رنگ پریدگی یا زردی چهره به روشن تر بودن غیر طبیعی پوست در مقایسه با حالت عادی فرد گفته می شود. این حالت ممکن است در اثر کاهش خون رسانی و اکسیژن یا کاهش تعداد گلبول های قرمز ایجاد شود. رنگ پریدگی ممکن است در تمام پوست و یا فقط در بخش خاصی از آن دیده شود. رنگ پریدگی موضعی معمولا در یک اندام دیده می شود. اگر به صورت ناگهانی دچار رنگ پریدگی در کل بدن و یا یکی از اندام های تان شدید بلافاصله با پزشک تان تماس بگیرید.
علل رنگ پریدگی پوست
آنمی نوعی بیماری است که در آن بدن قادر نیست به میزان کافی گلبول قرمز تولید کند. آنمی یک از شایع ترین علل رنگ پریدگی است. این بیماری می تواند به صورت حاد(ناگهانی) یا مزمن(کند) بوجود بیاید. آنمی حاد معمولا به دلیل از دست دادن سریع خون در اثر آسیب ، جراحی و یا خونریزی داخلی (معمولا در معده یا روده) بوجود می آید. آنمی مزمن شیوع بالایی دارد و می تواند در اثر کمبود آهن، ویتامین B12 و یا فولات در رژیم غذایی بوجود بیاید.
یک سری بیماری های ژنتیکی نیز می توانند باعث آنمی شوند از جمله آنمی داسی شکل و تالاسمی. در این بیماری ها، هموگلوبین ساخته شده توسط بدن معیوب و ناکارآمد می باشد.
همچنین بخوانید: آزمایش الکتروفورز هموگلوبین چیست و چرا انجام می‌شود؟
آنمی مزمن همچنین در اثر بیماری هایی نظیر نارسایی مزمن کلیوی و یا کم کاری تیروئید نیز ایجاد می شود. برخی سرطان های خاص که با درگیری خود استخوان یا مغز آن همراه هستند منجر به کاهش تولید گلبول های قرمز شده و در نتیجه فرد در عرض چند هفته تا چند ماه دچار آنمی می شود. از دیگر دلایل رنگ پریدگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم قرارگیری در معرض نور خورشید
- رنگ پریدگی ذاتی پوست
- سرما و سرمازدگی
- شوک(به معنی افت شدید فشار خون)
- انسداد شریان اندام
- مواردی که در خصوص رنگ پریدگی باید به آنها توجه کرد
رنگ پوست توسط عوامل مختلفی تعیین می شوند. این عوامل عبارتند از:
- میزان جریان خون پوست
- ضخامت پوست
- میزان ملانین پوست
همچنین ممکن است نواحی زیر به صورت طبیعی رنگ پریده باشند:
- غشای داخلی پلک تحتانی
- کف دست ها
- ناخن های انگشتان
- زبان
- غشاهای مخاطی پوشاننده سطح داخلی دهان
رنگ پریدگی می تواند تظاهر بیرونی احساسات مختلف نظیر ترس (در زبان عوام، فرد مانند گچ سفید می شود) یا علامت یک بیماری خطرناک نظیر آنمی شدید، عفونت خونی و یا سرمازدگی باشد. رنگ پریدگی سطح داخلی پلک، صرف نظر از نژاد، حاکی از وجود آنمی است. رنگ سطح داخلی پلک داخلی همچنین می تواند نشان دهنده وجود آنمی شدید باشد.
علایم همراه رنگ پریدگی
رنگ پریدگی معمولا همراه با دیگر علائم نظیر علائم کم خونی دیده می شود. علائم کم خونی بسته به شدت آن متغیرند.
آنمی حاد
علایم آنمی حاد عبارتند از:
- افزایش ضربان قلب
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- افت فشار خون
- کاهش سطح هوشیاری
آنمی مزمن
خونریزی شدید زنان در دوران قاعدگی یکی از علل شایع آنمی مزمن می باشد. در بسیاری از بخش های جهان نیز تغذیه ضعیف باعث ایجاد آنمی می شود. گاهی آنمی مزمن به غیر از رنگ پریدگی خستگی و حساسیت به سرما هیچ علامتی ندارد.
انسداد شریان اندام
انسداد شریان و یا فقدان گردش خون می تواند باعث رنگ پریدگی موضعی شود. این حالت معمولا در بازو و ساق پا اتفاق می افتد و باعث ایجاد درد و سردی در آن ها می شود.
