لگن قسمت استخوانی بدن از اتصال سه استخوان شکل گرفته است، دو استخوان شبیه به هم به‌نام استخوان‌های بینام و یک استخوان به‌نام ساکروم. از قرار گرفتن سه استخوان بینام و ساکروم در کنار یکدیگر حفره‌ای به‌نام حفره استابولم شکل گرفته است. آناتومی لگن یا لگن خاصره قسمت میانی بدن انسان، در بین شکم(ستون فقرات) و ران‌ها قرار دارد. لگن انسان از قسمت استخوانی، حفره لگن، کف لگن و پرینه تشکیل شده است، علاوه بر این‌ها دستگاه گوارش، اندام تولید مثل، عضلات و رگ‌های بسیاری در داخل لگن جای رفته‌اند.
لگن به‌غیر از تحمل وزن بدن، می تواند وزن قسمت بالایی بدن را به اندام تحتانی منتقل کند و به عنوان نقطه اتصال برای متصل کردن عضلات اندام تحتانی و تنه عمل کند. در هنگام نشستن تمام وزن بدن به صورت مستقیم از طریق لگن به سطح منتقل می‌شود. علاوه بر این، لگن از احشاء لگن و شکم محافظت میکند. مفصل ران در لگن مهم‌ترین قسمت در حرکت است.
ساختار لگن انسان
قسمت بالایی و تنه لگن از حفره لگن(قسمتی که از اتصال استخوان‌ها به یکدیگر به‌وجود آمده است)، کف لگن، زیر حفره لگن و پرینه که زیر کف لگن است شکل گرفته است. اسکلت لگن در ناحیه پشت، توسط استخوان خاجی، دنبالچه، استخوان قدامی و در سمت چپ و راست توسط یک جفت استخوان لگن تشکیل شده است. دو استخوان لگن، ستون فقرات را به اندام تحتانی متصل می‌کنند.
آن‌ها از ناحیه پشت به خاجی یا ساکروم، و از جلو به یکدیگر متصل شده و با دو استخوان ران در مفاصل ران به هم متصل می شوند. شکاف محصور شده توسط لگن استخوانی حفره لگن نامیده می شود. بخشی از بدن در زیر شکم است و عمدتاً از اندام های تناسلی (اعضای جنسی) و راست روده تشکیل شده است.
همچنین لگن دارای عضلات، رباط‌ها، رگ‌ها و عصب‌ها می‌باشد. در ساختار لگن 3 مفصل اصلی وجود دارد.
بیشتر بخوانیم: آناتومی شانه و عملکرد عجیب آن
سه مفصل اصلی آناتومی لگن
مفصل ساکروایلیاک
در قسمت متصل شدن دو استخوان ساکروم و بینام، مفصل ساکروایلیاک قرار دارد. این مفصل در دو قسمت استخوان ساکروم جای‌گرفته است.
مفصل سمفیز پوبیس در اناتومی لگن
در قسمت جلویی لگن از کنارهم قرار گرفتن دو استخوان بینام مفصل سمفیز پوبیس به‌جود آمده است.
مفصل ران
در هر دو قسمت لگن مفصل ران قرار دارد. مفصل ران هم خود از کنارهم قرار گرفتن دو قسمت دیگر تشکیل شده است. همان‌طور که گفته شد لگن از دو استخوان‌های بینام و یک استخوان خاجی شکل گرفته است. دو استخوان بینام از اصلی‌ترین استخوان‌های تشکیل دهنده آناتومی لگن هستند که خود از سه قسمت به نام‌های ایلیوم، ایسکیوم و پوبیس شکل گرفته‌اند، این سه قسمت در دوران کودکی قسمت‌هایی جدا از هم و نامتصل هستند اما بعد از بلوغ و رشد ناحیه لگن این قسمت‌ها به یکدیگر متصل شده و یک تکه را به‌وجود می‌آورند. محل قرار گرفتن هر کدام از این استخوان‌ها به این صورت است:
- استخوان پوبیس: این استخوان در قسمت جلویی لگن واقع شده و از دو قسمت راموس فوقانی و راموس تحتانی به‌وجود آمده است.
