زخم باز آسیبی است که شامل یک شکستگی بیرونی یا داخلی در بافت بدن می‌شود. این نوع زخم معمولاً پوست را در بر می‌گیرد. تقریباً هر کس یک بار در زندگی خود زخم باز را تجربه خواهد کرد. البته بیشتر زخم‌های باز جزئی بوده و در منزل قابل درمان هستند. سقوط، خوردن به اشیاء تیز و تصادفات رانندگی شایع‌ترین علت بروز زخم‌های باز هستند. به همین دلیل است که در صورت بروز یک تصادف جدی، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید. این امر به ویژه در صورتی که خونریزی زیادی وجود داشته باشد یا خونریزی بیش از ۲۰ دقیقه ادامه داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است.
انواع زخم باز
زخم باز بسته به علت بروز آن به چهار دسته تقسیم می‌شود. در ادامه این مطلب از مجله درمانکده انواع زخم‌های باز را به همراه توضیحات کوتاهی در مورد هر یک بررسی می‌کنیم.
خراش (ساییدگی)
خراش وقتی ایجاد می‌شود که پوست روی سطح ساییده شده و خراشیده می‌شود. بثورات پوستی ناشی از کشیده شدن روی جاده نمونه‌ای از خراش است. در این نوع از زخم‌ها معمولاً خونریزی زیادی وجود ندارد، اما برای جلوگیری از عفونت باید زخم را شستشو داده و تمیز کنید.
پارگی
پارگی نوعی بریدگی یا پارگی عمیق در پوست است. جراحات با چاقو، ابزار و ماشین‌آلات از علل مکرر بروز پارگی هستند. در صورت وجود پارگی‌های عمیق، خونریزی می‌تواند سریع و گسترده باشد.
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری چیست؟ علائم، علل، تشخیص و درمان
سوراخ شدگی
سوراخ حفره‌ای کوچک است که توسط یک شیء دراز و تیز مانند میخ یا سوزن ایجاد می‌شود. گاهی اوقات اصابت گلوله نیز می‌تواند باعث ایجاد زخمی از نوع سوراخ شدگی شود. ممکن است سوراخ‌ها خونریزی زیادی نداشته باشند، اما این زخم‌ها می‌توانند آنقدر عمیق باشند که به اندام‌های داخلی آسیب وارد کنند. اگر حتی یک سوراخ کوچک برداشته‌اید، به پزشک فوق تخصص عفونی مراجعه کنید تا واکسن کزاز تزریق کنید و به این ترتیب از ابتلا به عفونت جلوگیری نمایید. برای کسب راهنمایی بیشتر می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با متخصص عفونی صحبت کنید.
جدا شدگی
جداشدگی نوعی پارگی جزئی یا کامل پوست و بافت زیر آن است. جداشدگی معمولاً در تصادفات شدید و خشن رخ می‌دهند، مانند تصادف فرد با خودرو یا انفجار و شلیک گلوله. این زخم‌ها با شدت و سرعت خونریزی می‌کنند.
زخم گلوله ساچمه‌ای
جراحات گلوله یکی از دردناک‌ترین آسیب‌هایی است که می‌توانید متحمل شوید. ارزیابی میزان آسیب ناشی از شلیک گلوله دشوار است، و معمولاً بسیار بیشتر از چیزی است که می‌توانید با کمک‌های اولیه معقولانه آن را درمان کنید. به همین دلیل بهترین گزینه انتقال مصدوم در اسرع وقت به بیمارستان است. با این حال، برخی اقدامات کمک‌های اولیه وجود دارد که می‌توانید قبل از رسیدن کمک‌های حرفه‌ای انجام دهید.
مراقبت و درمان زخم گلوله ساچمه‌ای
ثابت کنید که در موقعیت امنی هستید
اگر قربانی به طور ناخواسته مورد اصابت گلوله قرار گرفته است (مثلاً هنگام شکار)، مطمئن شوید که اسلحه همه از دیگران دور باشد، مهمات پاک شود، ایمن باشد. اگر قربانی در جنایت مورد اصابت گلوله قرار گرفت، بررسی کنید که تیرانداز دیگر در صحنه نیست و هم شما و هم قربانی از آسیب بیشتر در امان هستید. در صورت وجود، از تجهیزات محافظ شخصی مانند دستکش لاتکس استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: با عفونت کمپیلوباکتر به طور کامل آشنا شوید
برای کمک تماس بگیرید
برای کمک‌های پزشکی اورژانسی 115 را شماره‌گیری کنید. اگر از تلفن همراه تماس می‌گیرید، مطمئن شوید که می‌توانید موقعیت مکانی خود را به اپراتور ارائه دهید. در غیر این صورت اپراتور در یافتن مکان شما مشکل خواهد داشت.
