این موضوع ما را بر آن داشت تا در مقاله پیش‌رو از مجله سلامت درمانکده بررسی کنیم درد کبد چگونه دردی است و در کجا احساس میشود. همراه ما باشید.
فهرست محتوا
- درد کبد کجاست؟
- درد کبد چگونه دردی است؟
- درد کبد از کجا شروع میشود؟
- اگر کبد درد کند نشانه چیست؟
- درد کبد پشت کمر نشانه چیست؟
- ارتباط استرس و درد کبد
- آیا درد کبد بعد از خوردن غذا بیشتر میشود؟
- درد کبد بعد از شیمی درمانی نشانه چیست؟
- آیا درد کبد با نفس کشیدن بیشتر میشود؟
- فرق درد کبد با کیسه صفرا
- درد کبد در بارداری نشانه چیست؟
- داروی درد کبد چیست؟
- برای درد کبد چی بخوریم؟
- راهنمای مراجعه به پزشک
- سوالات متداول
درد کبد کجاست؟
کبد بزرگترین عضو داخلی بدن در سیستم گوارش است و یکی از اندام‌های حیاتی به‌شمار می‌آید. این عضو در قسمت بالایی شکم، ناحیه سمت راست و زیر قفسه سینه قرار دارد. به همین دلیل درد کبد در قسمت راست فوقانی شکم احساس میشود و گاهی به شانه سمت راست می‌زند. یکی از نکات کلیدی در تشخیص افتراقی مشکلات کبدی و سایر اندام‌های شکمی مانند کیسه صفرا، توجه به محل درد است. اگر کنجکاوید به طور دقیق‌تر بدانید کبد کجاست، می‌توانید مقاله مرتبط را در درمانکده مطالعه کنید.
درد کبد چگونه دردی است؟
معمولا درد کبد به صورت احساس سنگینی، فشار یا درد مبهم توصیف میشود. اما برخی بیماران گزارش کرده‌اند که درد را با یک ریتم مداوم و ضربان‌دار در ناحیه سمت راست قسمت فوقانی شکم احساس می‌کنند. همچنین این درد می‌تواند همچون چاقویی که نفس را می‌گیرد، بروز کند. شدت درد می‌تواند بسته به آسیب متفاوت باشد. مثلا درد ناحیه بالای سمت راست شکم ناشی از کبد چرب گرید ۲ ممکن است با حرکت یا فشار بیشتر شود. همچنین این احتمال وجود دارد که افراد مبتلا به کبد چرب گرید ۳ درد در ناحیه فوقانی شکم، سمت راست را به صورت مبهم و احساس سنگینی تجربه کنند.
درد کبد از کجا شروع میشود؟
این درد اغلب از ناحیه زیر دنده‌های سمت راست شکم شروع میشود و می‌تواند از خفیف تا متوسط و شدید متغیر باشد. زمانی که آسیب کبدی با تورم همراه شود، درد در تیغه سمت راست شانه و پشت هم احساس میشود. شایع‌ترین مسیر انتشار آن، شانه سمت راست و پشت به سمت کمر است. در برخی موارد، درد می‌تواند به سمت پهلو یا حتی ناحیه راست پایین شکم گسترش یابد. در چنین مواقعی، احتمال اشتباه گرفتن این درد با مشکلات کلیوی و روده‌ای وجود دارد. متخصص گوارش معمولا برای تشخیص منشا اصلی درد، پس از معاینه بالینی به نتایج سونوگرافی و آزمایشات مخصوص نیاز دارد.
اگر کبد درد کند نشانه چیست؟
مشکلات کبدی زیادی منجر به ایجاد درد در این اندام حیاتی بدن می‌شوند و شما آن را در قسمت راست بالای شکم خود احساس می‌کنید. در ادامه شایع‌ترین علل را معرفی می‌کنیم:
- هپاتیت: انواع مختلف هپاتیت ویروسی می‌توانند منجر به ایجاد درد در این اندام حیاتی بدن شوند.
- همانژیوم کبدی: برخی افراد دچار توده‌های خوش‌خیمی در کبد به نام همانژیوم می‌شوند که گاهی با درد مبهم در قسمت راست بالای شکم همراه است. اگر برایتان سوال پیش آمده همانژیوم کبدی چیست، مقاله مرتبط با آن را در درمانکده بخوانید.
