روانشناسی مطالعه ذهن و رفتار است که شامل تأثیرات زیست شناختی، فشارهای اجتماعی و عوامل محیطی است که بر چگونگی تفکر، عملکرد و حس افراد تاثیر می گذارد. با استفاده از علم روانشناسی، روانپزشکان (متخصص اعصاب و روان) و روانشناسان به معالجه اختلالات روانی و شناخت روان انسان ها مشغول اند.
به دست آوردن درک غنی تر و عمیق تر از روانشناسی می تواند به افراد کند تا بینشی نسبت به اعمال خود و نیز درک بهتری از دیگران دست پیدا کنند.
انواع روانشناسی
روانشناسی یک رشته علمی گسترده و متنوع است که شامل مطالعه اندیشه، رفتار، پیشرفت، شخصیت، احساسات، انگیزه و موارد دیگر می شود. در نتیجه، برخی از زیرشاخه های فرعی و شاخه های تخصصی پدیدار شده است. در زیر برخی از حوزه های اصلی تحقیق و کاربرد در روانشناسی آمده است:
- روانشناسی غیر طبیعی مطالعه رفتارهای غیرطبیعی و آسیب های روانی است. این شاخه تخصصی، بر تحقیقات و معالجه انواع اختلالات روانی متمرکز است و با روان درمانی و روانشناسی بالینی مرتبط است.
- روانشناسی زیستی (بیوسایکولوژی) بررسی می کند که چگونه فرایندهای زیست شناختی بر ذهن و رفتار تاثیر می گذارند. این شاخه، ارتباط نزدیکی با علوم اعصاب دارد و از ابزارهایی مانند MRI و PET اسکن برای بررسی آسیب های مغزی یا ناهنجاری های مغزی استفاده می کند.
- روانشناسی بالینی بر ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات روانی متمرکز است.
- روانشناسی شناختی مطالعه فرآیندهای فکری انسان از جمله توجه، حافظه، ادراک، تصمیم گیری، حل مسئله و فراگیری زبان است.
- روانشناسی قیاسی شاخه ای از روانشناسی است که به مطالعه رفتار حیوانات مربوط می شود.
- روانشناسی رشدی شاخه ای است که به بررسی رشد و نمو انسان در طول زندگی می پردازد و شامل توانایی های شناختی، اخلاق، عملکرد اجتماعی، هویت و سایر زمینه های زندگی می باشد.
- روانشناسی جنایی یک رشته کاربردی است که با استفاده از تحقیقات روانشناسی و قوانین موجود، بر سیستم عدالت قضایی و کیفری متمرکز است.
- روانشناسی صنعتی – سازمانی زمینه ای است که از تحقیقات روانشناختی برای ارتقاء عملکرد کار و انتخاب کارمندان استفاده می کند.
- روانشناسی شخصیتی بر درک چگونگی رشد شخصیت و همچنین الگوهای افکار، رفتارها و ویژگی هایی که باعث منحصر به فرد بودن فرد می شود، تمرکز دارد.
- روانشناسی اجتماعی بر رفتار گروهی، تاثیرات اجتماع بر رفتار فردی، نگرش، پیش داوری، قابلیت انطباق در جامعه، پرخاشگری و مباحث مرتبط دیگر متمرکز است.
بیشتر بخوانید:روانشناسی فردی چیست؟موثر برای رشد و توسعه فردی
کاربرد های روانشناسی
بارزترین کاربرد روانشناسی در زمینه سلامت روان این است که روانشناسان از قوانین، تحقیقات و یافته های بالینی برای کمک به بیمار در مدیریت و غلبه بر علائم درگیری ذهنی و بیماری روانی استفاده می کنند. برخی از کاربردهای روانشناسی عبارتند از:
- تدوین برنامه های آموزشی
- ارگونومی (علم تلفیق کار و شرایط کار با ویژگی ها و نیازهای انسان)
- اطلاع رسانی در مورد سیاست های عمومی
- درمان سلامت روان
- افزایش بازدهی
- سلامت و رفاه شخصی
- تحقیقات روانشناسی
- کمک به خود (خودیاری)
- طراحی برنامه های اجتماعی
- پی بردن به چگونگی رشد کودک
گنجاندن همه کارهایی که روانشناسی در بر می گیرد، فقط در یک تعریف مختصر دشوار است. اما مباحثی از قبیل رشد، شخصیت، افکار، احساسات، عواطف، انگیزه ها و رفتارهای اجتماعی تنها بخشی از آنچه روانشناسی در پی فهم، پیش بینی و توضیح آن است را نشان می دهد.