قربانی را در جای خود نگه دارید
قربانی را حرکت ندهید مگر این‌که مجبور باشید برای ایمن نگه داشتن او یا دسترسی به مراقبت این کار را انجام دهید. حرکت قربانی می‌تواند آسیب ستون فقرات را تشدید کند. بالا بردن زخم می‌تواند خونریزی را محدود کند، اما نباید مورد توجه قرار گیرد مگر مطمئن باشید که آسیب نخاعی وجود ندارد.
سریعا عمل کنید
زمان دشمن شما در درمان قربانی است. قربانیانی که در «ساعت طلایی» به مراکز درمانی می‌رسند، احتمال بهبودی بسیار بیشتری دارند. سعی کنید حرکات خود را سریع نگه دارید بدون این‌که فرد بیشتر احساس ناراحتی یا وحشت کند.
برای کنترل خونریزی فشار مستقیم وارد کنید
پارچه، باند یا گاز را بردارید و با کف دست مستقیماً روی زخم فشار دهید. حداقل ده دقیقه ادامه دهید. اگر خونریزی متوقف نشد، محل زخم را بررسی کنید و در نظر بگیرید که خود را دوباره در موقعیت قرار دهید. باندهای جدید را روی باندهای قدیمی اضافه کنید. وقتی بانداژها خیس شدند، آن‌ها را جدا نکنید.
پانسمان را اعمال کنید
اگر خونریزی کاهش یافت، پارچه یا گازی را روی زخم بگذارید. آن را به دور زخم بپیچید تا فشار وارد شود. با این حال، آن را آنقدر محکم نبندید که قربانی گردش خون یا احساس خود را در اندام‌های خود از دست بدهد.
بیشتر بخوانید: بیماری آبله میمونی چیست؟
آماده باشید تا قربانی شوک را درمان کنید
زخم‌های گلوله اغلب منجر به شوک می‌شود، وضعیتی که در اثر ضربه یا از دست دادن خون ایجاد می‌شود. انتظار داشته باشید که قربانی گلوله علائم شوک را نشان دهد و با اطمینان از ثابت ماندن دمای بدن قربانی، با آن‌ها رفتار کند فرد را بپوشانید تا سرد نشود. لباس‌های تنگ را شل کنید و او را در پتو یا کت بپوشانید. معمولاً شما می‌خواهید پاهای فردی را که دچار شوک شده است بالا بیاورید، اما اگر ممکن است آسیب نخاعی یا زخمی در تنه داشته باشد از انجام این کار خودداری کنید.
اطمینان خاطر بدهید
به آن شخص بگویید که او خوب است و شما دارید کمک می‌کنید. اطمینان خاطر مهم است. از شخص بخواهید با شما صحبت کند. فرد را گرم نگه دارید.
مراقب دارویی که مصرف می‌کند باشید
در صورت امکان، از فرد در مورد داروهایی که مصرف می‌کند، شرایط پزشکی (مانند دیابت، فشار خون بالا) و هر گونه حساسیت دارویی که ممکن است داشته باشد، سوال کنید. این اطلاعات مهمی است و ممکن است حواس او را از زخمش منحرف کند.
بیشتر بخوانید: با تب دانگ (Dengue Fever) آشنا شوید
با آن شخص بمانید
به اطمینان بخشیدن و گرم نگه داشتن قربانی ادامه دهید. منتظر مسئولین باشید اگر خون در اطراف زخم گلوله بسته شد، تشک‌های خونی روی زخم را جدا نکنید، زیرا ممکن است از دست دادن خون را محدود کند.
عوارض زخم گلوله ساچمه‌ای
در چنین شرایطی زخم‌های ناشی از شلیک گلوله ساچمه‌ای ممکن است بسیار آسیب‌زا و خطرناک باشد در صورتی که آن‌ها را درمان و مراقبت نکنید برخی عارضه‌های جانبی باقی مانده از آن شامل موارد زیر می‌شود:
- خونریزی شدید
- ایجاد عفونت در ناحیه زخم ایجاد شده
- آسیب شدید به بافت‌ها و اندام‌های بدن
- امکان فلج شدن در برخی نواحی شلیک شده که گاهی اوقات نیز مشاهده شده است در اثر جراحات و تعداد زیادی زخم‌های گلوله ساچمه ای ایجاد می‌شود.
