غده تیروئید هورمون‌هایی می‌سازد که متابولیسم (سوخت و ساز) را تنظیم می‌کنند. این هورمون‌ها تقریبا روی تمام اندام‌ها تاثیر دارند و بسیاری از عملکردهای بدن را کنترل می‌کنند. به عنوان مثال، تنفس، ضربان قلب، وزن، هضم و خلق و خو را تحت تاثیر قرار می‌دهند. تیروئید پرکار یا هیپرتیروئیدیسم (hyperthyroidism) زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید می‌کند. در مقاله امروز مجله درمانکده تصمیم داریم شما را با مهمترین علائم پرکاری تیروئید آشنا کنیم. تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.
فهرست محتوا
علائم تیروئید پرکار
گاهی اوقات، پرکاری تیروئید علائم بسیار شدیدی دارد و به کاهش وزن ناخواسته، نارسایی قلبی و مشکلات تنفسی منجر می‌شود. جالب است بدانید که تیروئید پرکار می‌تواند حتی روی خلق و خو هم تاثیر بگذارد و شما را زودرنج و پرخاشگر کند. در بعضی موارد هم این اختلال از روی برآمدگی‌های روی گردن (محل غده تیروئید) مشخص می‌شود. به طور کلی، از علائم تیروئید پرکار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بخوانید: کم‌کاری تیروئید در کودکان چگونه است؟
۱. افزایش اشتها
غده تیروئید هورمون‌هایی تولید می‌کند که روی اکثر اندام‌های داخلی تاثیر می‌گذارند، از جمله اعصابی که در مغز و معده به انسان هشدار می‌دهند که باید غذا بخورد. وقتی این غده بیش از اندازه هورمون تولید کند، شما به صورت غیرعادی و زودتر از موعد گرسنه می‌شوید.
در صورت لزوم می توانید با دکتر غدد آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به متخصص غدد مراجعه کنید.
۲. تعریق بیش از حد
از آنجا که هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید سوخت و ساز بدن شما را تنظیم می‌کنند، فعالیت بیش از حد این غده دمای بدن را بالا می‌برد که این باعث می‌شود زیاد عرق کنید. در این حالت، شما همیشه احساس گرما می‌کنید و تحمل دمای بالا را به هیچ عنوان ندارید.
۳. لاغری شدید
پرکاری تیروئید با افزایش حجم غذای مصرفی همراه است، اما چون سوخت و ساز بدنتان افزایش می‌یابد و بیش از حد چربی و انرژی می‌سوزانید، به جای چاق شدن به تدریج وزن از دست می‌دهید و لاغر می‌شوید.
۴. تپش قلب
یکی از اندام‌های حیاتی که هورمون‌های تیروئید بر آن اثر می‌گذارند، قلب است، یعنی اندامی که با تنظیم گردش خون در متابولیسم بدن نقش اساسی ایفا می‌کند. با افزایش مواد ترشح شده توسط غده تیروئید، ضربان قلب شما بالا می‌رود و دچار تپش قلب می‌شوید.
۵. بزرگ شدن غده تیروئید
گواتر به معنی بزرگ شدن غده تیروئید است. گواتر سمی زمانی ایجاد می‌شود که بزرگ شدن غده تیروئید با افزایش تولید هورمون همراه است.
۶. خستگی شدید و ضعف عضلانی
احتمالا می‌دانید که برای خسته شدن حتما لازم نیست تحرک زیادی داشته باشید. وقتی سطح فعالیت‌های درونی بدن بیش از حد بالا می‌رود، همیشه در اندام‌های خود احساس کوفتگی شدید خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: عمل تیروئیدکتومی چیست؟
۷. اختلالات روانی
همان‌طور که پیش از این اشاره شد، افزایش متابولیسم دمای بدن را بالا می‌برد که همین امر ممکن است باعث بی‌حوصلگی و تندمزاجی شود. علاوه بر این، افزایش هورمون‌های تیروئید بر اعصاب کنترل‌کننده مغز اثر می‌گذارد و شما را مضطرب، عصبی و پرخاشگر می‌کند.
۸. ریزش مو
موها توسط فرآیندهای متابولیسمی بدن تغذیه می‌شوند و وقتی این عملکردها دچار اختلال شوند، ممکن است ابروها و موهای سر بیش از اندازه بریزند.
۹. تغییر حالت چشم‌ها
در بعضی موارد، تیروئید پرکار روی چشم‌ها تاثیر می‌گذارد. در این حالت ممکن است چشم‌ها بیرون‌زده شوند یا به صورت خیره باقی بمانند. گاهی اوقات هم حرکت چشم محدود و حتی دردناک می‌شود.
بیشتر بخوانید: چه غذاهایی باید در رژیم غذایی کم کاری تیروئید وجود داشته باشد؟
۱۰. سایر علائم پرکاری تیروئید
هیپرتیروئیدیسم می‌تواند در بدن انسان علائم دیگر هم ایجاد کند که در ادامه مطب به صورت اجمالی آن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم:
- اسهال مکرر
- فشار خون بالا
- ورم یکی از پاها و یا هر ۲ پا
- بالا رفتن میل جنسی
- خارش و خشک شدن پوست بدن
- غلیظ شدن خون
- اختلال خواب
- بیش‌فعالی و بی‌قراری
- لرزش انگشت‌های دست
- حالت تهوع و استفراغ
- از بین رفتن تمرکز
سالمندان بالای ۶۰ سال ممکن است علائم متفاوتی نسبت به بزرگسالان جوان داشته باشند. برای مثال، ممکن است اشتهای خود را از دست بدهند یا از دیگران کناره‌گیری کنند. به همین دلیل، گاهی اوقات، تیروئید پرکار با افسردگی یا زوال عقل اشتباه گرفته می‌شود.