- کبد چرب غیر الکلی: تجمع چربی در سلول‌های کبدی باعث التهاب و بزرگ شدن کبد میشود و درد خفیف ایجاد می‌کند. اگرچه تشخیص کبد چرب به آزمایش و سونوگرافی نیاز دارد، اما احساس سنگینی در سمت راست بالای شکم می‌تواند نشانه‌ای برای تشخیص کبد چرب در منزل باشد.
- آبسه کبدی: عفونت موضعی کبد می‌تواند با درد شدید و تب همراه شود.
- تومور و غدد سرطانی کبد: گاهی این عارضه یکی از علائم سرطان کبد و وجود توده در کبد است.
- نارسایی یا سیروز کبدی: سیروز یک مرحله پیشرفته‌تر و شدیدتر از فیبروز است که با علائم سیستمیک همراه میشود. اگر نمی‌دانید فیبروز کبدی چیست، مقاله مرتبط با آن را در درمانکده بخوانید.
- سندرم بود کیاری (Budd-Chiari Syndrome): بیماری نادر کبدی است که به دلیل انسداد وریدهای کبد، موجب درد در این عضو بدن میشود.
- آدنوم کبدی: گاهی‌اوقات احساس درد در کبد به دلیل توده‌های خوش‌خیمی به نام آدنوم ایجاد میشود. اگر نمی‌دانید آدنوم چیست، مقاله مرتبط با آن را در درمانکده بخوانید.
درد کبد پشت کمر نشانه چیست؟
احساس درد در پشت و کمر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و باید حتما توسط پزشک مورد ارزیابی قرار بگیرد. گاهی منشا دردی که از تیغه سمت راست شانه شروع شده و به سمت کمر گسترش یافته، افزایش آنزیم‌های کبدی است. همچنین گاهی شرایط حادتر مانند بزرگی کبد که یکی از علائم از کار افتادن کبد به‌شمار می‌آید، منجر به کشیدگی کپسول اطراف کبد میشود. در این کپسول، پایانه‌های عصبی حساسی وجود دارند که می‌توانند درد را به نواحی دیگر همچون پشت و کمر منتقل کنند.
ارتباط استرس و درد کبد
استرس می‌تواند عملکرد کبد را مختل کند. در واقع، استرس با افزایش تولید هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول، نحوه پردازش چربی‌ها و قند را در کبد تغییر می‌دهد. متخصصان معتقدند، استرس با اثرگذاری بر فعالیت آنزیم‌هایی که در متابولیسم چربی موثر هستند، موجب تجمع چربی در کبد میشود. در چنین شرایطی، احتمال ابتلا به کبد چرب غیر الکلی و سایر مشکلات کبدی افزایش می‌یابد. بنابراین می‌توان گفت مدیریت استرس، یکی از عوامل مهم در پیشگیری از بروز علائم کبد چرب است.
آیا درد کبد بعد از خوردن غذا بیشتر میشود؟
در برخی شرایط خاص، ممکن است درد کبد پس از غذا خوردن تشدید شود، به‌ویژه اگر غذا چرب، سنگین و پرحجم باشد. یکی از شایع‌ترین دلایل احساس درد کبد بعد از غذا خوردن، کبد چرب غیر الکلی است. در این وضعیت، پس از خوردن غذاهای چرب یا پرحجم، کبد برای متابولیسم چربی‌ها دچار فشار میشود و ممکن است احساس ناراحتی یا سنگینی داشته باشید.
علاوه بر آن، کیسه صفرا در کنار کبد قرار دارد و به هضم چربی‌ها کمک می‌کند. اگر فرد سنگ صفرا یا التهاب کیسه صفرا داشته باشد، ممکن است پس از خوردن غذای چرب دچار درد در ناحیه کبد، نفخ یا حالت تهوع شود. در این وضعیت، معمولا درد چند ساعت پس از خوردن غذا شروع میشود و می‌تواند به شانه یا پشت انتشار یابد. اگر در ناحیه سمت راست فوقانی شکم درد احساس می‌کنید، اما مطمئن نیستید ناشی از چیست، با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید تا در صورت لزوم آزمایش خون و سونوگرافی تجویز شود.