[sibwp_form id=1]
روانشناسی چه تاثیری دارد؟
روانشناسی هم یک رشته کاربردی و هم دانشگاهی است که هم برای افراد و هم به طور کلی برای جامعه مفید است. بخش بزرگی از روانشناسی به تشخیص و درمان مسائل بهداشت روان اختصاص دارد، اما وقتی صحبت از تأثیر روانشناسی می شود تنها مانند نوک یک کوه یخی است که قسمت اعظم اثرات آن زیر دریاست.
برخی از روش هایی که روانشناسی از طریق آن به افراد و جامعه کمک می کند، عبارتند از:
- افزایش درک ما در مورد چگونگی و چرایی رفتار مردم
- شناخت عوامل مختلفی که می توانند ذهن و رفتار انسان را تحت تأثیر قرار دهند
- شناخت موضوعاتی که بر سلامتی، زندگی روزمره و رفاه و آسایش تأثیر می گذارد
- بهبود ارگونومی (کارپژوهی) برای بهبود طراحی محصول
- ایجاد فضاهای کاری ایمن تر و کارآمدتر
- کمک به ایجاد انگیزه در افراد برای رسیدن به اهدافشان
- بهبود بهره وری و سودمندی
روانشناسان با استفاده از روش های علمی عینی برای درک، توضیح و پیش بینی رفتار انسان این کارها را انجام می دهند. مطالعات روانشناختی کاملاً سازمان یافته اند و با فرضیه ای شروع می شوند که بعدا به صورت تجربی مورد آزمایش قرار می گیرد.
بیشتر بخوانید: روانشناسی فردی چیست؟
مشکلات احتمالی در روانشناسی
سردرگمی زیادی در مورد روانشناسی وجود دارد. متأسفانه، این تصورات غلط در مورد روانشناسی تا حدودی به خاطر تصاویر کلیشه ای است که از روانشناسان در رسانه های عمومی وجود دارد و همچنین شاخه های شغلی برای کسانی که دارای مدرک روانشناسی هستند بسیار متنوع اند.
- کمک به ایجاد محل های کار سالم تر
- طراحی و پیاده سازی برنامه های بهداشت عمومی
- تحقیقات در مورد ایمنی هواپیما
- کمک به طراحی برنامه های فن آوری و کامپیوتر
- مطالعه زندگی نظامی و تأثیر روانی جنگ
مهم نیست که روانشناسان در کجا کار می کنند، هدف اصلی آن ها این است به توصیف، توضیح، پیش بینی رفتار انسان و تأثیرگذاری بر آن کمک کنند.
بیشتر بخوانید: روانشناسی شخصیت چیست؟
تاریخچه روانشناسی
روانشناسی در ابتدا هم از فلسفه و هم از زیست شناسی به وجود آمد. مباحث مربوط به این دو موضوع به زمان متفکران پیشین یونانی، از جمله ارسطو و سقراط بر می گردد.
کلمه “روانشناسی” خود از واژه یونانی psyche روان گرفته شده است که در معنای واقعی کلمه به معنی “زندگی” یا “جان” است. معانی مشتق شده از کلمه شامل “روح” یا “خود” است.
ظهور روانشناسی به عنوان یک حوزه مطالعاتی جداگانه و مستقل هنگامی به وجود آمد که Wilhelm Wundt اولین آزمایشگاه روانشناسی تجربی را در سال 1879 در لایپزیگ (Leipzig)، آلمان تأسیس کرد.
