دندان درد چه دلایلی دارد؟ با این روش‌ها علت آن را بیابید

دندان درد به درد در داخل یا اطراف دندان اشاره دارد. درد خفیف معمولا به دلیل تحریک موقت لثه ایجاد می‌شود و با روش‌های خانگی قابل درمان است. اما درد شدید از پوسیدگی، عفونت دندان یا سایر مشکلات سلامتی ناشی می‌شود و به درمان تخصصی نیاز دارد. در مقاله امروز مجله درمانکده به بررسی علل احتمالی می‌پردازیم و راه‌های درمان آن را توضیح می‌دهیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

انواع دندان درد

بسته به علت زمینه‌ای، انواع مختلفی از دندان درد وجود دارد:

• درد خفیف که از بین نمی‌رود
• درد شدید
• درد ضربان‌دار
• حساس شدن دندان‌ها

دندان درد ممکن است با علائم دیگری مثل تورم لثه‌ها، سردرد، تب، لرز، بوی بد دهان یا احساس طعم ناخوشایند در دهان همراه باشد.

زمان مراجعه به دندانپزشک

در موارد زیر حتما به دندانپزشک مراجعه کنید:

• درد شما شدید است
• تب دارید
• دندان شما شکسته، ترک خورده یا لق است
• دندان‌تان پوسیده است
• صورت یا دهان شما متورم است
• هنگام باز کردن دهان احساس درد دارید
• درد بیش از 2 روز طول کشیده است

بیشتر بدانید: درد دندان عقل چگونه است؟

علائم زیر نشان می‌دهند که باید فورا به دنبال درمان باشید:

• خونریزی که با ایجاد فشار روی دندان متوقف نمی‌شود
• تب بالاتر از 101 درجه فارنهایت (38/3 درجه سانتی‌گراد)
• وجود توده روی فک
• تورم در زیر چشم‌ها
• درد شدید که با دارو بهبود نمی‌یابد

بیشتر بدانید: کشیدن دندان عقل چگونه است؟

علت دندان درد

علل رایج دندان درد که به سلامت دهان و دندان مرتبط هستند عبارتند از:

1. بیماری لثه

بیماری لثه یا پریودنتیت (periodontitis) با عفونت لثه مشخص می‌شود. در مرحله ابتدایی بیماری لثه که به آن ژنژیویت (gingivitis) می‌گویند، لثه ملتهب، قرمز و متورم است. ژنژیویت هم پریودنتیت هر دو می‌توانند باعث درد خفیف یا شدید شوند. معمولا هر چقدر درد شدیدتر باشد، عفونت هم شدیدتر است.

2. پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان به تخریب تدریجی دندان و ایجاد حفره در سطح خارجی آن (مینا) اشاره دارد. پلاک، لایه چسبنده‌ای از باکتری که روی مینای دندان ایجاد می‌شود، از قندها و نشاسته‌های موجود در ذرات غذا تغذیه می‌کند. در نتیجه، یک اسید تولید می‌شود که به مینای دندان آسیب می‌زند و آن را ضعیف می‌کند. از آنجا که پوسیدگی به سمت داخل و به سمت لایه میانی دندان (عاج) گسترش می‌یابد، می‌تواند باعث درد شود.

بیشتر بدانید: لمینت دندان چیست؟

3. حساس بودن دندان‌ها

وقتی پوشش محافظ عاج از بین می‌رود، دندان‌ها حساس می‌شوند. عواملی که در بروز این مشکل نقش دارند عبارتند از: پوسیدگی دندان، فرسوده شدن پرکردگی‌های قدیمی، عقب‌نشینی لثه‌ها و ترک‌خوردگی دندان. ذکر این نکته ضروری است که آن بعد از جرم گیری هم به دلیل حساس شدن دندان‌ها رخ می‌دهد.

4. دندان‌قروچه

دندان‌قروچه که با فشار دادن دندان‌ها به یکدیگر مشخص می‌شود، می‌تواند هنگام خواب یا بیداری رخ دهد و مشکلات زیر را ایجاد کند:

• حساس شدن دندان‌ها
• ترک‌خوردگی دندان‌ها
• درد دندان یا صورت
• اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)

بیشتر بدانید: کامپوزیت دندان چیست؟

5. ترک‌خوردگی دندان

دندان ممکن است در اثر ضربه، دندان‌قروچه شدید یا گاز زدن یک ماده سفت ترک بخورد. علائم ترک‌خوردگی شامل دندان درد شدید هنگام گاز زدن یا جویدن و همچنین حساسیت به دما و غذا است.