چه زمان باید به پزشک پوست و مو مراجعه کرد؟
در صورت رنگ پریدگی ناگهانی کل بدن سریعا با پزشک تان تماس بگیرید. رنگ پریدگی همراه با موارد زیر جزو اورژانس های پزشک محسوب می شود:
دیگر علایم شدید که نیازمند توجه پزشکی فوری هستند عبارتند از:
- تنگی نفس
- احساس درد و سردی در اندام
- درد قفسه سینه همراه با رنگ پریدگی ناگهانی
در صورت شروع ناگهانی رنگ پریدگی و همراهی آن با علایم شدید نظیر غش، تب و درد شکم باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. در رنگ پریدگی تدریجی و همراه با خستگی و تنگی نفس خفیف فرصت بررسی بیشتر است و معمولا این حالت چندان خطرناک نیست.
تشخیص رنگ پریدگی پوست
رنگ پریدگی، فشار خون پایین و نبض سریع و ضعیف نشان دهنده وخامت اوضاع بیمار هستند. درد و تندرنس شکمد(دردی که با لمس شکم ایجاد شود) ممکن است نشان دهنده وجود خونریزی داخلی باشند. در صورت داشتن هر یک از این علایم، ممکن است پزشک یک سری آزمایش درخواست کند تا به علت زمینه ای بیماری پی ببرد. پزشک علایم و سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و ضمن انجام معاینه فیزیکی، ضربان قلب و فشار خون وی را نیز ثبت خواهد کرد. در اغلب موارد می توان رنگ پریدگی را به صورت چشمی و با مشاهده ظاهر فرد تشخیص داد با این حال اگر فرد رنگین پوست باشد تشخیص آن مقداری دشوار می شود. در این موارد پزشک با معاینه سطح داخلی پلک ها و غشاهای مخاطی می تواند به رنگ پریدگی فرد پی ببرد. آزمایش های زیر به منظور بررسی علت رنگ پریدگی انجام می شوند:
شمارش کامل خون (CBC)
این آزمایش خونی امکان بررسی عفونت و کم خونی را امکان پذیر می کند.
- شمارش رتیکولوسیت؛ این آزمایش خونی به پزشک این امکان را می دهد تا از نحوه عملکرد مغز استخوان مطلع شود.
- کشت مدفوع؛ این آزمایش به منظور بررسی وجود خون در مدفوع انجام می شود و در صورت مثبت بودن می تواند نشان دهنده وجود خونریزی در دستگاه گوارش باشد.
- آزمایش سرم برای بررسی بارداری؛ این آزمایش، بارداری را بعنوان یکی از علل شایع کم خونی رد می کند.
- آزمایش های عملکرد تیروئید؛ این آزمایش ها به بررسی سطح هورمون های تیروئیدی می پردازند. کم کاری غده ی تیروئید می تواند باعث آنمی شود.
- آزمایش های عملکرد کلیه؛ از آنجایی که نارسایی کلیه می تواند باعث آنمی شود، به همین دلیل پزشک با درخواست آزمایش BUN و کراتینین به بررسی عملکرد کلیه خواهد پرداخت.
- بررسی کمبود ویتامین؛ پزشک ممکن است آزمایش آهن، ویتامین B12 و فولات سرم را به منظور بررسی آنمی ناشی از سوء تغذیه درخواست کند.
- گرافی شکم؛ این روش غیر تهاجمی با استفاده از پرتوهای ایکس به بررسی ارگان های شکمی می پردازد.
- سونوگرافی شکم؛ این روش غیر تهاجمی با استفاده از امواج صوتی به بررسی مشکلات شکم می پردازد.
- سی تی اسکن شکم؛ در این روش با استفاده از پرتوهای ایکس برای تهیه تصاویر دقیق از ارگان ها و عروق شکمی استفاده می شود.
- آرتریوگرافی اندام؛ در این روش پس از تزریق ماده حاجب (نوعی رنگ مخصوص) به شریان اندام و سپس تصویربرداری با پرتوی ایکس وجود هرگونه انسداد عروقی شناسایی می شود.
درمان رنگ پریدگی
درمان رنگ پریدگی بسته به علت آن متفاوت بوده و شامل موارد زیر است:
- داشتن رژیم غذایی متعادل
- دریافت مکمل آهن، ویتامین B12 و فولات
- درمان بیماری های همزمان با استفاده از دارو یا روش های دیگر
- جراحی؛ که این روش معمولا در مواردی نظیر خونریزی شدید یا انسداد عروقی مورد استفاده قرار می گیرد.
چشم انداز بلند مدت
پیامد عدم درمان رنگ پریدگی به علت زمینه ای آن بستگی دارد. موارد حاد رنگ پریدگی نیازمند مراقبت های فوری پزشکی می باشند. رنگ پریدگی مزمن را اغلب می توان با استفاده از دارو درمان کرد؛ با این وجود ، تشخیص صحیح علت رنگ پریدگی برای درمان مناسب آن الزامی است.
برای مشاوره درباره رنگ پریدگی پوست می توانید به پزشک متخصص داخلی خوب یا به لیست متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