درد کبد بعد از شیمی درمانی نشانه چیست؟
درد کبد پس از شیمی‌درمانی یکی از عوارض جانبی احتمالی است. کبد نقش مهمی در پردازش داروی شیمی‌درمانی و خروج آن از بدن دارد. زمانی که داروهای شیمی‌درمانی کبد را تحت فشار قرار دهند، ممکن است درد و ناراحتی ایجاد شود. اگر در طول دوره شیمی‌درمانی در ناحیه سمت راست فوقانی شکم، درد مداوم احساس می‌کنید که با علائم دیگری مانند زردی پوست، حالت تهوع، تیره شدن ادرار و خستگی بی‌دلیل همراه است، می‌تواند نشان‌دهنده آسیب جدی به کبد باشد و باید فوری توسط پزشک متخصص مورد ارزیابی قرار بگیرد.
آیا درد کبد با نفس کشیدن بیشتر میشود؟
این درد در سمت راست قسمت فوقانی شکم و زیر دنده‌ها احساس میشود؛ به همین دلیل تنفس عمیق می‌تواند موجب تشدید آن شود. برخی متخصصان معتقدند، اگر احساس فشار، ناراحتی و سنگینی ناحیه سمت راست بالای شکم با نفس کشیدن بیشتر شود، نشانه‌ای از التهاب کبد، آبسه کبدی، سیروز یا تومورهای کبدی است.
فرق درد کبد با کیسه صفرا
اگرچه کبد و کیسه صفرا، هر ۲ در ناحیه راست قسمت فوقانی شکم قرار دارند و دردشان گاهی به نواحی مشابهی انتشار می‌یابد، اما از تفاوت‌هایی هم برخوردارند که به تشخیص درست کمک می‌کنند. در جدول زیر، تفاوت درد کبد و کیسه صفرا را با همدیگر مقایسه می‌کنیم:
| تفاوت‌ها | کبد | کیسه صفرا |
| نوع درد | مبهم، سنگین و گاهی مداوم و ضربان‌دار که بعد از خوردن غذای چرب تشدید میشود. | حملات ناگهانی، شدید و همراه با احساس گرفتگی که ممکن است تا چند ساعت طول بکشد. |
| علائم همراه | خستگی، زردی پوست و چشم، کاهش وزن، خارش پوست و تورم شکم | تهوع، استفراغ، تب، تغییر رنگ ادرار و مدفوع و گاهی زردی |
| علت | هپاتیت، کبد چرب، آسیب‌های کبدی یا تومور | سنگ صفرا، التهاب یا عفونت کیسه صفرا |
درد کبد در بارداری نشانه چیست؟
درد کبد در دوران بارداری نباید نادیده گرفته شود؛ زیرا ممکن است نشانه‌ای از اختلال مهم و گاهی خطرناک باشد. علل احتمالی درد در این اندام حیاتی در دوران بارداری شامل موارد زیر هستند:
- کلستاز داخل کبدی بارداری (ICP)
- هپاتیت بارداری
- کبد چرب در بارداری
- سندرم HELLP (نوعی پره‌اکلامپسی)
داروی درد کبد چیست؟
درمان و داروی درد کبد به علت زمینه‌ای ایجاد آن بستگی دارد؛ زیرا این عارضه به دلیل اختلال در عملکرد کبد ایجاد میشود. پزشک برای تجویز داروی مناسب، ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و از بیمار شرح حال می‌گیرد. سپس برای تشخیص دقیق علت ایجاد درد در کبد، آزمایش‌های تخصصی مانند آزمایش عملکرد کبد، سونوگرافی یا تصویربرداری پیشرفته انجام می‌دهد.
زمانی که علت این عارضه با آزمایش‌های تخصصی مشخص نشود، پزشک بیوپسی کبد انجام می‌دهد. بعد از تشخیص نهایی، داروها براساس نوع بیماری زمینه‌ای تجویز می‌شوند. همچنین در موارد پیشرفته که درد کبد ناشی از سیروز باشد، تنها را نجات بیمار پیوند کبد است. یکی دیگر از عوارض مراحل پیشرفته نارسایی کبد که موجب اختلال در عملکرد کلیه‌ها میشود، سندرم هپاتورنال است. در چنین وضعیتی پزشک متخصص داروهای تخصصی تجویز می‌کند تا فشار را از روی کلیه بردارد.
