علت خارش مقعد چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

در انتظار بازبینی توسط تیم پزشکی درمانکده

خارش مقعد که در علم پزشکی به آن پروریتوس آنی (Pruritus ani) می‌گویند، یک مشکل پوستی شایع است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند. پروریتوس آنی دلایل مختلفی دارد، از عوامل غذایی گرفته تا دیابت. در حقیقت، به خودی خود بیماری محسوب نمی‌شود، بلکه یک علامت است. خوشبختانه، در بیشتر موارد می‌توان پروریتوس آنی را بدون مراجعه به پزشک و در خانه درمان کرد. در مقاله‌ امروز مجله درمانکده به بررسی دلایل خارش مقعدی و راه‌های درمان آن می‌پردازیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

انواع خارش مقعد

دو نوع پروریتوس آنی وجود دارد که عبارتند از:

انواع خارش مقعدویژگی‌ها
پروریتوس آنی اولیه (ایدیوپاتیک)این نوع خارش علت مشخصی ندارد، اما شایع‌ترین نوع پروریتوس آنی محسوب می‌شود.
پروریتوس آنی ثانویهاین نوع خارش می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله: عفونت، بیماری‌های سیستمیک، درماتیت تماسی و سایر بیماری‌های پوستی.

بیشتر بدانید: علت کمردرد بعد از رابطه جنسی (انزال) چیست؟

اینفوگرافی در مورد انواع خارش مقعد
گاهی اوقات، علت خارش مقعد مشخص نیست. به این نوع خارش پروریتوس آنی اولیه یا ایدیوپاتیک می‌گویند. در پروریتوس آنی ثانویه، یک عامل زمینه‌ای باعث خارش می‌شود.

بیشتر بدانید: دیسمنوره چیست و چطور درمان می‌شود؟

علائم پروریتوس آنی

علائم خارش مقعد شامل موارد زیر است:

  • خارش
  • التهاب
  • سوزش
  • درد
  • پوست ضخیم یا چرم مانند روی مقعد یا اطراف آن

بیشتر بدانید: فیستول چیست؟

خارش بسته به علت بروز آن ممکن است کوتاه‌مدت یا مداوم باشد. پروریتوس آنی اغلب هنگام خواب، بعد از اجابت مزاج یا در هوای گرم و مرطوب بدتر می‌شود.

خاراندن ناحیه مقعد باعث تسکین ناراحتی نمی‌شود، بلکه ممکن پوست را بیشتر تحریک کرده و خارش را بدتر کند. پوست اطراف مقعد حساس است و ناخن‌های شما بسیار قوی‌تر از پوست‌تان هستند. خاراندن پوست با ناخن ممکن است باعث آسیب پوست یا عفونت شود. اگر چرخه خارش و خراشیدن پوست ادامه یابد، می‌تواند به درد و سوزش شدید منجر شود.

زمان مراجعه به پزشک

غالبا برای درمان خارش مقعد به مراقبت پزشکی نیاز نیست، اما در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید: 

  • خارش شدید است یا از بین نمی‌رود
  • خونریزی مقعدی یا نشت مدفوع دارید
  • به نظر می‌رسد ناحیه مقعد عفونی شده است
  • شما نمی‌توانید علت خارش مداوم را تشخیص دهید

در صورت لزوم می توانید به متخصص زنان مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی خونریزی مقعدی چیست؟

علت خارش مقعد

عللی که ممکن است به خارش مقعد منجر شوند عبارتند از:

  • بهداشت: شستشوی زیاد یا کم می‌تواند باعث تحریک پوست شود.
  • لوازم آرایشی و بهداشتی: صابون‌ها و سایر محصولات بهداشتی ممکن است پوست را تحریک کنند.
  • بیماری‌های پوستی: درماتیت و پسوریازیس باعث خارش می‌شوند.
  • اختلالات مقعدی: به عنوان مثال، میتوان به فیستول مقعدی و فیشر آنال (شقاق مقعد) اشاره کرد.
  • مشکلات گوارشی: هموروئید (بواسیر)، سرطان مقعد و بیماری‌هایی که باعث اسهال می‌شوند (مانند سلیاک و بیماری‌های التهابی روده)، ممکن است در ایجاد خارش نقش داشته باشند.
  • عفونت‌ها: عفونت های مقاربتی (STIs)، به ویژه آن‌هایی که در اثر انگل ایجاد می‌شوند، می‌توانند به خارش منجر شوند.
  • بیماری‌های سیستمیک: بعضی از بیماری‌ها که کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌د‌هند باعث خارش می‌شوند، از جمله: کم خونی، دیابت، یرقان، لوسمی، لنفوم و بیماری تیروئید.
  • بی‌اختیاری مدفوع: این وضعیت می‌تواند کنترل رطوبت و باکتری‌ها را سخت کند.
  • غذاها: بعضی از غذاها مثل نوشیدنی‌های کافئین‌دار، الکل، محصولات لبنی، بادام‌زمینی، ادویه‌ها، مرکبات و شکلات باعث تحریک خارش می‌شوند.
  • داروها: خارش می‌تواند عارضه جانبی شیمی درمانی، کلشی‌سین، نئومایسین و کورتیکواستروئیدها باشد.

بیشتر بدانید: ویار در بارداری چیست؟

اینفوگرافی از دلایل خارش مقعد
عوامل بهداشتی و بعضی از بیماری‌ها، عفونت‌ها، غذاها، نوشیدنی‌ها و داروها می‌توانند باعث خارش مقعد شوند.

بیشتر بدانید: سرطان تخمدان چیست؟

راه‌های تشخیص علت خارش مقعد

پزشک ممکن است بتواند علت پروریتوس آنی را با پرسش در مورد علائم، سابقه پزشکی و عادات شخصی شما تشخیص دهد. با این حال، گاهی اوقات به معاینه بدنی و معاینه مقعد نیاز پیدا می‌کنید.

در صورت مشکوک شدن به عفونت کرم سوزنی، پزشک تست نوار چسب (تست اسکاچ) را برایتان تجویز می‌کند. برای انجام این تست، باید نوار چسب را روی پوست اطراف مقعد بگذارید تا تخم‌های کرم به آن بچسبند. برای کسب بهترین نتیجه، تست نوار را سه روز متوالی انجام دهید و سپس نوارها را به آزمایشگاه ببرید. در آزمایشگاه، نوارها زیر میکروسکوپ گذاشته می‌شوند تا از نظر وجود تخم کرم سوزنی بررسی شوند.

بیشتر بدانید: مقعد یا آنال چیست؟

در بعضی موارد، ممکن است پزشک تست‌های آزمایشگاهی زیر را توصیه کند:

  • سوآب برای بررسی عفونت
  • بیوپسی، در صورتی که پوست تغییر کرده باشد
  • کشت مدفوع، اگر به اسهال مبتلا باشید
  • آزمایش خون برای رد بیماری‌های سیستمیک (مانند بیماری کبد)

اگر علت خارش مشخص نباشد یا این مشکل به درمان پاسخ ندهد، پزشک می‌تواند شما را به متخصص پوست ارجاع دهد. در بسیاری از موارد، علت خارش مقعد مشخص نیست، اما علائم آن قابل درمان است.

درمان خارش مقعد

درمان خارش مقعدی معمولا بر رعایت بهداشت متمرکز است. اگر به پروریتوس آنی ثانویه مبتلا باشید، درمان به علت بروز خارش بستگی دارد. به طور کلی، درمان خارش مقعد ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • کرم‌ها و پمادها: هیدروکورتیزون بدون نسخه کورتیکواستروئیدی است که با یک مُسکن بی‌حس‌کننده ترکیب شده است. از این پماد باید دو تا سه بار در روز استفاده کنید. تحقیقات در مورد بهترین پماد برای خارش مقعدی نشان داده است که کرم موضعی کپسایسین جایگزین خوبی برای کورتیکواستروئیدها است و می‌تواند خارش مزمن مقعد را برطرف کند.
  • آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدقارچ: اگر پزشک به عفونت مشکوک باشد، آنتی‌بیوتیک‌ها  یا داروهای ضدقارچ را تجویز می‌کند.
  • تزریق متیلن بلو: اگر بدنتان به سایر درمان‌ها پاسخ ندهد، ممکن است پزشک این مشکل را را با تزریق متیلن بلو درمان کند. در این روش، پزشک متیلن بلو را در زیر پوست ناحیه اطراف مقعد تزریق می‌کند. متیلن بلو با از بین بردن پایانه‌های صبی در نواحی تزریق شده، درد و خارش را تسکین می‌دهد.