- استخوان ایلیوم: این استخوان در بخش عقبی لگن و استخوان بینام واقع شده است.
- استخوان ایسکیوم: این استخوان، استخوانی است که در زمان نشستن با سطح برخورد میکند. یعنی محل قرار گرفتن آن در پایین استخوان بینام است.
استخوان ساکروم یا خاجی، استخوانی است که در قسمت پایینی ستون فقرات و در زیر مهره‌های کمر همراه با ریشه‌های عصبی فراوانی قرار گرفته است، این استخوان قطر زیادی داشته و در بین دو استخوان بینام جای گرفته است، استخوان خاجی خود به تنهایی دارای 4 قسمت است و در انتقال وزن به قسمت پایین تنه نقش بسیار موثری دارد.
بیشتر بخوانیم: آناتومی مچ دست؛ هرآنچه که باید درباره آن بدانیم!
آناتومی عضلات لگن
عضلات در تمامی نقاط بدن نقش مهمی دارند. عضله ناحیه لگن به‌خصوص در قسمت اتصال ران‌ها و حرکت دادن آن‌ها دارای اهمیت هستند. به طور کلی عضلات لگن به دوقسمت عضلات قدامی و عضلات خلفی تقسیم شده و هر یک از این عضلات خود به چند دسته تقسیم می‌شوند.
بیشتر بخوانیم: شناخت بیشتر آناتومی مچ پا با ما !!!
تقسیم‌بندی عضلات لگن
عضلات قدامی لگن:
- سوئز کوچک
- سوئز بزرگ
- عضله خاصره‌ای
این عضلات در روی قسمت برجستگی کوچک ران قرار دارند.
عضلات خلفی لگن:
- سرینی کوچک
- سرینی وسط
- سرینی بزرگ
- کشنده پهن نیام
این عضلات معمولا بر روی قسمت برجستگی بزرگ استخوان ران قرار می‌گیرد.
آناتومی رباط‌های لگن
استخوان‌های لگن به‌واسطه لیگامان یا رباط‌های محکم و قطوری در کنار یکدیگر نگهداری شده‌اند. به این‌صورت که استخوان‌های بینام و ساکروم توسط همین رباط‌ها در کنارهم قرار گرفته‌اند. بعضی از این رباط‌ها نقش مهم‌تری در ساختار لگن دارند.
بیشتر بخوانیم: راهنمای کامل مغز و سیستم عصبی انسان [به زبان ساده]
مهم‌ترین رباط‌های لگن
- رباط‌های ساکروایلیاک: این رباط در بین قسمتی از استخوان بینام(ایلیوم) و استخوان ساکروم قرار گرفته است.
- رباط‌های ساکرواسپاینوس: محل قرار گرفتن رباط ساکرواسپاینوس بین ساکروم و ایسکیوم از استخوان بینام است.
- رباط‌های استخوان پوبیس و دو استخوان بینام: این رباط‌ها در قسمت جلویی و در کنار یکدیگر قرار گرفته اند، که باعث استحکام این دو قسمت در یکدیگر می‌شوند.
- رباط‌های ایگوینال: این رباط بین قسمت بالای استخوان جلویی خاصره و سمفیز پوبیس قرار گرفته است.
- ایلیولومبار: رباط ایلیولومبار هم در بین مهرهی پنجم ناحیه کمر و ساکروم و ایلیوم قرار دارد.
بیشتر بخوانیم: آشنایی با آناتومی مفصل و انواع آن در بدن انسان
آناتومی عصب‌های لگن
رشته‌های عصبی موجود در ستون فقرات و مهره‌های کمر و قسمت خاجی از میان مهره‌ها خارج شده و به یکدیگر ملحق می‌شوند. از پیوند این رشته‌های عصبی یک شبکه عصبی بسیار مهم پدید می‌آید. که که مهم ترین آن‌ها عصب‌های سیاتیک، عصب فمورال و عصب ابتوراتور است. عصب سیاتیک عصبی مهم و قطور است، که از اتصال چند رشته عصبی به‌وجود آمده و وارد قسمت پایین تنه می‌شود. در واقع عصب فمورال از قسمت جلوی ران عبور کرده و به فعالیت و حرکات ناحیه ران مربوط می‌شود. عصب ابتوراتور نیز وارد قسمت ران شده و از داخل و سمت کشاله ران عبور میکند.
