عفونت هلیکوباکتر پیلوری چیست و چه عوارضی دارد؟

عفونت هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) یا H. pylori زمانی رخ می‌دهد که باکتری هلیکوباکتر پیلوری معده شما را آلوده کند. این باکتری می‌تواند در محیط خشن و اسیدی معده زندگی کند. چون محیط اطراف خود را تغییر می‌دهد و اسیدیته را کم می‌کند تا راحت‌تر زنده بماند.

H. pylori غالبا معده شما را در دوران کودکی آلوده می‌کند. عفونت‌های ناشی از این باکتری معمولا علامت خاصی ایجاد نمی‌کنند، اما می‌توانند در بعضی از افراد به بیماری‌هایی مثل زخم معده و گاستریت (ورم معده) منجر شوند. برای اینکه با بیماری هلیکوباکتر پیلوری و نحوه درمان آن آشنا شوید، مقاله امروز مجله درمانکده را تا انتها بخوانید.

علائم عفونت هلیکوباکتر پیلوری

اکثر افراد مبتلا به عفونت H. pylori هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. دقیقا مشخص نیست که چرا بسیاری از افراد علامتی ندارند، اما به نظر می‌رسد که بعضی از مردم با مقاومت بیشتری در برابر اثرات مضر هلیکوباکتر پیلوری متولد می‌شوند.

بیشتر بدانید: درمان زخم معده چقدر طول می‌کشد؟

در گروهی از افراد، عفونت هلیکوباکتر پیلوری به گاستریت یا زخم معده منجر می‌شود که از علائم آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد یا سوزش معده (به خصوص زمانی که معده خالی است)
• حالت تهوع
• از دست دادن اشتها
• آروغ زدن مکرر
• نفخ
• کاهش وزن ناخواسته

در صورت داشتن چنین علائمی می توانید با دکتر گوارش آنلاین مشورت کنید.

بیشتر بدانید: داروی رفلاکس معده چیست؟

بیشتر بدانید: درمان سوزش معده چیست؟

سرطان معده نادر است، اما احتمال ابتلا به آن در افراد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری افزایش می‌یابد. علائم سرطان معده عبارتند از:

• کاهش اشتها
• کاهش وزن ناخواسته
• وجود خون در مدفوع
• حالت تهوع
• احساس سیری در اوایل غذا خوردن
• ناراحتی یا تورم شکم
• دل درد
• خستگی یا ضعف

بسیاری از علائم سرطان معده، زخم معده و سایر بیماری‌های مرتبط با H. pylori می‌توانند از سایر مشکلات ناشی شوند. اگر نگران علائم خود هستید، با پزشک صحبت کنید. همچنین در صورت مشاهده موارد زیر باید فورا تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید:

• مشکل در بلع
• وجود خون در مدفوع
• مدفوع سیاه رنگ
• استفراغ

عوارض عفونت هلیکوباکتر پیلوری

رایج‌ترین عوارض مرتبط با عفونت هلیکوباکتر پیلوری عبارتند از:

• زخم‌های گوارشی: H. pylori ممکن است به پوشش محافظ معده و روده کوچک آسیب برساند و به ایجاد زخم‌های گوارشی منجر شود. حدود 10 درصد افراد مبتلا به این عفونت دچار زخم می‌شوند.
• التهاب پوشش معده: H. pylori می‌تواند معده را تحت تاثیر قرار دهد و باعث تحریک و تورم (گاستریت) شود.
• خونریزی داخلی: زمانی اتفاق می‌افتد که زخم معده به عروق خونی برسد.
• سوراخ شدن معده: زمانی رخ می‌دهد که زخم به دیواره معده آسیب بزند.
• پریتونیت: این عارضه به معنی عفونت صفاق یا پوشش داخلی حفره شکمی است.
• سرطان معده: باکتری H. pylori یک عامل خطر قوی برای انواع خاصی از سرطان معده است. خوشبختانه، اکثر افراد آلوده به هلیکوباکتر پیلوری هرگز به سرطان معده مبتلا نمی‌شوند.

بیشتر بدانید: برای التهاب معده چه بخوریم؟

زمان مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده علائم و نشانه‌هایی که ممکن است به گاستریت (ورم معده) یا زخم معده مربوط باشند، به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم زیر را تجربه کردید، فورا به دنبال کمک پزشکی باشید:

• درد شدید یا مداوم معده که ممکن است شما را از خواب بیدار کند
• مدفوع خون‌آلود یا سیاه رنگ
• استفراغ خون‌آلود یا سیاه رنگ یا استفراغی که شبیه تفاله قهوه است

بیشتر بدانید: علائم خونریزی معده چیست؟

دلایل ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری

دقیقا مشخص نیست که عفونت هلیکوباکتر پیلوری چگونه گسترش می‌یابد. این باکتری هزاران سال است که با انسان هم‌زیستی دارد. به نظر می‌رسد که عفونت از دهان یک فرد به دهان فرد دیگر منتقل می‌شود (برای مثل از طریق بوسیدن). باکتری H. pylori همچنین ممکن است از طریق تماس با استفراغ یا مدفوع منتقل شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که پس از استفاده از سرویس بهداشتی دست‌های خود را به خوبی نشویید. هلیکوباکتر پیلوری از طریق تماس با آب یا غذای آلوده هم می‌تواند پخش شود.