در طول تاریخ روانشناسی، مکاتب فکری مختلفی برای توضیح ذهن و رفتار انسان شکل گرفته اند. در برخی موارد، بعضی از مکاتب فکری برای مدتی بر رشته روانشناسی تسلط یافتند.
مکتب های روانشناسی
در زیر برخی از مکتب های مهم تفکر روانشناسی آمده است.
- ساختار گرایی: ساختارگرایی وونت و تیچنر نخستین مکتب فکری بود، ولی مکاتب دیگر نیز مدت کوتاهی بعد از آن شروع به ظهور کردند.
- عملکرد گرایی: روانشناس و فیلسوف قدیمی ویلیام جیمز به مکتبی از اندیشه به نام عملکرد گرایی علاقه مند شد که توجه آن به هدف آگاهی انسان و رفتار او معطوف بود.
- روانکاوی: دیری نگذشت که این مکتب های فکری اولیه جای خود را به چندین رویکرد غالب و تأثیرگذار در روانشناسی دادند. روانکاوی زیگموند فروید بر چگونگی تأثیر ذهن ناخودآگاه بر رفتار انسان متمرکز بود.
- رفتارگرایی: مکتب فکری رفتاری از نگاه به تأثیر عوامل درونی بر رفتار فاصله گرفت و سعی داشت روانشناسی را به مطالعه رفتارهای قابل مشاهده تبدیل کند.
- روانشناسی انسانی: بعداً رویکرد اومانیستی (انسان گرایی) بر اهمیت رشد شخصی و خودشناسی متمرکز شد.
- روانشناسی شناختی: تا دهه 1960 و 1970، انقلاب شناختی جرقه شروع تحقیقات در مورد فرآیندهای ذهنی درونی مانند تفکر، تصمیم گیری، سیر یادگیری و پیشرفت در زبان و حافظه را زد.
هرچند که این مکتب های فکری گاهی به عنوان گروه هایی که باهم رقابت می کنند تلقی می شوند، اما همه دیدگاه ها در درک ما از روانشناسی نقش داشته اند.
فهرست مطالب منتشر شده در مجله پزشکی درمانکده
1. اختلال ها و بیماری های روان
افسردگی
اختلالات افسردگی؛ علائم، علل و راه‌های درمان
راه های درمان افسردگی و تسهیل فرآیند بهبود
نشانه های افسردگی را به خوبی بشناسید!
12 مورد از علائم و نشانه های افسردگی
15 دلیلی که افراد افسرده به پزشک مراجعه نمی کنند
13 نکته مهم برای درمان افسردگی و روان درمانی
آیا افسردگی و خودکشی ارتباط تنگاتنگی دارند؟
15 دلیل برای عدم مراجعهی افراد افسرده به پزشک
افسردگی چه تاثیری بر سلامت فیزیکی دارد؟
علائم افسردگی در مردان شامل چه مواردی است؟
علائم افسردگی در زنان شامل چه مواردی است؟
9 شکل از ناامیدی و چگونگی غلبه بر آنها
اضطراب
علل، علائم و درمان اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
علائم، علل و درمان استرس حاد را بشناسید
10 روش ساده برای کنترل اضطراب و حمله عصبی
اضطراب مزمن یا حمله عصبی و راه‌هایی برای کنترل آن
۶ نشانه اضطراب که نیاز به درمان زیر نظر متخصص دارند
علائم فیزیکی اضطراب شدید به چه صورتی بروز می‌کند؟
علائم اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD) و راه‌های درمان آن
6 نشانه استرس و اضطراب شدید در افراد
اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)
اضطراب (استرس مخرب و شدید) ناشی از ویروس کرونا
کنترل و کاهش استرس ناشی از ویروس کرونا
تاثیر استرس روی سیستم ایمنی بدن
پرخاشگری و خشونت
پرخاشگری و خشونت چه تفاوتی دارند؟
7 راه برای متوقف ساختن خشونت در همه سنین
عصبانیت، پرخاشگری و خشونت: دانستن تفاوت آن ها مهم است
قبل از اینکه خشم شما را کنترل کند، شما آن را کنترل کنید
مدیریت خشم: 10 نکته برای آرام ساختن عصبانیت
7 تاثیر منفی عصبانیت روی سلامتی
خواب
کابوس های شبانه و دلایل بروز این اختلال
خواب دیدن؛ فرق رویا از واقعیت و روانشناسی خواب
چگونه خواب و رویا را تفسیر کنیم؟
ترس و هراس
علائم، علل و درمان اختلال پانیک
حمله پانیک؛ علل، علائم و راه درمان این اختلال
چطور با اختلال فومو (ترس از دست دادن) در زندگی کنار بیایید
اعتیاد
علائم هشدار دهنده بازگشت اعتیاد: افسردگی، استرس و سایر محرک ها
علائم علت و درمان اختلال اعتیاد
10 دلیل برای اینکه افراد معتاد به مصرف مواد ادامه میدهند
۱۰ دلیلی که سبب تداوم اعتیاد می‌شود
اعتیاد به مواد مخدر یا اختلال مصرف چیست؟
اختلال های خوردن
پرخوری عصبی (Bulimia Nervosa) چیست و چه علائمی دارد؟
بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا چیست؟
علائم اختلالات خوردن و انواع آن
اختلال اجتناب یا محدودیت غذا (ARFID)
بیش فعالی – کم توجهی (ADHD)
علائم، علل و درمان کم توجهی – بیش فعالی (ADHD) بزرگسالان
6 سوال رایج درباره اختلال بیش فعالی/کم توجهی
علائم اختلال بیش فعالی/کم توجهی چیست؟
کنترل خشم در مبتلایان به اختلال بیش فعالی/کم توجهی
اوتیسم
اصول مراقبت و نگهداری از کودک اوتیسم
چند درصد از کودکان مبتلا به اوتیسم درمان می‌شوند؟
اوتیسم (درخودماندگی) چیست و چه نیست؟
همه چیز هایی که باید درباره اوتیسم بدانید
وسواس فکری – عملی (OCD)
علائم، علل و درمان اختلال وسواس فکری عملی
همه آنچه که درمورد اختلال وسواس (OCD) باید بدانیم
6 نکته که باید درباره وسواس فکری-عملی (OCD) بدانیم
اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی (Schizophrenia) چیست؟
راهنمای جامع اسکیزوفرنی در دوران کودکی
توهم چیست؟ آیا اختلال توهم‌زا دارید؟
2. روانشناسی، روانکاوی و روان درمانی
روایت درمانی چیست و چگونه انجام می‌گیرد؟
20 نوع مختلف روانشناس را بشناسید
روان کاوی چیست و چطور به ما کمک می‌کند؟
روان کاوی چیست و چه اهمیتی دارد؟
8 روش درمان شناختی رفتاری (CBT) برای بهبود روابط
رفتاردرمانی شناختی یا CBT چیست؟
تفاوت روانکاوی و روان درمانی چیست؟
روانپزشکان و مشاوران چه تفاوتی با هم دارند؟
مشاور و روان درمانگر چه تفاوتی دارند؟
مشاوره خانوادگی یا خانواده درمانی چیست؟
به این 10 دلیل نیاز به مشاور خانواده دارید!