در مواردی که این درد بسیار شدید یا آزاردهنده باشد، ممکن است پزشک به طور موقت از داروهای مسکنی که برای کبد خطرناک نیستند، استفاده کند. لازم به ذکر است، به هیچ‌وجه به طور خودسرانه از داروهای مسکن برای کاهش درد و ناراحتی خود استفاده نکنید؛ زیرا برخی داروها می‌توانند عملکرد کبد را تحت تاثیر قرار دهند.
برای درد کبد چی بخوریم؟
در صورت تجربه درد در این اندام حیاتی بدن، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از تشخیص علت زمینه‌ای آن، دارو تجویز می‌کند. هرچند مواد غذایی خاص درمان‌کننده این درد نیستند، اما رعایت رژیم تعیین‌شده توسط پزشک می‌تواند به کاهش التهاب، تقویت عملکرد کبد و کم شدن فشار از روی آن کمک کند.
معمولا دکتر تغذیه توصیه می‌کند، برای کاهش این درد یک رژیم غذایی متعادل حاوی میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل (مثل برنج قهوه‌ای، کینوا و جو دوسر) را رعایت کنید. مصرف میوه‌هایی همچون سیب، گلابی، گریپ فروت و توت‌ها به همراه سبزیجات برگ‌سبز غنی از آنتی‌اکسیدان مانند اسفناج، کاهو و کلم بروکلی می‌توانند به بهبود این عارضه کمک کنند.
همچنین بهتر است مصرف منابع پروتئین بدون چربی مانند ماهی، مرغ، حبوبات را در اولویت قرار دهید و از گنجاندن چربی‌های سالم مثل روغن زیتون و آجیل در رژیم غذایی خود غافل نشوید. نوشیدن آب به مقدار کافی و محدود کردن شیرینی‌های غیر طبیعی نقش مهمی در سلامت کبد دارند. از دیگر مواد غذایی مفید برای کبد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چای سبز
- قهوه
- بلوبری
- آب چغندر
- کلم بروکسل
- کرنبری
اگر در آزمایش خون اخیر خود با افزایش آنزیم‌های کبدی مواجه شده‌اید و نگران رژیم غذایی مخصوص آن هستید، می‌توانید برای کسب اطلاعات مفید، مقاله «چه غذاهایی انزیم کبد را پایین میاورد» در درمانکده بخوانید.
راهنمای مراجعه به پزشک
درد کبد را می‌توان یک هشدار برای وجود بیماری زمینه‌ای و اختلال در عملکرد این اندام حیاتی بدن دانست. بیماری‌هایی همچون هپاتیت، کبدچرب غیر الکلی، آبسه کبدی، سیروز و تومورهای خوش‌خیم یا سرطانی می‌توانند موجب بروز این درد شوند. این درد معمولا در سمت راست بالای شکم احساس میشود و اغلب ریتم مداوم و ضربان‌دار دارد.
ما در این مقاله از مجله درمانکده شما را با بهترین دارو برای عفونت روده و معده آشنا کردیم. اگر در این مورد سوالات بیشتری دارید، می‌توانید از طریق وب‌سایت درمانکده ویزیت آنلاین فوق تخصص گوارش دریافت کنید. همچنین، درمانکده این امکان را برای شما فراهم کرده تا از طریق سیستم نوبت‌دهی اینترنتی جهت مراجعه حضوری متخصص گوارش از متخصص مورد نظر خود نوبت بگیرید.
سوالات متداول
این درد در قسمت راست بالای شکم احساس میشود و گاهی به شانه سمت راست می‌زند.
شایع‌ترین مسیر انتشار آن، شانه سمت راست و پشت به سمت کمر است.
این درد معمولا بعد از خوردن غذای چرب، سنگین و پرحجم تشدید میشود.
منابع: healthline | webmd | medicalnewstoday