بیشتر بدانید: کاندوم زنانه چیست؟

پماد هیدروکورتیزون
2 تا سه روز استفاده از پماد هیدروکورتیزون به رفع خارش مقعد کمک می‌کند.

درمان خانگی خارش مقعد

بعضی از راه‌کارهای خانگی به تسکین خارش مقعدی کمک می‌کنند، از جمله:

  • از دستمال توالت بدون رنگ و بدون رایحه استفاده کنید. دستمال توالت‌هایی که رنگ یا رایحه دارند می‌توانند پوست شما را تحریک کنند.
  • از صابون‌ها و شوینده‌های معطر استفاده نکنید. صابون‌های معطر ممکن است حاوی مواد حساسیت‌زا یا محرک‌های شیمیایی باشند که می‌توانند علائم شما را بدتر کنند.
  • لباس زیر نخی بپوشید. لباس زیر نخی رطوبت را جذب می‌کند. علاوه بر این، توصیه می‌شود لباس زیر خود را به طور مرتب عوض کنید و آن را با شوینده‌های بدون عطر بشویید.
  • بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کنید. محصولات لبنی، الکل، نوشیدنی‌های گازدار، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و غذاهای اسیدی یا تند ممکن است باعث این مشکل شوند. بهتر است مصرف همه این غذاها و نوشیدنی‌ها را به طور هم‌زمان کنار نگذارید. هر چند روز یک‌بار یکی از آن‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا متوجه شوید کدام غذا یا نوشیدنی باعث خارش می‌شود. در صورت حذف لبنیات، با پزشک در مورد راه‌های تامین کلسیم مورد نیاز بدن مشورت کنید.
  • از پماد، کرم یا ژل استفاده کنید. با استفاده از پماد زینک اکساید یا وازلین از پوست اطراف مقعد در برابر رطوبت محافظت کنید. در صورت نیاز برای کاهش التهاب و خارش، 2 تا سه بار در روز و به مدت یک تا 2 هفته از کرم هیدروکورتیزون 1 درصد استفاده کنید.
  • غذاهای پرفیبر بخورید. غلات کامل، حبوبات، سبزیجات و میوه‌ها (به جزء مرکبات) از یبوست جلوگیری می‌کنند. مکمل‌های فیبر مانند پسیلیوم و متیل سلولز هم ممکن است کمک‌کننده باشند.

بیشتر بدانید: پایین آمدن جنین در بارداری خطرناک است؟

فردی که ناحیه مقعد خود را می‌خاراند
حذف بعضی از غذاها و نوشیدنی‌های محرک از رژیم غذایی، مصرف غذاهای پرفیبر، پوشیدن لباس زیر نخی و استفاده نکردن از محصولات بهداشتی معطر می‌تواند خارش مقعد را درمان کند.

کلام پایانی درباره خارش مقعد

این مورد یک مشکل شایع، ناخوشایند و آزاردهنده است. اما خوشبختانه، در بیشتر موارد با اصلاح سبک زندگی و به کمک داروهای بدون نسخه برطرف می‌شود. اگر خارش شدید بود یا بیش از سه تا 6 هفته ادامه داشت، مشاوره با پزشک زنان آنلاین مشورت کنید. برای دریافت نوبت حضوری یا مشاوره آنلاین می‌توانید به سایت درمانکده مراجعه کنید.

بیشتر بدانید: درمان خارش بدن چگونه است؟

سوالات متداول

چه کسانی به پروریتوس آنی مبتلا می‌شوند؟

خارش مقعد می‌تواند هر کسی را گرفتار کند، اما در افراد 40 تا 70 ساله و در مردان شایع‌تر است. مردان چهار برابر بیشتر از زنان به این مشکل دچار می‌شوند.

چرا شب‌ها به پروریتوس آنی دچار می‌شوم؟

کرم‌های سوزنی می‌توانند باعث خارش و سوزش اطراف مقعد شوند. آن‌ها در شب فعال‌تر هستند، به همین دلیل است که شب‌ها شدت خارش بیشتر می‌شود.