مشکلات جنسی که نیاز به مشاوره دارد
3. مباحث روانشناسی
روانشناسی
دلایل روانی کشیدن خط و شکل هنگام گوش دادن
لیست کامل و جامع اختلالات روانی
معروف ترین و تاثیرگذارترین روانشناسان تاریخ
خودآگاهی چیست و چرا اهمیت دارد؟
مکانیسم های دفاعی روان انسان ها
لطفا بدون خستگی 5 دقیقه راجع به خستگی بخوانید:)
شخصیت شناسی
آیا تغییر شخصیت برای افراد ممکن است؟
کمال گرایی چیست و چگونه می‌توانیم بر آن غلبه کنیم؟
شخصیت چه مفهومی دارد؟ چه عواملی در ایجاد شخصیت موثرند؟
روان‌نژندی (نوروسیس) و روان‌رنجوری (نوروتیسیزم) چه تفاوتی دارند؟
چگونه می توان گفت که شما درونگرا هستید؟
بهترین تست های شخصیت به ترتیب رتبه بندی
هر چیزی که باید از اختلالات تجزیه ای بدانید
علائم، علل و عوارض اختلالات سازگاری
خودشیفتگی چیست و فرد خودشیفته چه ویژگی‌هایی دارد؟
روانشناسی مثبتگرا
شادی و سلامتی چه ارتباطی با هم دارند؟
اهمیت روانشناسی مثبت گرا در چیست و چه تاثیری دارد؟
4 نکته درباره روانشناسی مثبتگرا
چطور در مواقع دشوار به کارمندان خودمان انگیزه بدهیم؟
روانشناسی مثبتگرا چیست و چرا مهم است؟
تست های روانشناسی
تست هوش هیجانی EQ چیست و چه کاربردی دارد؟
تست هوش تصویری IQ (ریون) چیست؟
تست شخصیت شناسی 5 عاملی نئو چیست؟
تست سبک های مقابله با استرس چیست؟
روابط عاطفی
20 سوال درباره پایان رابطه و طلاق
چالش های رابطه و نکاتی که در این خصوص باید بدانید
۸ روش درمان شناختی رفتاری برای بهبود روابط
چه چالش‌های در روابط بوجود می آید؟
اعتماد و عزت نفس
عزت نفس سالم و عزت نفس کاذب چه تفاوتی دارند؟
۱۵ راه برای افزایش عزت نفس در بزرگسالان
تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس در چیست؟
مفهوم عزت نفس از دید کال راجرز روانشناس مشهور
عزت نفس چیست؟ برای افزایش عزت نفس چه راهکارهایی وجود دارد؟
شرم و خجالت
خجالت چیست و چه عواملی باعث ایجاد آن می‌شود؟
علت خجالت کشیدن چیست و چطور می‌توان بر آن غلبه کرد؟
چطور با تنهایی و کمرویی کنار بیاییم؟
آشنایی با گوشه گیری و انزوا طلبی در 10 دقیقه
خودکشی
آیا افسردگی و خودکشی ارتباط تنگاتنگی دارند؟
چیزهایی که باید درمورد خودکشی بدانید
متفرقه
علائم، علل و درمان اختلال احتکار
اختلال جویدن ناخن یا اونیکوفاژی چیست؟
فایده ی ورزش روی سلامت روان چیست؟
خلاصه
همانطور که می بینید، اگرچه روانشناسی علمی نسبتاً جوان اما گسترده است، اما عمق و همچنین وسعت فوق العاده ای دارد. هرچند ارزیابی، تشخیص و درمان بیماری های روانی اهداف اصلی روانشناسی هستند، اما روانشناسی بسیار فراتر از سلامت روان را پوشش می دهد .
امروزه روانشناسان به دنبال درک جنبه های بسیار زیاد و متنوع ذهن و رفتار انسان هستند و دانش جدیدی را به درک ما در مورد چگونگی تفکر مردم اضافه می کنند. همچنین برنامه های کاربردی که تأثیر مهمی در زندگی روزمره انسان دارند، را توسعه می دهند.
روانشناسی با هدف کمک به مردم و تندرستی و رفاه فردی آن ها فعالیت می کند و در پیشرفت آن ها در دنیایی که بطور فزاینده ای پیچیده است یاری رسان است. در صورت بروز هرگونه اختلال یا عارضه روانی، بوسیله درمانکده با بهترین روانشناسان و روانپزشکان مشاوره کنید.
با کمک بهترین روانشناسان و روانپزشکان تهران افسردگی، اضطراب و وسواس را درمان کنید.
