مخملک یا اسکارلاتینا (scarlatina) یک بیماری نسبتا رایج در کودکان است که موجب ایجاد گلو درد و بثورات پوستی می‌شود. این بیماری در اثر نوعی باکتری به نام استرپتوکوک گروه A (group A Streptococcus) ایجاد می‌شود که نوعی سم در بدن تولید می‌کند که سبب بروز عفونت در بدن بیمار می‌شود. قدرت انتقال این بیماری بسیار زیاد است و از طریق قطرات تنفسی، تماس مستقیم و مصرف غذای آلوده به باکتری از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. معمولا شیوع این بیماری در کودکان بیشتر است و در بزرگسالان چندان رایج نیست. اما به هر حال علائم مخملک در بزرگسالان و کودکان معمولا مشترک است.
شناخت علائم مخملک در کودکان می‌تواند به والدین کمک کند تا هر چه سریع‌تر بیماری را تشخیص دهند و پروسه درمان کودک را شروع کنند. از طرف دیگر شناسایی به‌موقع علائم بیماری مخملک در کودکان از انتقال این بیماری به سایر افراد خانواده نیز جلوگیری می‌کند. در این مقاله از مجله درمانکده می‌توانید با علائم مخملک در کودکان آشنا شوید.
فهرست محتوا:
علائم عمومی مخملک در کودکان
بثورات پوستی، تب و گلو درد از رایج‌ترین علائم مخملک در کودکان هستند. در اکثر افراد این بیماری به صورت خفیف بروز می‌کند و با تب و گلو درد شروع می‌شود. در ابتدا بسیاری از افراد علائم این بیماری را با آنفولانزا اشتباه می‌گیرند. اما بعد از ظاهر شدن بثورات پوستی معمولا تشخیص علائم مخملک در کودکان اصلا کار سختی نخواهد بود.
گاهی اوقات تشخیص علائم مخملک خفیف در کودکان دشوار است و شدت علائم بسیار کم است و خیلی زود نیز برطرف می‌شود. این کودکان ممکن است بیماری را بدون هیچ علائمی و یا با علائم خفیفی شبیه به آنفولانزا با کمی راش پوستی تجربه کنند. معمولا علائم مخملک حاد در کودکان شدت بیشتری دارد و به صورت تب، بثورات پوستی و علائمی شبیه به آنفولانزا ایجاد می‌شود و در اکثر مواقع لازم است برای درمان کودک در این شرایط از یک پزشک متخصص کودکان کمک بگیرید. در ادامه می‌توانید با علائم عمومی و رایج مخملک در اکثر کودکان آشنا شوید.
بیشتر بدانید: رایج ترین بیماری های روماتیسمی کدامند؟
- تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد همراه با لرز
- گلو درد
- مشکل در بلع غذا
- سردرد
- بی‌اشتهایی
- بدن درد
- دل‌درد
- حالت تهوع و استفراغ
- علائم فیزیکی
علائم فیزیکی مخملک در کودکان
علائم فیزیکی مخملک معمولا با توجه به شدت بیماری در کودکان مختلف به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند. در برخی از کودکان بیماری تنها با علائم فیزیکی ظاهر می‌شود و کودک هیچ عارضه دیگری را تجربه نمی‌کند. برای سایر افراد نیز معمولا کودک ترکیبی از علائم عمومی را همراه با علائم فیزیکی و راش پوستی تجربه می‌کند. در ادامه می‌توانید با علائم فیزیکی رایج در کودکان مبتلا به مخملک آشنا شوید.
در صورت لزوم می توانید با دکتر روماتولوژی آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص روماتولوژی مراجعه کنید.
بیشتر بدانید: علت تب روماتیسمی در کودکان چیست؟
- سفید شدن سطح روی زبان (در اوایل بیماری)
- قرمز و ناهموار شدن سطح زبان یا زبان توت‌فرنگی (در مراحل پیشرفت بیماری)
- قرمز شدن گلو
- متورم و قرمز شدن لوزه‌ها
- ایجاد لکه‌های سفید و چرکی روی لوزه‌ها
- ایجاد جوش‌های ریز و قرمز روی سقف دهان
- متورم شدن غدد لنفاوی جلوی گردن
علائم و بثورات پوستی مخملک در کودکان
یکی از رایج‌ترین علائم مخملک در کودکان بروز بثورات پوستی است. بثورات پوستی معمولا 1 تا 2 روز بعد از شروع بیماری ظاهر می‌شوند. در برخی افراد ممکن است این بثورات قبل از سایر علائم بیماری و یا حتی 7 روز پس از ابتلا به بیماری ظاهر شوند. در بیشتر افراد علائم بثورات پوستی پس از 7 روز برطرف می‌شوند و حالتی پوسته‌پوسته پیدا می‌کنند. درواقع پوست کودک بعد از 1 هفته شروع به لایه‌برداری می‌کند. معمولا لایه‌برداری بثورات تا چند هفته ادامه دارد تا پوست کاملا ترمیم شود و به شرایط نرمال بازگردد.
بیشتر بدانید: بیماری مخملک چیست؟
این بیماری موجب ایجاد لکه‌های قرمز روی پوست می‌شود و معمولا این لکه‌های قرمز به صورت زبر و کمی شبیه به کاغذ سمباده به نظر می‌رسند. در ادامه می‌توانید با علائم بثورات پوستی مخملک در کودکان آشنا شوید.
- ایجاد لکه‌ها و جوش‌های قرمز و زبر روی پوست که شبیه به آفتاب‌سوختگی به نظر می‌رسند.