هیپرتیروئیدیسم می‌تواند در زنان و مردان علائم متفاوتی ایجاد کند. از علائم پرکاری تیروئید در زنان می‌توان به اختلال قاعدگی و کاهش خونریزی در دوران پریود اشاره کرد. قاعدگی نامنظم می‌تواند به ناباروری منجر شود. در حقیقت، بسیاری از زنان به دلیل مشکلات مربوط به باردار شدن به پزشک مراجعه می‌کنند و از این طریق متوجه می‌شوند که به هیپرتیروئیدیسم مبتلا هستند.
مهمترین علائم تیروئید پرکار در مردان عبارتند از: اختلال نعوظ، کاهش تعداد اسپرم، طاسی زودرس و ژنیکوماستی (بزرگ شدن پستان‌ها). هپیرتیروئیدیسم همچنین سطح تستوسترون را کاهش می‌دهد که این باعث از دست دادن توده عضلانی می‌شود. پوکی استخوان ناشی از پرکاری تیروئید هم ممکن است مردان را غافلگیر کند، چون این بیماری در زنان شایع‌تر است.
بیشتر بدانید: علائم تیروئید در زنان چیست؟
علت پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید دلایل مختلفی دارد، از جمله:
- بیماری گریوز: یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند و باعث می‌شود این غده هورمون زیادی تولید کند. این بیماری شایع‌ترین علت هیپرتیروئیدیسم است.
- ندول‌های تیروئید: توده‌های کوچکی هستند که روی غده تیروئید رشد می‌کنند. آن‌ها معمولا خوش‌خیم (غیرسرطانی) هستند، اما ممکن است بیش از حد فعال شوند و هورمون زیادی تولید کنند. ندول‌های تیروئید در سالمندان شایع‌تر هستند.
- تیروئیدیت (التهاب تیروئید): این بیماری باعث می‌شود هورمون تیروئید ذخیره شده از غده تیروئید شما نشت کند.
- دریافت زیاد ید: ید در بعضی از داروها، شربت‌های سرفه، جلبک دریایی و مکمل‌های حاوی جلبک دریایی یافت می‌شود. مصرف بیش از حد این محصولات تولید هورمون را در غده تیروئید افزایش می‌دهد.
- زیاده‌روی در مصرف داروی تیروئید: اگر به کم‌کاری تیروئید مبتلا باشید و در مصرف داروی آن زیاده‌روی کنید، ممکن است غده تیروئید شما پرکار شود.
بیشتر بخوانید: آیا بیماری آدیسون خطرناک است؟
تشخیص تیروئید پرکار
علاوه بر بررسی علائم ذکر شده و معاینه بدنی، روش‌های دیگری هم برای تشخیص تیروئید پرکار وجود دارد. در حقیقت، پزشک غدد و متابولیسم به کمک آزمایش تیروئید که یک نوع آزمایش خون است ابتلای شما به این بیماری را تایید می‌کند. روش‌های تصویربرداری مانند اسکن تیروئید، سونوگرافی و آزمایش جذب ید رادیواکتیو هم به تشخیص دقیق‌تر این بیماری کمک می‌کنند.
بیشتر بدانید: بیماری ندول تیروئید چست؟
درمان پرکاری تیروئید
پزشکان معمولا از سه روش زیر برای درمان تیروئید پرکار استفاده می‌کنند:
- دارو: داروهای ضدتیروئید باعث می‌شوند غده تیروئید شما هورمون کمتری تولید کند. احتمالا باید حداقل یک تا ۲ سال از این داروها استفاده کنید.
- ید رادیواکتیو: استفاده از کپسول یا مایع حاوی ید رادیواکتیو به تدریج سلول‌های تولیدکننده هورمون را در غده تیروئید از بین می‌برد.
- جراحی: در موارد نادر، جراحی به افراد مبتلا به گواتر بزرگ یا زنان باردار که نمی‌توانند دارو مصرف کنند پیشنهاد می‌شود. اگر کل غده تیروئید با جراحی از بدن خارج شود، باید تا پایان عمر از داروی تیروئید استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: غده تیروئید چیست؟
کلام پایانی
خوشبختانه، هیپرتیروئیدیسم یک بیماری قابل کنترل و قابل درمان است. اگر علائم تیروئید پرکار را تجربه کردید، حتما با دکتر فوق تخصص غدد و متابولیسم مشورت کنید. پزشک با چند آزمایش ساده می‌تواند سلامت غده تیروئید شما را بررسی کند. برای پیدا کردن بهترین دکتر غدد می‌توانید به سایت درمانکده مراجعه کنید و از پزشک مورد نظر خود برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.
سوالات متداول
هر کسی ممکن است به هیپرتیروئیدیسم مبتلا شود، اما این بیماری در زنان شایع‌تر است.
عواملی که خطر ابتلا به هیپرتیروئیدیسم را افزایش می‌دهند عبارتند از: سابقه خانوادگی بیماری تیروئید، سابقه ابتلا به کم‌خونی پرنیشیوز، دیابت نوع ۱ و بیماری آدیسون، دریافت بیش از حد ید و بارداری.
اگر تیروئید پرکار درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، مثل: فیبریلاسیون دهلیزی، سکته مغزی، نارسایی احتقانی قلب و پوکی استخوان.
منابع: medlineplus, my.clevelandclinic, healthline
