تبخال بیماری شایعی است که همه ما ممکن است در زندگی آن را تجربه کنیم. شایع ترین نوع تبخال «تبخال لب» است که در اطراف دهان و لب‌ها ایجاد می‌شود. اما ویروسی که باعث ایجاد تبخال می‌شود می تواند نقاط دیگری از بدن را هم آلوده کند. در ادامه با علت ایجاد تبخال و راه‌های درمان آن بیشتر آشنا می‌شویم.
تبخال چیست؟
تبخال عفونتی است که توسط HSV (ویروس هرپس سیمپلکس) ایجاد می شود. این ویروس دستگاه تناسلی خارجی، ناحیه مقعد، سطوح مخاطی و پوست سایر نواحی بدن را تحت تأثیر قرار می دهد.
تبخال یک بیماری دراز مدت است. با این حال بسیاری از افراد حتی با وجود داشتن ویروس، هرگز علائمی از خود نشان نمی دهند.
علائم این بیماری شامل تاول، زخم، درد هنگام ادرار، تبخال و ترشحات واژینال هستند. اگرچه درمانی برای تبخال وجود ندارد، اما این بیماری با استفاده از داروها و درمان های خانگی قابل درمان است.
در ادامه این مقاله در مورد علائم تبخال، چگونگی درمان آن و نحوه پیشگیری از آن صحبت می کنیم.
علائم تبخال
بیشتر افراد تا ماه‌ها یا سال‌ها پس از آلوده شدن، هیچ گونه علائمی را تجربه نمی کنند. افرادی که در دوره ابتدایی علائم دارند معمولاً حدود ۴ روز پس از مواجهه (بین ۲ تا ۱۲ روز) این علائم در آن ها بروز می‌کند.
بسیاری از افراد مبتلا به HSV با عود تبخال روبرو هستند. بیشترین عودها در زمانی که فرد برای اولین بار آلوده می شود، روی می دهد. با این حال با گذشت زمان، دوره‌های بهبودی طولانی تر می شوند و هر دوره شدیدتر می‌شود.
بیشتر بدانید: روش تشخیص خال صورت چیست؟
علائم عفونت اولیه
عفونت اولیه اصطلاحی است که در زمانی که فرد برای اولین باربه تبخال دستگاه تناسلی مبتلا می شود، بکار می رود. علائم بیماری بسیار شدید است و شامل موارد زیر است:
- بروز تاول و زخم بر روی دستگاه تناسلی خارجی، واژن یا گردن رحم
- ترشحات واژینال
- درد و خارش
- غدد لنفاوی حساس به لمس و بزرگ شده
- درد در زمان ادرار
- درجه حرارت بالا (تب)
- ضعف (احساس بدحالی)
- بروز تبخال در اطراف دهان
- تاول های قرمز بر روی پوست
در بیشتر موارد زخم ها بهبود می‌یابند و هیچ اسکاری در فرد دیده نمی‌شود.
این مطلب راهم مطالعه کنید: تبخال داخل دهان چه علائمی دارد و چگونه به وجود می‌آید؟
علائم عود عفونت
علائمی که در صورت عود عفونت رخ می‌دهند، شدت کمتری دارند و بیشتر از مرحله اولیه عفونت بطول نمی‌انجامند، این علائم بیش از ۱۰ روز طول نمی کشند و شامل موارد زیر هستند:
- سوزش و خارش در اطراف دستگاه تناسلی پیش از ظاهر شدن تاول
- وجود تاول و زخم در دهانه رحم در زنان
- تبخال در اطراف دهان
- تاول های قرمز
در نهایت، عود مجدد کمتر روی می‌دهد و شدت کمتری دارد.
علت ایجاد تبخال
هنگامی که HSV بر روی سطح پوست یک فرد آلوده وجود دارد، می تواند به راحتی از طریق پوست مرطوبی که اطراف دهان، مقعد و دستگاه تناسلی را می‌پوشاند، به شخص دیگری منتقل شود. این ویروس ممکن است از طریق نواحی دیگر پوست و همچنین چشم ها به فرد دیگری انتقال یابد.
امکان ابتلای انسان به HSV با لمس شی، سطح کار، دستشویی یا حوله ای که توسط شخص آلوده لمس شده است وجود ندارد. عفونت می‌تواند به دنبال موارد زیر روی دهد:
- داشتن رابطه جنسی واژینال یا مقعدی محافظت نشده
- داشتن رابطه جنسی دهانی با شخص مبتلا به تبخال
- استفاده از اسباب بازی های جنسی مشترک
- تماس جنسی با فرد آلوده
احتمالاً ویروس درست پیش از ظاهر شدن تاول، پس از بروز آن و تا زمان بهبودی کامل تاول می‌تواند انتقال یابد. HSV با وجود نبود هرگونه علائم شیوع، باز هم می تواند به شخص دیگری منتقل شود، اگرچه این مورد با احتمال کمتری همراه است.