زخم باز چگونه درمان می‌شود؟
همان‌گونه که گفتیم انواع مختلفی از زخم باز وجود دارند. برخی از زخم‌ها را می‌توان در خانه درمان کرد و برخی از آن‌ها نیاز به مراجعه به پزشک دارند. از این رو بسته به میزان عمق زخم باید در مورد درمان آن تصمیم‌گیری شود.
بیشتر بخوانید: تب زرد | علائم، علل و درمان
درمان پزشکی زخم باز
- پزشک ممکن است از تکنیک‌های مختلفی برای درمان زخم باز شما استفاده کند. بعد از تمیز کردن و احتمالاً بی‌حسی ناحیه، پزشک ممکن است زخم را با استفاده از چسب پوست یا بخیه زدن ببندد. اگر زخم شما از نوع سوراخ‌شدگی باشد، ممکن است لازم باشد تا واکسن کزاز نیز بگیرید.
- بسته به محل قرارگیری زخم و احتمال عفونت، پزشک ممکن است زخم را نبندد و اجازه دهد به طور طبیعی بهبود یابد. این به عنوان بهبودی با قصد ثانویه شناخته شده است که به معنی بهبودی از پایه زخم تا اپیدرم سطحی است.
- تکمیل این فرایند ممکن است نیاز به بستن زخم با گاز استریل داشته باشد. اگرچه ممکن است در این صورت بهبودی خیلی خوب به نظر نرسد اما از عفونت و ایجاد آبسه جلوگیری می‌کند.
- درمان دیگر زخم‌های باز داروهای ضد درد است. در صورت وجود عفونت یا خطر بالای ابتلا به عفونت، پزشک ممکن است پنی سیلین یا آنتی‌بیوتیک دیگری تجویز کند. در بعضی موارد هم ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.
- اگر قسمتی از بدن قطع شود، جهت اتصال مجدد احتمالی آن، باید به بیمارستان آورده شود. آن قسمت از بدن را در گاز استریل مرطوب پوشانده و آن را در یخ بگذارید.
- وقتی از مطب پزشک خارج می‌شوید، ممکن است باند و پانسمان داشته باشید. این مهم است که هنگام تعویض باندها و پانسمان، دستان خود را بشویید و روی یک سطح تمیز کار کنید.
- قبل از دوباره پوشاندن زخم، آن را ضدعفونی کرده و خشک کنید. پانسمان‌ها و باندهای مصرف شده را در کیسه‌های پلاستیکی ریخته و دور بریزید.
مراقبت از زخم‌های جزئی در منزل
زخم‌های باز جزئی را می‌توان در منزل درمان کرد. برای این کار لازم است که در ابتدا زخم را بشویید و ضدعفونی کنید تا همه گرد و غبار و باقی‌مانده آلودگی‌ها از بین بروند. برای کنترل خونریزی و تورم از فشار مستقیم و بالا بردن زخم استفاده کنید.
- هنگام بستن زخم همیشه از پانسمان استریل یا باند استفاده کنید. زخم‌های بسیار جزئی ممکن است بدون باند بهبود یابند. باید پنج روز زخم را تمیز و خشک نگه‌دارید. همچنین باید مطمئن شوید که به اندازه کافی استراحت دارید.
- معمولاً زخم با درد همراه است. از این رو می‌توانید در صورت داشتن درد شدید از قرص استامینوفن طبق دستورالعمل روی بسته استفاده کنید. از مصرف محصولات آسپیرین خودداری کنید. زیرا قرص‌ها می‌توانند باعث ایجاد خونریزی یا طولانی‌تر شدن زمان آن شوند.
- اگر دچار کبودی یا تورم هستید، روی آن یخ بگذارید و از دستکاری کردن دلمه‌های روی زخم خودداری کنید. اگر زمانی را در فضای بیرون سپری می‌کنید، تا زمانی که منطقه آسیب دیده کاملاً بهبود یابد از ضدآفتابی با SPF 30 بر روی زخم باز استفاده نمایید.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره مونونوکلئوز عفونی یا بیماری بوسه
چه زمانی باید به پزشک داخلی یا پوست و مو مراجعه کرد؟
با این‌که می‌توانید بسیاری از انواع زخم باز را در خانه درمان کنید در صورت دیدن این علائم، به بهترین پزشک متخصص پوست و داخلی مراجعه نمایید:
- زخم باز عمیق‌تر از یک دوم اینچ باشد.