6. آبسه

آبسه دندان ممکن است در اثر پوسیدگی درمان نشده یا پالپیت (التهاب پالپ یا بخش مرکزی دندان) ایجاد شود. لازم به ذکر است آبسه دندان معمولا با عفونتی همراه است که از دندان به نواحی اطراف گسترش می‌یابد.

بیشتر بدانید: جرم گیری دندان چیست؟

7. دندان نهفته

به دندانی که نتواند از لثه خارج شود، دندان نهفته گفته می‌شود. دندان‌های عقل معمولا نهفته می‌شوند، چون آخرین دندان‌هایی هستند که باید از لثه خارج شوند و ممکن است جایی برای آن‌ها در دهان وجود نداشته باشد. نهفتگی دندان باعث فشار، درد و تورم می‌شود. اگر دندان عقل نهفته عفونی شود، با علائمی مثل درد شدید، تب، التهاب لثه و مشکل در بلع مواجه می‌شوید.

8. التهاب پالپ دندان

پالپیت عارضه‌ای است که به دلیل التهاب و تحریک پالپ یا بخش مرکزی دندان ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند به درد و حساسیت شدید به چیزهای مختلف مانند دما منجر شود. عواملی که ممکن است باعث پالپیت شوند عبارتند از:  پوسیدگی دندان، ضربه به دندان و انجام کارهای متعدد دندانپزشکی روی دندان

9. آنژین لودویگ

آنژین لودویگ (Ludwig’s Angina) که عفونت فضای تحت فکی هم نامیده می‌شود، یک عفونت باکتریایی نادر در زیر زبان است. این بیماری می‌تواند تهدید‌کننده زندگی باشد و به همین دلیل به درمان اورژانسی نیاز دارد. آنژین لودویگ در اثر وارد آمدن ضربه به دهان یا آبسه دندان ایجاد می‌شود و با علائم زیر همراه است:

• دندان درد
• تب
• تورم زبان
• مشکل در بلع یا صحبت کردن
• تورم، قرمزی و درد گردن
• ضعف و خستگی
• گیجی
• گوش درد

بیشتر بخوانید:آیا جراحی دندان در بارداری خطرناک است؟

تشخیص علت دندان درد

دندانپزشک با استفاده از راه‌کارهای زیر دلیل را پیدا می‌کند:

• بررسی تاریخچه پزشکی: از شما در مورد علائمی که دارید و شدت درد سوال می‌پرسد.
• معاینه جسمی: دهان و صورت شما را از نظر وجود التهاب، تورم و عفونت بررسی می‌کند.
• تصویربرداری و سایر تست‌های تشخیصی: برای بررسی وجود آبسه، پوسیدگی یا هر مشکل دیگری ممکن است تصویربرداری با اشعه ایکس را توصیه کند. سی‌تی اسکن (CT) و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) به تشخیص آنژین لودویگ کمک می‌کنند. سایر تست‌ها عبارتند از: تست سلامت و زنده بودن پالپ و ارزیابی گوش، حلق و بینی (گاهی اوقات، به دندان شما ربط ندارد و از عفونت سینوسی یا اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی ناشی می‌شود).

درمان دندان درد

دندانپزشک با توجه به علت زمینه‌ای درد، بهترین درمان دندان درد را به شما پیشنهاد می‌دهد. این درمان‌ها عبارتند از:

1. دارو

بهترین دارو برای دندون درد که توسط دندانپزشک تجویز می‌شود شامل موارد زیر است:

• داروی مُسکن: استامینوفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایبوپروفن و ناپروکسن را می‌توان در لیست بهترین مسکن قرار داد.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: آموکسی‌سیلین و کلیندامایسین در درمان آبسه، پالپیت یا سایر عفونت‌ها کاربرد دارند.

بیشتر بدانید: بهترین روش درمان دندان درد چیست؟

2. دهان‌شویه و فلوراید موضعی

چند نوع دهان‌شویه برای درمان دندان درد وجود دارد:

• کلرهگزیدین: باکتری‌های دهان را کاهش می‌دهد. ممکن است برای درمان ژنژیویت استفاده شود.
• دهان‌شویه حاوی فلوراید: می‌تواند به درمان پوسیدگی دندان و بیماری لثه کمک کند.