بیشتر بخوانیم: کبد را بهتر و بیشتر بشناسید + بیماری های کبد
بیماری‌های آناتومی لگن انسان
لگن مانند هر عضو دیگری ممکن است دچار التهاب و بیماری شود. یکی از شایع‌ترین بیماری لگن التهابات لگنی است که معمولا در بانوان دیده می‌شود. این التهاب یک نوع عفونت بی علامت است که در قسمت رحم و تخمدان‌ها به‌وجود آمده و اندام‌های تولید مثل را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
از دیگر بیماری‌هایی که ممکن است لگن را درگیر کند بیماری تومور لگنی و یا سرطان لگن، آرتروز و ساییدگی مفصل لگن، در رفتن لگن، شکستگی لگن، التهاب تاندون لگن(تاندونیت)، پوک شدن استخوان و عفونت استخوان است بیماری‌های مربوط به قسمت لگن معمولا بیماری‌های اذیت کننده‌ای هستند، که بروز هر کدام از آن‌ها مشکلات و دردهایی را تا زمان درمان بهدنبال خود می‌آورد.
بیماری‌های لگن به فوق تخصص ارتوپدی مرتبط است و اگر در این زمینه سوال تخصصی دارید می‌توانید به بخش مشاوره آنلاین متخصص ارتوپد بپردازید.
بیشتر بخوانیم: شناخت بیشتر از آناتومی معده
درمان بیماری‌های لگنی
ابتلا به هرگونه بیماری لگنی می‌تواند مشکلات زیادی را برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد، باتوجه به این مسئله که برخی از بیماری‌های مربوط به آناتومی لگن در ابتدا هیچ علائمی ندارد، مراجعه سریع به پزشک و یافتن علت بیماری، در روند درمان بیمار بسیار مهم و کمک کننده بوده و فرد درمان یافته بعد از پروسه درمان می‌تواند به زندگی عادی خود بازگردد. با توجه به مشکل بیمار، درمان مشکلات لگنی می‌تواند با روش‌های جراحی و غیر جراحی مانند ورزش، استفاده از داروها و … صورت گیرد.
همچنین در این زمینه می‌توانید از دکتر متخصص طب فیزیکی و توانبخشی نیز کمک بگیرید و از امکان مشاوره آنلاین با بهترین پزشکان توانبخشی در سایت درمانکده استفاده کنید.
بیشتر بخوانیم: آناتومی و ساختار سینه (پستان) + راهنمایی کامل
سوالات متداول
آیا دردهای لگنی نیازمند مراجعه به پزشک است؟
احساس درد در ناحیه لگن حتما نیازمند مراجعه به پزشک است، زیرا دردهای مربوط به این ناحیه به تنهایی درمان نشده و حتما نیازمند درمان‌های پزشکی است.
در زمان درد و آسیب ناحیه لگن لازم است به چه پزشکی مراجعه کرد؟
درمان مشکلات لگنی بر عهده متخصص ارتوپد می‌باشد.
ایجاد صدا در زمان بلند شدن و نشستن در ناحیه لگن به چه علت اتفاق می‌افتد؟
در برخی موارد این صدا دادن امری طبیعی است اما اگر این صدا همراه با درد باشد حتما باید به پزشک متخصص مراجعه شود.
بیشتر بخوانیم: آناتومی تخمدان + بیماری های تخمدان زنان
سخن پایانی
لگن از اعضای مهم بدن و نقطه اتصال قسمت بالایی و پایینی بدن به یکدیگر است. لگن تشکیل شده از استخوان‌هایی ضخیم و محکم است، این قسمت از بدن که مسئولیت تحمل وزن و همچنین انتقال آن به قسمت پایین تنه را دارد از قسمت‌های پیچیده‌ای مانند عصب‌ها، رباط و تاندون‌ها به وجود آمده که هر کدام وظایفی در جهت سلامت لگن و تحرک راحت این قسمت دارند. از اینکه تا پایان این مطلب با مجله درمانکده همراه بودید از شما کمال تشکر را داریم.