آیا داروی گیاهی برای خارش مقعد مفید است؟

برای درمان خارش مقعد طب اسلامی و طب سنتی توصیه‌های زیادی ارائه داده‌اند. برای مثال، گفته می‌شود دمنوش گل سرخ و دمنوش گل ختمی و استفاده موضعی از روغن نارگیل می‌تواند به تسکین خارش کمک کند. قبل از امتحان کردن این راه‌کارها حتما با پزشک خود مشورت کنید.

روش پیش‌گیری از خارش مقعد چیست؟

سبک زندگی سالم به کنترل عوامل ایجادکننده خارش مقعدی کمک می‌کند. پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم در جلوگیری از اسهال و هموروئید موثر است. رعایت بهداشت فردی، پوشیدن لباس زیر گشاد با الیاف طبیعی و استفاده نکردن از صابون‌های معطر از پروریتوس آنی پیش‌گیری می‌کند.

منابع: mayoclinic, medicalnewstoday, my.clevelandclinic

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟

میانگین امتیاز 3.9 / 5. تعداد رای‌ها 134

هنوز امتیازی ثبت نشده

elh.zamani@yahoo.com
الهام زمانی

الهام زمانی هستم. در رشته تغذیه در مقطع فوق لیسانس تحصیل کردم و به دلیل علاقه‌ای که به نوشتن دارم وارد حوزه تولید محتوا شدم. خوشحالم که با نوشتن مطالب به‌روز و قابل فهم، ضمن آموختن چیزهای جدید به افزایش آگاهی جامعه درباره بیماری‌ها و سبک زندگی سالم کمک می‌کنم.

مشاهده سایر مطالب
اشتراک در
اطلاع از
guest
(اختیاری)

در صورتی که سوال شما تخصصی هست و به دنبال نظر پزشک متخصص هستید، به بخش مشاوره آنلاین پزشکی مراجعه کنید.

28 پرسش و پاسخ
بیشترین رأی
تازه‌ترین قدیمی‌ترین
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه سؤال ها
اعظم قشلاقی
اعظم قشلاقی
2 ماه قبل

خارش مقعد دارم از قبل بواسیر هم داشتم الان درحین خواب شب ها بیشتر خارش دارم کم چی استفاده کنم

شهر
مشهد
منصوره
منصوره
2 ماه قبل

سلام الان سه ماهه خارش مقعددارم اوایل نمیدونستم یه چیزایی مث برفک های کوچک دورمقعددیدم اهمیتی ندادم بعدازمدت دوهفته دچارخارش های کوچک شدم که فقط یطرف مقعدزیرپوستی خارش میده انواع دکترعفونت داخلی هم رفتم ازمایش هم کردم قرص هم خوردم افاقه ای نکردازداروهای گیاهی هم استفاده کردم فقط یدکترخانم زنان گفتن شایدقارچ مقعدباشه که پمادکورتیزول اگ اشتباه نکرده باشم تادوسه روزاستفاده کردم یکم بهترمیشم گاهی اوقات ک نمیزنم یه چیزایی ریزسفیدرنگ شبیه چرک بدن دیده میشه رومقعدخیلی ریزن وهموناهم باعث خارشه تازگیامقعدبراثریبوستی ک داشتم ترک خورده وعلاوه برخارش و وول خوردن کرم زیرپوست روی پوست مقعدهم خارش میده ایاچیزی هست که خوب بشه ؟ازداروهای گیاهی هم خوردم فایده نداشته ایابنظرتون انگل دارم یاقارچه دکترایی ک رفتم چیزی نفهمیدن حتی ازمایش کشت مدفوع هم دادم

احسان
احسان
7 ماه قبل

داکتر صاحب من مقعدم یک هفته میشه شبا خیلی خارش مونه گدام دارو برای درمان اس که توصیه کنید ممنون میشم