عوامل خطر

کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری هستند، چون ممکن است همیشه بهداشت را رعایت نکنند. محیط و شرایط زندگی شما می‌تواند بر خطر ابتلا به بیماری هلیکوباکتر پیلوری تاثیر بگذارد. عوامل زیر احتمال ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند:

• زندگی در کشورهای در حال توسعه
• عدم دسترسی به آب تمیز
• زندگی کردن با افرادی که به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مبتلا هستند
• زندگی کردن با تعداد زیادی از افراد در یک خانه مشترک

تشخیص بیماری هلیکوباکتر پیلوری

در صورت مشاهده علائم مرتبط با بیماری‌های گوارشی ممکن است به آزمایش H. pylori نیاز داشته باشید. راه‌های مختلفی برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد، از جمله:

• آزمایش خون: نمونه خون شما از نظر وجود آنتی‌بادی‌های هلیکوباکتر پیلوری بررسی می‌شود.
• آزمایش مدفوع: این آزمایش در مدفوع به دنبال پروتئین (آنتی‌ژن) مرتبط با عفونت H. pylori می‌گردد.
• تست تنفسی اوره: سطوح غیرطبیعی دی اکسید کربن را بررسی می‌کند که می‌تواند نشان‌دهنده عفونت H. pylori باشد. این تست برای بزرگسالان و کودکان بالای 6 سال که قادر به همکاری هستند، قابل استفاده است.

بیشتر بدانید: متاپلازی روده ای چیست؟

گاهی اوقات، اگر نتیجه سایر آزمایش‌ها قطعی نباشد، ممکن است پزشک آندوسکوپی را توصیه کند تا بتواند داخل مری، معده و بخش ابتدایی روده کوچک را ببیند. در این روش، پزشک یک لوله بلند و نازک مجهز به دوربین را از طریق دهان وارد دستگاه گوارش می‌کند. در حین آندوسکوپی، پزشک می‌تواند نمونه کوچکی از بافت دستگاه گوارش را بردارد و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه بفرستد.

درمان اچ پیلوری

اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری برای شما مشکلی ایجاد نمی‌کند و در معرض خطر ابتلا به سرطان معده نیستید، ممکن است درمان برایتان مفید نباشد. اما در صورت داشتن سابقه خانوادگی سرطان معده یا زخم‌های گوارشی احتمالا پزشک به شما پیشنهاد می‌دهد که تحت درمان قرار بگیرید تا زخم بهبود پیدا کند و خطر ابتلا به سرطان کاهش یابد.

عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا با حداقل 2 آنتی‌بیوتیک مختلف درمان می‌شود. این روش به جلوگیری از ایجاد مقاومت باکتریایی در برابر یک آنتی‌بیوتیک خاص کمک می‌کند. سایر داروهایی که در درمان مشکلات معده نقش دارند عبارتند از:

• مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIs): امپرازول، لانسوپرازول و پنتوپرازول از تولید اسید در معده جلوگیری می‌کنند.
• بیسموت ساب‌سالیسیلات: این دارو با پوشاندن زخم و محافظت از آن در برابر اسید معده اثربخشی خود را نشان می‌دهد.
• مسدود‌کننده‌های هیستامین: داروهایی مثل سایمتیدین با سرکوب ماده‌ای به نام هیستامین از تولید اسید جلوگیری می‌کنند. مسدود‌کننده‌های هیستامین فقط در صورتی تجویز می‌شوند که امکان استفاده از PPIs وجود نداشته باشد.

حداقل چهار هفته پس از درمان، آزمایش هلیکوباکتر پیلوری را تکرار کنید. اگر عفونت هنوز از بین نرفته باشد، ممکن است برای درمان قطعی هلیکوباکتر پیلوری به ترکیب متفاوتی از آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز داشته باشید.

پیش‌گیری از عفونت هلیکوباکتر پیلوری

در مناطقی از جهان که بیماری هلیکوباکتر پیلوری و عوارض آن شایع است، گاهی اوقات پزشکان افراد سالم را از نظر ابتلا به این عفونت مورد بررسی قرار می‌دهند. با این حال، در مورد فواید این روش بین متخصصان اختلاف‌نظر وجود دارد. اگر نگران عفونت H. pylori هستید یا فکر می‌کنید ممکن است به سرطان معده مبتلا شوید، با پزشک در مورد ضرورت انجام آزمایش مشورت کنید.

هیچ واکسنی وجود ندارد که بتواند از شما در برابر H. pylori محافظت کند، اما رعایت بهداشت و پیروی از عادت‌های سالم به جلوگیری از عفونت کمک می‌کند. علاوه بر این، شما می‌توانید خطر ابتلا به عفونت را با موارد زیر کاهش دهید:

• شستن مکرر دست‌ها، به ‌ویژه قبل از آشپزی کردن یا غذا خوردن، یا بعد از استفاده از سرویس بهداشتی
• نوشیدن آب از منبعی که می‌دانید بی‌خطر است
• اجتناب از خوردن غذاهایی که به درستی تمیز ‌یا پخته نشده‌اند

بیشتر بدانید: سردی معده و دستگاه گوارش چیست؟

سوالات متداول

کلام پایانی درباره عفونت هلیکوباکتر پیلوری

اکثر افراد آلوده به هلیکوباکتر پیلوری هرگز علائم یا مشکلات مربوط به باکتری را تجربه نمی‌کنند. با این حال، عفونت هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند در بعضی از افراد به زخم معده منجر شود. اگر با مشکلات گوارشی مثل درد یا سوزش معده، حالت تهوع و نفخ دست و پنجه نرم می‌کنید، می‌توانید از طریق سایت درمانکده از بهترین دکتر گوارش برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.

منابع: mayoclinic, healthline