در صورتی که یک مادر مبتلا به تبخال تناسلی در هنگام زایمان تبخال داشته باشد، احتمال انتقال عفونت به کودک وجود دارد.
این مطلب راهم مطالعه کنید: زگیل تناسلی چیست و چه شکلی دارد؟
راه های درمان
گزینه های درمانی مختلفی وجود دارد. این گزینه ها شامل موارد زیر هستند:
درمان های خانگی
چندین درمان خانگی می توانند در این رابطه مفید باشند:
- مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
- استحمام در آب دارای نمک اندک به تسکین علائم کمک می‌کند
- نشستن در لگن آبگرم
- استعمال وازلین در ناحیه متأثر
- اجتناب از لباس‌های تنگ در اطراف ناحیه متأثر
- شستشوی کامل دست‌ها، به خصوص پس از لمس ناحیه متأثر
- اجتناب از انجام فعالیت‌های جنسی تا زمان رفع علائم
- استعمال کرم یا لوسیون، مانند لیدوکائین بر روی مجرای ادرار در صورت دردناک بودن ادرار
همچنین استفاده از بسته‌های یخ نیز می‌تواند کمک کننده باشد ولی دقت کنید از تماس مستقیم یخ با پوست بپرهیزید، و همیشه در ابتدا آن را در دستمال یا حوله بپیچانید.
بیشتر بدانید: علائم تبخال تناسلی در زنان چیست؟
روش های دارویی
هیچ دارویی نمی‌تواند مانع از بروز ویروس تبخال شود. پزشکان ممکن است برای جلوگیری از تکثیر ویروس ضد ویروسی مانند آسیکلوویر را تجویز کنند. داروهای ضد ویروسی کمک می‌کنند شیوع ویروس سریعتر از بین رود و شدت علائم را نیز کاهش می‌دهند.
پزشکان معمولاً در اولین دوره ی بروز علائم در فرد، ضد ویروسی تجویز می کنند. از آنجا که عود مجدد معمولاً خفیف است، غالباً به درمان نیازی ندارد.
بیشتر بدانید: تبخال چشمی چیست و چه علائمی دارد؟
درمان دوره ای و درمان سرکوب کننده
درمان دوره ای عموماً برای افرادی است که در مدت یک سال کمتر از شش عود دارند. پزشکان ممکن است با بروز هر دوره از علائم، یک دوره ۵ روزه آنتی ویروس تجویز کنند.
در صورت بروز بیش از شش عود در سال، پزشکان درمان سرکوبگر را تجویز می‌کنند. در برخی موارد، توصیه پزشک بر این است که فرد روزانه بطور منظم درمان ضد ویروسی دریافت کند. هدف در اینجا جلوگیری از عود مجدد است. اگرچه درمان سرکوبگر خطر انتقال HSV به شریک جنسی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد، اما هنوز هم این خطر وجود دارد.
نکات مهم برای پیشگیری از تبخال
- برای کاهش خطر ابتلا یا انتقال تبخال دستگاه تناسلی موارد زیر را به یاد داشته باشید:
- هنگام برقراری رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید
- با وجود علائم، از برقراری رابطه جنسی اجتناب کنید (تماس تناسلی، مقعدی یا پوست به پوست)
- در صورت وجود تبخال در اطراف دهان، از بوسیدن بپرهیزید
- شرکای جنسی متعدد نداشته باشید
استرس، خستگی، بیماری، سایش پوست یا آفتاب گرفتن ممکن استعود علائم را تحریک کنند. شناسایی و جلوگیری از این محرک‌ها ممکن است به کاهش میزان عودها کمک کنند.
بیشتر بدانید: تبخال داخل دهان چه علائمی دارد و چگونه به وجود می‌آید؟
سخن پایانی
دقت کنید که کندن تبخال یا دست زدن به آن ممکن است باعث گسترش آن و سرایت به سایر نقاط بدن شود، بنابراین توصیه می‌کنیم در صورتی که از روش‌های درمان خانگی نتیجه نگرفتید بهتر است هر چه زودتر با متخصص پوست مشورت کنید تا شما را راهنمایی کند. در صورتی که نیاز به راهنمایی بیشتر دارید می‌توانید از درمانکده کمک بگیرید.