شهر
اصفهان
الهام
الهام
8 ماه قبل

چی برای سوزش خارش پشت خوبه بخوریم

الهام
الهام
8 ماه قبل

سلام خوبی چی برای خارش سوزش پشت خوبه بخوریم

بهروز
بهروز
8 ماه قبل
  1. خارش مقعد
زینب
زینب
10 ماه قبل

آیا خارش مقعد میتونه از علایم Hpv باشه؟

شهر
تهران
سلطان
سلطان
3 ماه قبل
پاسخ به  زینب

از اثر پاره شدن هم میشه خار ش حساس کرد شقاق معقدی هم با خارش شروع میشه.
HOv خارش ندارد

علی اکبر نوری
علی اکبر نوری
10 ماه قبل

سلام خسته نباشید ازخارش مقعد خیلی عزیز میشم دکتر هم نرفتم

شهر
کرج
مرد میهن آبادی
مرد میهن آبادی
10 ماه قبل

ینی آقایون این مشکل رو ندارن که نوشتین با پزشک زنان مشورت کنین؟!

غيرت الله نيازی
غيرت الله نيازی
10 ماه قبل

سلام داکتر صاحب محترم مه مشکل خارش معقد و يک کتله نواحي معقد برامده

علی لاریجانی
علی لاریجانی
11 ماه قبل

خارش وسوزش شدید ودر طول دوسال هت

شهر
تهران
عباس
عباس
1 سال قبل

سلام بعد ازکرونا به خارش مقعد دچار شدم چکار کنم

عباس
عباس
1 سال قبل

سلام دوسال است که بعداز اونکه کدوها گرفتم به خارش مقعد گرفتار شدم

شهر
اصفهان
علی
علی
1 سال قبل

سلام هیج دیابت ندارم ولی خیلی سوزش مقعد دارم خواهشن برای درمان راهنمایم کنید

شهر
مشهد
آذر
آذر
1 سال قبل

سلام چند روزی هست دچار خارش مقعد شدم بهد اشت هم رعایت میکنم بعضی،وقتها دردی رو داخل لگن احساس میکنم البته دنباچه من هم درد میکنه اگر زیاد بشیم میشه راهنمایی کنید آیا به زیاد نشستن ربطی داره در ضمن مشکلات گوارشی هم دارم میکرب معده

شهر
کرج
زهرا
زهرا
1 سال قبل

سلام خارش شدید مقعد دارم حتی وقتی میرم دستشویی اب میزنم خیلی اذیت میشم خارش به حوی زیاده که احساس میکنم سوختم خواهشا راهنمایی کنید

شهر
اصفهان
مهوش
مهوش
8 ماه قبل
پاسخ به  زهرا
  • سلام من الان ۲ سال هست که به این خارش کنار میام چه کار کنم رانماهی کن
علی
علی
1 سال قبل

باسنم یک ماه میشه ،خارش داره ،از بس خراشیدم زخم شده ،از زانو ،تا کمرم ،باسن و جلوم خارش داره ،شب ها خارشم بیشتر میشه

احمد
احمد
1 سال قبل

سلام.من مقعدام به شدت خارش می دهد خواهش میکنم راهنمایی کنید تشکر

جواد
جواد
1 سال قبل

درمان خارش مقعد رو میخام

شهر
کرج
کوثر
کوثر
9 ماه قبل
پاسخ به  جواد

باسلام پماد تریامسینولون وکلوتریمازول یک درصد راباهم ترکیب کنید وروزی دوباربه مقعدبمالید مطمئن باشیدقطعا تاثیرگذاره حتماامتحان کنید

شهر
تهران
هادی
هادی
1 سال قبل

سلام واسه خارش مقعد در مردان باید به چه متخصصی مراجعه کرد؟ سپاس

شهر
تهران
منصوره
منصوره
2 ماه قبل
پاسخ به  هادی

دکترعفونت

مهسا
مهسا
1 سال قبل

سلام من خانم هستم ، ی چند روزه خارش مقعد دارم بعد از اجابت مزاج البته هموروئید هم دارم ،میشه راهنماییم کنید

شهر
تهران
یوسف
یوسف
1 سال قبل
پاسخ به  مهسا

دوات پیش منه

آریا
آریا
11 ماه قبل
پاسخ به  یوسف

دوای تو هم پیش منه جیگر

محمد
محمد
10 ماه قبل
پاسخ به  یوسف

میخوای مقعدش رو لیس بزنی؟