- ایجاد خطوط قرمزرنگ معروف به پاستیا که معمولا از روی گردن، زیربغل، کشاله ران، کم و ران‌ها شروع می‌شوند و در تمام بدن پخش می‌شوند.
- ممکن است علائم پوستی به صورت لکه‌های کوچک و قرمز شروع شوند و سپس زیاد شوند و حالت زبر پیدا کنند.
- معمولا میزان قرمزی بثورات پوستی در زیر بغل، آرنج و کشاله ران کمی روشن‌تر است.
- در برخی افراد بثورات پوستی همراه با خارش هستند.
- معمولا بثورات پوستی به ناحیه صورت سرایت نمی‌کند، اما در بسیاری از کودکان ممکن است گونه‌ها برافروخته و قرمز شوند.
منظور از زبان توت‌فرنگی در مخملک چیست؟
یکی از رایج‌ترین علائم مخملک در کودکان زبان توت‌فرنگی است. به‌طورمعمول در اوایل ابتلا به مخملک زبان کودک سفید یا زرد رنگ می‌شود. بعد از چند روز معمولا رنگ زبان به قرمز تغییر پیدا می‌کند و کمی متورم می‌شود. به طوری که با نگاه کردن به زبان کودک نیز می‌توانید متوجه این تورم شوید. سپس دانه‌های ریز و قرمزی روی زبان ظاهر می‌شوند که به این عارضه زبان توت‌فرنگی گفته می‌شود.
بیشتر بدانید: نیش زنبور خطرناک است؟
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پس از گذشت یک هفته علائم بیماری کودک کاهش پیدا نکرد و یا پس از یک دوره درمان دوباره علائم بیماری ظاهر شد، بهتر است هر چه سریع کودک را نزد یک پزشک کودکان ببرید. به خاطر داشته باشید که کودکانی که معرض بیماری قرار گرفته‌اند باید به سرعت توسط پزشک معاینه شوند و در صورت ابتلا به بیماری پروسه درمان خود را هر چه سریع‌تر شروع کنند. زمانی که کودک تب بالای 38 درجه را تجربه می‌کند و یا بثورات پوستی شدید هستند و غدد لنفاوی متورم شده‌اند، بهتر است از یک پزشک کمک بگیرید. در ادامه می‌توانید با برخی از علائم خطرناک که نیاز به ارزیابی اورژانسی دارند، آشنا شوید.
- تنگی نفس
- تنفس پر سروصدا
- سرفه شدید
- تنفس سریع
- درد قفسه سینه
- ناتوانی در بلع مایعات یا بزاق
- احساس گیجی و کمبود انرژی
- کم آبی بدن
- استفراغ یا اسهال مداوم
- کاهش دمای بدن به زیر 35/5 درجه سانتی‌گراد به خصوص در نوزادان زیر 2 ماه
- ابتلای هم‌زمان به مخملک و آبله‌مرغان
بیشتر بدانید: علائم تب روماتیسمی یا مخملک چیست؟
سخن نهایی
علائم مخملک در کودکان معمولا در مراحل ابتدایی شباهت زیادی به علائم آنفولانزا دارد. بعد از چند روز بثورات پوستی نیز ظاهر می‌شوند و در این شرایط تشخیص این بیماری بسیار ساده خواهد بود. این بیماری بسیار واگیردار است، اما زمانی که کودک مصرف آنتی‌بیوتیک را شروع می‌کند، پس از 24 ساعت دیگر بیماری به سایر افراد منتقل نخواهد شد. به‌طورمعمول برای درمان این بیماری از دارو استفاده می‌شود. عدم درمان به‌موقع مخملک در برخی افراد ممکن است موجب بروز آبسه‌های گلو و تب روماتیسمی شود. اگر کودک شما به مخملک مبتلا شده است، می‌توانید همین حالا با یکی از متخصصین کودک در درمانکده ارتباط برقرار کنید و پس از دریافت مشاوره، درمان کودک را شروع کنید.
سوالات متداول
مخملک یک بیماری عفونی است که از طریق تنفس، سرفه، عطسه و لمس پوست کودک بیمار به سایر افراد منتقل می‌شود. در بسیاری از مواقع استفاده از حوله، لباس و یا ملحفه آلوده موجب انتقال بیماری به دیگران می‌شود.
مخملک معمولا در کودکان زیر 10 سال و افراد بین 2 تا 8 سال شیوع بیشتری دارد. با این حال احتمال ابتلا به این بیماری در هر سنی وجود دارد. این بیماری به ندرت بیشتر از یک بار در بدن ایجاد می‌شود و شیوع دوباره آن بسیار نادر است.
از رایج‌ترین علائم بیماری مخملک در کودکان می‌توان به تب و لرز، گلو درد، راش پوستی، ملتهب و قرمز شدن صورت و گونه‌ها، مشکل در بلع و بزرگ شدن غدد لنفاوی گردن اشاره کرد.
جوش‌ها و بثورات پوستی ناشی از بیماری مخملک معمولا به رنگ صورتی و قرمز هستند و از 12 تا 48 ساعت پس از بروز علائم اولیه ظاهر می‌شوند. سطح این جوش‌ها معمولا حالت زبر و سنباده شکل دارد و شبیه به آفتاب‌سوختگی است. در اکثر کودکان بثورات پوستی معمولا از سینه و شکم شروع می‌شود و خیلی زود در سایر بخش‌های بدن مثل گوش، گردن، آرنج، کشاله ران و داخل ران‌ها پخش می‌شود. در برخی افراد این جوش‌ها همراه با خارش هستند. معمولا این بثورات پوستی پس از 1 هفته برطرف می‌شوند و پوست حالت پوسته‌پوسته پیدا می‌کند.
منابع: nhsinform، cdc، mayoclinic