یک روش کاهش دندون درد این است که دندانپزشک برای برطرف کردن حساسیت و درد به دندان‌ها فلوراید بمالد و خمیر دندان حاوی فلوراید را به شما توصیه کند.

در صورت لزوم می توانید با دکتر دندانپزشک آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: کاشت دندان به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

3. ابزارهای دهانی

اگر در حین خواب دچار دندان‌قروچه می‌شوید، دندانپزشک استفاده از یک ابزار دهانی مانند محافظ دهان را در طول شب توصیه می‌کند. استفاده از این روش دندان درد شدید را برطرف می‌کند؛ اما اگر دندان‌قروچه از استرس، اضطراب یا خشم ناشی می‌شود، باید راه‌های مقابله با این محرک‌ها را بیاموزید.

4. درمان‌های دندانپزشکی

در شرایط خاص ممکن است به یکی از چند روش زیر نیاز داشته باشید:

• پوسیدگی دندان: حذف پوسیدگی و پر کردن دندان
• پالپیت برگشت‌ناپذیر: درمان کانال ریشه برای برداشتن پالپ عفونی و روکش کردن دندان
• آبسه: تخلیه عفونت
• ترک‌خوردگی دندان: بسته به میزان آسیب، روش درمان فوری شامل پر کردن، درمان کانال ریشه یا جایگزین کردن دندان است.

5. درمان خانگی دندان درد

درمان خانگی هم دارد. از آنجا که ممکن است چند روز طول بکشد تا بتوانید از دندانپزشک وقت بگیرید، بهتر است این راه‌کارها را بیاموزید. آشنایی با بهترین درمان خانگی به شما در کنترل درد کمک می‌کند. روش‌های خانگی عبارتند از:

• روغن میخک: چند قطره روغن میخک را در روغن زیتون رقیق کنید، روی پنبه بمالید و به مدت پنج تا 10 دقیقه روی لثه نزدیک دندان آسیب دیده قرار دهید. روغن میخک حاوی اوژنول (eugenol) است، یک بی‌حس‌کننده طبیعی که خواص ضدالتهابی دارد.
• یخ: کیسه یخ را در یک حوله تمیز بپیچید و حدود 20 دقیقه روی فک خود قرار دهید. در صورت نیاز، این کار را در طول روز تکرار کنید.
• شستشوی دهان: دهان خود را به مدت 30 ثانیه با آب نمک گرم ( یک‌دوم قاشق چای‌خوری نمک در 240 میلی‌لیتر آب) یا پراکسید هیدروژن رقیق شده (نسبت 1:1) بشویید و سپس محلول را از دهان بیرون بریزید.
• داروی مسکن: از داروهای بدون نسخه مثل استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن طبق دستورالعمل درج شده روی محصول استفاده کنید.

بیشتر بدانید: دندان درد بعد از عصب کشی چه درمانی دارد؟

راه‌های پیش‌گیری از دندان درد

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها یا حساس شدن آن‌ها و همچنین پیش‌گیری از بیماری لثه، نکات زیر را رعایت کنید:

• دندان‌های خود را 2 تا سه بار در روز با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و مسواک نرم تمیز کنید.
• روزی یک بار بین دندان‌هایتان نخ دندان بکشید.
• در صورت امکان، آب حاوی فلوراید بنوشید.
• مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را کاهش دهید.
• سیگار نکشید.
• از عادت‌هایی مانند جویدن مداد اجتناب کنید.
• برای چکاپ به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: کدام قرص برای دندان درد بهتر است؟

سوالات متداول

کلام پایانی درباره دندان درد

دندان درد ممکن است به قدری خفیف باشد که یک ناراحتی کوچک به شمار رود یا آن‌قدر شدید باشد که زندگی روزمره شما را مختل کند. اگر درد بیش از یک تا 2 روز طول کشید یا به علائم دیگری مثل تب یا تورم صورت مبتلا بودید، حتما با دندانپزشک تماس بگیرید. برای این کار می‌توانید به سایت درمانکده مراجعه کنید. درمانکده امکان نوبت گرفتن از دندانپزشکان باتجربه را برای شما فراهم کرده است.

منابع: verywellhealth, my.clevelandclinic