- با فشار مستقیم، خونریزی قطع نشود.
- خونریزی بیش از ۲۰ دقیقه به طول انجامد.
- خونریزی در نتیجه تصادف جدی رخ داده باشد.
همچنین می‌توانید در سایت درمانکده از طریق مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان پوست و مو سوالات خود را در این زمینه از دکتر بپرسید.
آیا داشتن زخم باز عوارضی دارد؟
مهم‌ترین عارضه زخم باز خطر عفونت است. در صورت وجود سوراخ، پارگی عمیق یا تصادف جدی و در صورتی که علائم خونریزی یا عفونت قابل توجهی دارید، بهتر است فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
علائم هموراژی شامل خونریزی مداوم است که به فشار مستقیم، پاسخ ندهد. در صورتی که زخم‌تان این علائم را نشان دهد ممکن است عفونت داشته باشید:
- افزایش ترشحات از زخم
- خروج چرک زیاد سبز، زرد یا قهوه‌ای
- خروج چرک با بوی ناخوشایند
سایر علائم عفونت عبارت‌انداز:
- داشتن تب بیش از ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت یا همان ۳۸ درجه سانتیگراد برای بیش از چهار ساعت
- برجستگی شکننده در کشاله ران یا زیر بغل
- زخمی که بهبود نمی‌یابد
پزشک زخم را تخلیه یا تمیز می‌کند و در صورت بروز عفونت باکتریایی، اغلب آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. در موارد جدی، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای از بین بردن بافت آلوده و بعضاً بافت اطراف نیز داشته باشید.
بیشتر بخوانید: هر آنچه باید درباره ویروس زیکا بدانید
مشکلات ناشی از زخم باز
قفل کردن دهان
این بیماری در اثر عفونت حاصل از باکتری‌های ایجاد کننده کزاز ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند باعث انقباض عضلات در فک و گردن شود.
التهاب فاشیای نکروزه دهنده
یک عفونت شدید بافت نرم است که در اثر باکتری‌های مختلفی از جمله کلستریدیوم و استرپتوکوک ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند منجر به از دست دادن بافت و سپسیس شود.
سلولیت
عفونتی در پوست است که در تماس مستقیم با زخم نیست.
بیشتر بخوانید: در مورد سیاه زخم یا آنتراکس چه می‌دانید؟
نتیجه‌گیری
چه زخم شما جزئی باشد و چه عمقی، انجام اقدامات سریع بسیار اهمیت دارد. برخی از زخم‌های باز را می‌توان در خانه درمان کرد، اما همیشه این‌گونه نیست.
اگر بریدگی عمیق باشد یا خونریزی زیادی داشته باشید، به مراقبت پزشکی نیاز دارید. این به شما اطمینان می‌دهد که مناسب‌ترین روش درمانی را دریافت می‌کنید و خطر ابتلا به عوارض و عفونت را کاهش می‌دهد.
شما عزیزان برای کسب اطلاعات در مورد زخم باز و راه‌های درمان آن می‌توانید از راهنمایی‌های بهترین پزشکان داخلی استفاده کنید. البته برای دریافت این راهنمایی‌ها لزومی ندارد که صبر کنید تا در زمان ممکن مراقبت‌های درمانی مورد نیاز خود را به دست آورید. می‌توانید آن را در یک چشم بر هم زدن به صورت آنلاین از طریق درمانکده انجام دهید.
تیم درمانکده پس از بررسی نیازهای بیماران مختلف و پزشکان، امکان نوبت دهی از بهترین پزشکان متخصص داخلی تهران را در سایت خود فراهم کرده و لازم به ذکر است که در سایت درمانکده امکان مشاوره آنلاین با دکتر متخصص داخلی نیز فراهم شده است. برای انتخاب پزشک مورد نظر خود بدون نیاز به مراجعه حضوری و تماس با مطب، می‌توانید برای دریافت نوبت آنلاین پزشکی به لیست بهترین پزشکان مراجعه کرده و با توجه به اولین نوبت خالی پزشک، نظرات بیماران، تلفن مطب و آدرس مطب، نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.
منبع : Healthline
